"Βρίσκεστε σε ένα εργαστήριο πειραμάτων. Ένα εργαστήριο πρωτοφανών και ανοίκειων
πειραμάτων που έλαβαν χώρα σε μια συγκεκριμένη περιοχή της Ευρώπης, πριν από κάποιες δεκαετίες, μέσα στον 20ό αιώνα...". Τα λόγια, αλλά και το τραγούδι της Κομπέρ εισάγουν αμέσως το κοινό σε όσα θα ακολουθήσουν. Η σκηνοθετική παρέμβαση της Άσπας Τομπούλη για το "εργαστήριο πειραμάτων" δεν αφήνει κανένα περιθώριο στον θεατή του έργου "Ο Φίλος μου ο Χίτλερ", του Γιουκίο Μίσσιμα, στη σκηνή τοΎ "Αγγέλων Βήμα", να ξεστρατίσει τη σκέψη αφήνοντας ασύνδετα, ή έστω χωρίς να υποσημειώσει, όλα όσα συνέβησαν τότε με όσα βιώνουμε σήμερα. Ο Μίσσιμα επιλέγει τοΝ χώρο και το χρόνο του.
Όλα συμβαίνουν εντός της Καγκελαρίας, λίγο πριν τη "Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών". Ιστορικά τα πρόσωπά του, ο Χίτλερ, ο αρχηγός των Ταγμάτων Εφόδου Ερνστ Ρεμ, ο συνδικαλιστής Γκρέγκορ Στράσσερ και ο βιομήχανος Γκούσταβ Κρουπ. Σ' αυτά η σκηνοθέτις προσέθεσε την Κομπέρ, που με την αφήγηση και τα τραγούδια εποχής γίνεται ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κείμενο και τη σκηνική του αναπαράσταση. Γραμμένο το 1968, ιστορικά συνεπές και ευφυώς διεισδυτικό, το έργο του μεγάλου Ιάπωνα συγγραφέα ανατέμνει τη γέννηση του ναζισμού και την παραδίδει στον θεατή ως μια ιστορία χειραγωγήσεων. Και αυτήν ακριβώς την πτυχή αναδεικνύει η σκηνοθεσία της Άσπας Τομπούλη (υπογράφει και τη μετάφραση) και υπηρετούν με εξαιρετικές ερμηνείες οι Μαρλένε Καμίνσκι (Κομπέρ), Νίκος Νίκας (Χίτλερ), Κώστας Καζανάς (Ερνστ Ρεμ), Βασίλης Ρίσβας (Γκρέγκορ Στράσσερ) και ο Γιάννης Ροζάκης σε μια από τις πιο αριστοτεχνικές του στιγμές (Γκούσταβ Κρουπ).
Ο Μίσσιμα ανατέμνει χωρίς να εμπλέκεται σε ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές ερμηνείες. Παραμένει στην πολιτική διάσταση και αναδεικνύει στο έπακρο το καλοστημένο παιχνίδι. Το αποδίδει ευκρινώς στο μεγαλοβιομήχανο Κρουπ και όχι τυχαία. Και εκεί ακριβώς πατά η σκηνοθεσία προκειμένου να αναδείξει όλες τις υπόγειες διαδρομές που οδήγησαν στη γέννηση του ναζισμού. Να αναδείξει επιπλέον το παιχνίδι χειραγώγησης, το βιτριολικό χιούμορ, την ειρωνεία και κυρίως τον απαράμιλλο στοχασμό του Μίσσιμα.
Είδαμε την παράσταση σε μια αίθουσα γεμάτη νεαρόκοσμο. Αυτά τα παιδιά δεν έκρυψαν τον ενθουσιασμό τους μέσα στην αίθουσα. Τα εύσημά τους όμως στην παράσταση εξακολούθησαν να τα αποδίδουν έξω από το θέατρο, στο πεζοδρόμιο της Σατωβριάνδου και τα πηγαδάκια που έστησαν συζητώντας για τα πεπραγμένα επί σκηνής δρώμενα και για τα της Χρυσής Αυγής στους δρόμους της Αθήνας και αλλού... Αλλά και η ατάκα της βραδιάς σ' ένα από τα πηγαδάκια ακούστηκε: "Αυτόν τον "φίλο" μην τον χάσετε, ούτε να τον ξεχάσετε".
Π.Κρ.
Η ΑΥΓΗ