Με αφορμή την παράσταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, τον Ρήσο, ένα αμφιλεγόμενο κείμενο που αποδίδεται στον Ευριπίδη, στο Λύκειο του Αριστοτέλη, είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε ένα σημαντικό μνημείο που αποκαλύφθηκε το 1966.
Το Λύκειο ήταν ένα από τα τρία αρχαιότερα γυμνάσια της πόλης, μαζί με αυτό της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κυνοσάργους. Το 335 π.Χ. ο Αριστοτέλης, μίσθωσε ορισμένα οικήματα για να ιδρύσει την Περιπατητική Σχολή του, έναν από τους σημαντικότερους τόπους της ιστορίας του ανθρώπινου πνεύματος. Σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες, το Λύκειο ήταν ένα κατάφυτο προάστιο στα ανατολικά της Αθήνας έξω από την Πύλη του Διοχάρους.
Οι πληροφορίες για την πιθανή χρήση των χώρων αντλούνται από τον Βιτρούβιο και το έργο του «Περί αρχιτεκτονικής». Σύμφωνα με τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα, λοιπόν, η μεγαλύτερη αίθουσα στο κέντρο της βόρειας πλευράς ταυτίζεται με το εφηβείον που προοριζόταν για διαλέξεις. Δυτικά και ανατολικά του εφηβείου, βρισκόταν το ελαιοθέσιον, όπου οι αθλητές άλειφαν το σώμα τους με λάδι πριν την προπόνηση, το κονιστήριον ή κονίστρα, χώρος με άμμο όπου κυλιόνταν οι παλαιστές και το κωρύκειον, δωμάτιο από την οροφή του οποίου κρέμονταν οι κώρυκοι, δηλαδή οι δερμάτινοι σάκοι γεμισμένοι με αλεύρι ή άμμο που τους γρονθοκοπούσαν οι αθλούμενοι.
Κάτω από τα προστατευτικά στέγαστρα, τα ευρήματα είναι πιο εύληπτα. Εκεί βλέπει κανείς το πηγάδι, του 4ου αιώνα π.Χ., τη δεξαμενή ψυχρού λουτρού του 1ου αιώνα μ.Χ., και τα θερμά λουτρά της ρωμαϊκής εποχής, που πιθανότατα αντικατέστησαν τους προγενέστερους λουτρώνες των κλασικών χρόνων. Εκεί εντοπίζονται και δύο υπόκαυστα, χαμηλοί και συνήθως υπόγειοι χώροι κάτω από τα δάπεδα των δωματίων των λουτρών, με τους αντίστοιχους προθαλάμους καύσης και τις δεξαμενές τους. Στα λουτρά της παλαίστρας ο λουόμενος έκανε ένα χλιαρό λουτρό και κατόπιν περνούσε στο χώρο της εφίδρωσης, ενώ στη συνέχεια βουτούσε για ένα κρύο και αναζωογονητικό λουτρό στη δεξαμενή της αυλής.
Σήμερα πλέον η Παλαίστρα του Αριστοτελικού Λυκείου, που προορίζονταν για τη σωματική άσκηση και την πνευματική ανάταση της νεολαίας και των ανδρών της πόλης, έχει μπει ξανά στη ζωή των κατοίκων της πρωτεύουσας. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει την παλαίστρα, για την προπόνηση των αθλητών στην πάλη, στην πυγμαχία και στο παγκράτιο - ένας συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας, η οποία διαρθρώνεται γύρω από μια αυλή με στοές, πίσω από τις οποίες αναπτύσσονταν με συμμετρία ορθογώνια δωμάτια.
Η πρωτοποριακή παράσταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου, η οποία θα ανέβει μεταξύ 1 και 19 Ιουλίου, με δυνατότητα παράτασης ως τις αρχές Αυγούστου, στον αρχαιολογικό χώρο του Λυκείου του Αριστοτέλη πήρε το «πράσινο φως» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ).
Η παράσταση, βασισμένη στο Ρήσο, αλλά και εμπλουτισμένη με αριστοτελικά κείμενα, αναμένεται να τραβήξει το ενδιαφέρον των θεατών, καθώς συνδυάζει το αρχαίο κείμενο με την περιπατητική εμπειρία.
«Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που εμπνεύστηκα πρώτα από έναν χώρο και κατόπιν βρήκα το έργο. Είναι ένας χώρος τόσο ωραία φτιαγμένος, είναι τόσο ταπεινά αυτά τα ερείπια, αλλά με έναν τρόπο τόσο ήσυχο, που μπορεί να τα περιδιαβείς στο πνεύμα του περιπάτου, εντελώς στο πνεύμα του Αριστοτέλη», ανέφερε η Κατερίνα Ευαγγελάτου στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, όπου παραβρέθηκε. «Για μένα είναι επίσης καταπληκτικό το πού βρίσκεται αυτός ο χώρος, στην καρδιά της πόλης, σε σημείο όπου συνομιλεί εκπληκτικά με τα αστικό τοπίο», συμπλήρωσε.
Η παράσταση, την οποία θα μπορούν να παρακολουθήσουν έως 250 άνθρωποι τη φορά, αρθρώνεται σε δύο μέρη. Το πρώτο θα είναι περιπατητικό, διάρκειας 20 - 30 λεπτών, και οι θεατές, που θα προσέρχονται από την είσοδο επί της Ρηγίλλης, θα χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες και με τη βοήθεια ηθοποιών - οδηγών θα κινούνται στον αρχαιολογικό χώρο, ώστε να παρακολουθούν τη δράση που θα εξελίσσεται παράλληλα σε διάφορες θέσεις. Στο δεύτερο μέρος θα συμμετέχει το σύνολο κρουστών του Δημήτρη Δεσύλλα, ενώ περίπου 40 ηθοποιοί θα αναπτύσσονται στις διαδρομές επίσκεψης του αρχαιολογικού χώρου. Οι θεατές θα παρακολουθούν το δρώμενο καθισμένοι σε δύο κερκίδες στο βορειοανατολικό τμήμα του χώρου, στη μία που ήδη υπάρχει και σε μια πρόσθετη, που προτείνουν οι συντελεστές. Σκηνικά δεν θα χρησιμοποιηθούν, παρά μόνο δύο παρατηρητήρια όπου θα ανεβαίνουν οι ηθοποιοί και τα οποία θα απομακρύνονται από τους διοργανωτές μετά τη λήξη των παραστάσεων.
Πέμπτη 18 Ιουνίου 2015