Η φόνισσα, η μάγισσα , η ξένη, η Μήδεια… Η γυναίκα που μπόρεσε να αγαπήσει και να παραδοθεί στα όρια του πάθους της. Και γυρνάει για να εκδικηθεί εκείνον που στάθηκε ανάξιος για το μεγάλο δώρο που του δόθηκε. Και σκοτώνει τα παιδιά της, ξεριζώνοντας για πάντα από μέσα της το καταστροφικό αυτό συναίσθημα. Γι’ αυτό λυτρώνεται και καθαιρείται. Η νέμεσις δε βρίσκει ποτέ τη Μήδεια, ίσως επειδή η πράξη της δε συνιστά ύβρη. Μόνο ο Ιάσωνας τιμωρείται με το βάρος να ζει και να υπομένει την τραγωδία των όσων συνέβησαν ως τα βαθιά του γεράματα. H πράξη της ξεπέρασε τα ανθρώπινα,ίσως γι' αυτό ποτέ κανείς δεν ονόμασε το παιδί του "Μήδεια", γιατί αυτό το όνομα δεν ταιριάζει σε άνθρωπο.
Αυτό το ρόλο-σύμβολο πολλές ηθοποιοί ονειρεύονται να παίξουν, Ας κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση της ιστορίας του. Το 1903 ανεβαίνει για να πρώτη φορά στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών με την Λ.Τίβερι στον ομώνυμο ρόλο.
Φυσικά την ιδανική ερμηνεύτρια της η πριγκίπισσα της Κολχίδας βρίσκει στο πρόσωπο της μεγάλης τραγωδού Κατίνας Παξινού σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτ το 1956ή, ενώ τρία χρόνια αργότερα ο Δημήτρης Ροντήρης ανεβάζει ξανά την τραγωδία με την Αννέτα Παπαθανάσιου και τη Ζωρζ Σαρρή σε διπλή διανομή στον κεντρικό ρόλο.
Η Έλσα Βεργή, η Αλέκα Κατσέλη και η Ελένη Χατζηαργύρη παραλαμβάνουν τη σκυτάλη. Ο Μίνος Βολανάκης δύο φορές με δυο ξεχωριστές φυσιογνωμίες του ελληνικού θεάτρου, την Μελίνα Μερκούρη το 1976 και την Τζένη Καρέζη το1985 σκηνοθετεί αυτή την παθιασμένη τραγωδία του Ευριπίδη.
Από τις νεότερες η Λύδια Φωτοπούλου σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά ,η Ειρήνη Παππά η Ρένη Πιττακή με το Θέατρο Τέχνης και τις υποδείξεις του Γιώργου Λαζάνη, η αείμνηστη Αντιγόνη Βαλάκου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη σημάδεψαν το ρόλο με τις ερμηνείες τους. Δύο φορές η σπουδαία Αμαλία Μουτούση αναμετρήθηκε με τη βάρβαρη Μήδεια, τη μία σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού και τη δεύτερη του Αντώνη Αντύπα. Αλλά και ο Μαρμαρινός πέρα από τη σκηνοθετική του προσέγγιση, πρωταγωνίστησε ως Ιάσωνας στο πλευρό της Λήδας Τασοπούλου στην παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου, μια συνεργασία με πολλές αντιθέσεις, καθότι οι δυο σκηνοθέτες είχαν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, αλλά παρ’ όλα αυτά αγαστή, όπως συμβαίνει πάντα όταν δυο πνευματικοί άνθρωποι διαφωνούν.
Μια πιο πειραματική εκδοχή παρουσιάζει η πάντα ανατρεπτική Άντζελα Μπρούσκου το 1999. Και στη συνέχεια ο Γιώργος Κιμούλης έρχεται να προσθέσει το δικό του όνομα στη λίστα των ηθοποιών που γοητευτήκαν από αυτή τη μάγισσα, σε μια παράσταση όπου όλοι οι ρόλοι παίζονταν από άντρες, όπως ακριβώς και στην αρχαία Αθήνα.
Η Ταμίλα Κουλίεβα καταβαίνει στην Επίδαυρο με το Στάθη Λιβαθινό σε μια παράσταση που επέμενε περισσότερο στο στοιχείο του «Άλλου», του ξένου, καθώς, η Μήδεια είναι από άλλη χώρα, όπως άλλωστε και η ίδια η Ρωσίδα ηθοποιός. Ίσως η πιο δύσκολη στιγμή στην καριέρα της Λύδιας Κονιόρδου ήταν η παράσταση του Βασίλιεφ, η οποία προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων, ακόμα και γιουχάρισμα- όλοι όσο ήταν εκεί όμως την περιγραφούν ως μια ξεχωριστή εμπειρία.
Τη γνωστή όπερα του Κερουμπίνι που βασίστηκε στο μύθο της Μήδειας ερμήνευσε μοναδικά η Μαρία Κάλλας επί περίπου δέκα χρόνια, από το 1953 έως το 1962, ενώ η Γαλλίδα υψίφωνος Ζιλί-Ανζελίκ Σιό που τραγούδησε για πρώτη φορά το λιμπρέτο πέθανε και ο θάνατός της λέγεται ότι οφείλεται στη δυσκολία και στο άγχος του ρόλου.
Επίσης η Κάλλας ερμηνεύει τη Μήδεια και στην κινηματογραφική την απόδοση του Πιέρ-Πάολο Παζολίνι. Ο Παζολίνι μένει πιστός στο μύθο, παρουσιάζει τη Μήδεια σα μια μάγισσα και δεσποτική γυναίκα, αποδίδοντάς της όλα τα άδικα, στην αρχή, εξελίσσοντας τον χαρακτήρα της, στη συνέχεια του έργου, και φέρνοντας σε μια ισορροπία τη Μήδεια και τον Ιάσωνα, προς το τέλος του έργου, για να στρέψει το κοινό με το μέρος της, λίγο πριν να κάνει η Μήδεια τη φριχτή και αποτρόπαια πράξη της.
Η λογοτεχνική µορφή της Μήδειας έχει γίνει αντικείµενο επεξεργασίας σε διάφορες παραλλαγές. Στα τέλη του 20ού αιώνα το ενδιαφέρον προς το λογοτεχνικό µύθο της Μήδειας αυξάνει. Τα κίνητρα µπορεί να είναι πολλά και διαφορετικά. Μερικοί λογοτέχνες προσπαθούν να απαλλάξουν την Μήδεια από την ευθύνη της δολοφονίας, άλλοι χρησιµοποιούν την µορφή της ως σύμβολο φεμινισμού, πάντως σίγουρα η Μήδεια γνώρισε πολλές εκδοχές και συνεχίζει ακόμα να εμπνέει τους συγγραφείς.
Τρίτη 7 Απριλίου 2015
Α.Κ.