Διαβάσαμε την πολύ ενδιαφέρουσα κριτική της Ι. Δημάδη στο Αθηνόραμα για την παράσταση της "Ηλέκτρας" στο Σύγχρονο Θέατρο με τον Χορό να κερδίζει το στοίχημα της σύγχρονης ερμηνείας.
Φονική παρθένα και αμετανόητη εκδικήτρια, η σοφόκλεια Ηλέκτρα είναι ταγμένη σε ένα σκοπό: να τιμωρήσει τη μητέρα της Κλυταιμνήστρα και τον θείο της κι εραστή της μητέρας της Αίγισθο για το φόνο του πατέρα της Αγαμέμνονα. Όπως το θέτει και η πανεπιστημιακός Ελένη Παπάζογλου (στο εξαιρετικό βιβλίο της «Το πρόσωπο του πένθους» ): «η Ηλέκτρα προτείνει ένα έμπλεο μίσους “οφθαλμόν αντί οφθαλμού”». Ως Ηλέκτρα, η Βάσω Καβαλιεράτου βουλιάζει στον πυρήνα του μίσους, με μια όμως παράταιρη καθημερινότητα, «γλιτώνοντας» ίσως έτσι τον ρόλο από την πολυφορεμένη έννοια της τραγικότητας. Μοιάζει, ωστόσο, συμπλεγματικά μετέωρη, κάπου ανάμεσα στα αρχέτυπα και στη σύγχρονη ψυχολογία. Η πορεία του ρόλου είναι υποκριτικά και σκηνοθετικά ασαφής.
Η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά ανοίγει την κατεύθυνση προς το πολιτικό πεδίο, βάζοντας την Ηλέκτρα να δηλώνει: «Δεν θέλω να ζω μ’ αυτούς τους νόμους». Πράγματι, η Ηλέκτρα δεν θέλει να ζει με αυτούς τους νόμους – ούτε και με αυτό το πένθος. Η παράσταση δεν παρουσιάζει τους δύο μητροκτόνους, την Ηλέκτρα και τον αδερφό της Ορέστη, ως κατ’ ουσίαν τυραννοκτόνους. Ανοίγει το διάλογο μύθου και παρόντος, κυρίως όμως χάρη στην ιερατική και αφαιρετική όψη της παράστασης με την εντυπωσιακή «μεταλλόφωνη» πύλη που παράγει… μουσική (Κλειώ Μπομπότη ).
Αποφεύγοντας τις ρητορείες και το στόμφο, αλλά δίχως να ανατρέπει τις συμβάσεις, ο Ξανθόπουλος προτείνει ένα νηφάλιο, στατικό και στοχαστικό ύφος στα όρια του νεοκλασικισμού. μόνο που μες στη σκηνική νηνεμία χάνεται, λόγου χάρη, η εκρηκτική σκηνή της αναγνώρισης Ηλέκτρας και Ορέστη (ο Γιάννης Παπαδόπουλος με σκηνική δύναμη, αλλά άγουρη φωνή ).
Πάντως, δεν είναι τόσο τα δύο βασικά πρόσωπα όσο τα περιφερειακά που κάνουν αίσθηση, όπως ο Θανάσης Δόβρης –να ένας νέος ρολίστας– ως Παιδαγωγός με… αυξημένες αρμοδιότητες: εκπαιδευτής του Ορέστη στον ρόλο του «εκτελεστή» κι ενορχηστρωτής του δόλου. «Τελειώνετε με το άπληστο βουητό της ευτυχίας σας. Μπείτε μέσα», διατάζει τα δύο αδέρφια στέλνοντάς τα στο παλάτι για να ξεπαστρέψουν τη μητέρα τους. Η Μαρία Πανουργιά προσεγγίζει την Κλυταιμνήστρα φλερτάροντας με το μεταμοντέρνο: γίνεται η μπουρζουά πόρνη που δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της από τις καταχρήσεις, το φόβο, ίσως και τις ενδόμυχες τύψεις. «Φυσικοί», σχεδόν καθημερινοί είναι οι Κατερίνα Μαυρογεώργη (Χρυσόθεμις ) και Γιάννης Λεάκος (Αίγισθος ).
Τη μεγάλη διαφορά κάνει ο Χορός, ενδεδυμένος από την Ιωάννα Τσάμη με κοθόρνους κι «εξωτικές» ενδυμασίες, που παραπέμπουν ταυτόχρονα σε ταναγραίες κόρες, παραδοσιακή φορεσιά κάποιου βαλκανικού έθνους και στη… Φρίντα Κάλο! Ιδανικά ερμηνευμένος από τις Στέλλα Βογιατζάκη και Νάνσυ Σιδέρη και τολμηρά εκπαιδευμένος από τη Ρηνιώ Κυριαζή (φωνητική ), αυτός ο διμελής Χορός με την κουκλίστικη εμφάνιση και τις παιδικές φωνούλες συντρέχει την Ηλέκτρα με τους παρηγορητικούς ψιθύρους, τους μελωδικούς λαρυγγισμούς, τα νανουρίσματα και τα μοιρολόγια του. Το ερώτημα της σύγχρονης ερμηνείας του αρχαίου Χορού μοιάζει εδώ να απαντήθηκε επιτυχώς.
Πηγή: Αθηνόραμα