To έργο του Φ. Ντύρενματ « Η επίσκεψη της Γηραιάς Κυρίας» είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Εφιαλτικές ατμόσφαιρες και μαύρο χιούμορ που αποκαλύπτουν το σαθρό κι εγκληματικό μηχανισμό ενός απάνθρωπου συστήματος. Ποιος άραγε ευθύνεται όμως; Το σύστημα ή οι άνθρωποι που φτιάχνουν το σύστημα, ή μήπως αυτοί που του επιτρέπουν να υπάρχει και αυθαιρετεί;
Μια πόλη σε κρίση, πολίτες που καταρχάς υπερασπίζονται τις ηθικές τους αξίες για λίγο, πολύ λίγο. Μέχρι που εμφανίζεται μια γηραιά κυρία και τους προσφέρει χρήματα για να σωθούν από τη χρεοκοπία με αντάλλαγμα μια ανθρώπινη ζωή. Τη ζωή ενός παλιού της ερώτα που την πρόδωσε, την έκανε πόρνη και τελικά εκατομμυριούχο. Μετά την πρώτη ταραχή που προκαλεί η ανατριχιαστική της προσφορά, τα πράγματα αλλάζουν: η πόλη αρχίζει να ζει με πιστώσεις, όλοι χρεώνονται, μια προσωρινή ευμάρεια και μικρές πολυτέλειες γυρίζουν τα μυαλά των κατοίκων του Γκύλλεν που πλέον δε βλέπουν τον Ιλ ως συμπολίτη τους, αλλά ως διαφθορέα που του αξίζει να τιμωρηθεί. Και τελικά ομόφωνα ζητούν το θάνατό του κι εκείνος τον αποδέχεται, ξέροντας ότι πρέπει να πληρώσει.
Δύο παράλληλες ιστορίες μπορεί να δει κανείς σε αυτό το εμβληματικό έργο: την ιστορία μιας πόλης που ξεπουλάει τα πάντα χωρίς να λογαριάζει τις συνέπειες για να "σωθεί" και την ιστορία ενός ανθρώπου που αντιλαμβάνεται πως έφταιξε και πρέπει να πληρώσει. Οι κάτοικοι άραγε μετά τη δολοφονία θα σκεφτούν ανάλογα, όταν μια άλλη κύρια ζητήσει το δικό τους κεφάλι, ή θα μείνουν αποσβολωμένοι και θα αναρωτιούνται πού έφταιξαν;
Ο Αλέξανδρος Κοέν στήνει μια παράσταση που κινεί και τις δύο ιστορίες ισότιμα, χωρίς να παίρνει θέση, τις εκθέτει στα μάτια του κοινού και αφήνει τους θεατές να αναλογιστούν. Μέσα στο μισοερειπωμένο σκηνικό της Χριστίνας Κοστέα, φωτισμένο απο την Κατερίνα Μαραγκουδάκη η πόλη του Γκύλλεν ζωντανεύει, για να βυθιστεί σε ένα απόλυτο σκοτάδι αμέσως μετά από τη δολοφονία υπο τους αιγιματικούς ήχους του Δημήτρη Μαραμή.
Η Μίρκα Παπακωνσταντίνου στον ομώνυμο ρόλο της Γηραιάς Κυρίας παρουσιάζει το αδιάλλακτο πρόσωπο μιας απόλυτης εξουσίας, χωρίς συναισθηματισμούς, με χιούμορ σαρδόνιο, ενώ ο Δημήτρης Πιατάς πλάθει έναν Ιλ κωμικοτραγικό που τελικά αποδέχεται το τέλος του ως αναπόφευκτη συνέπεια των έργων του. Οι υπόλοιποι ρόλοι που δεν καταφέρνουν να φτάσουν σε αυτό το βαθμό συνείδησης και αυτοκριτικής, ερμηνεύονται από τους πολύ καλούς ηθοποιούς στα όρια του γκροτέσκ, ως πλάσματα κενά και αλλοτριωμένα, ντυμένα σαν ήρωες του Τιμ Μπάρτον από τους Celebrity Skin και χορογραφημένα με ακρίβεια από τη Φρόσω Κορρού. Η Υβόννη Μαλτέζου, η δασκάλα του Γκύλλεν, η τελευταία που επιμένει να υπερασπίζεται τις ανθρωπιστικές αξίες, τελικά κι αυτή μεταστρέφεται χωρίς ενοχές αλλά με λογικά επιχειρήματα, ή μάλλον με επιχειρήματα που ακούγονται λογικά.
Τα φώτα σβήνουν και το τρένο αναχωρεί παίρνοντας μαζί του τη Γηραιά Κυρία. Οι κάτοικοι πανηγυρίζουν. Κάνεις δεν ξέρει τι έγινε μετά. Ή μήπως εμείς ξέρουμε;
Τρίτη 21 Απριλίου 2015
Νατάσσα Χανιώτη