H Mαρία Ναυπλιώτου θα ενσαρκώσει τη βασίλισσα Βερενίκη στην ομώνυμη τραγωδία του Ρακίνα που θα παρουσιαστεί στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία του Θέμελη Γλυνάτση. Μια γυναίκα που επιλέγει την απώλεια και το πένθος ενός μεγάλου έρωτα για να μην συμβιβαστεί σε μια ζωή αναξιοπρεπή…
Φέτος το καλοκαίρι παίζετε τη Βερενίκη… Είναι μια ιστορική ερωτική τραγωδία;
Η Βερενίκη είναι ένα έργο του Ρακίνα, γραμμένο γύρω στο 1600, είναι ένα έργο που βασίζεται σε ένα σχήμα πολύ απλό: άνθρωποι παγιδευμένοι σε μια σχέση με τη μορφή ερωτικού τριγώνου. Λέγεται μάλιστα ότι ο Ρακίνας, παρότι το έργο τοποθετείται στη Ρώμη, μπορεί να εμπνεύστηκε από τον έρωτα του Λουδοβίκου για μια κυρία της αυλής, την όποια δεν παντρεύτηκε τελικά, υπακούοντας στο καθήκον. Αλλά και η Βερενίκη, ο Τίτος και ο Αντίοχος είναι ιστορικά πρόσωπα επίσης.
Έχουμε λοιπόν την περίπτωση ενός έρωτα που θυσιάζεται για το κράτος;
Η πολιτική κατάσταση είναι ότι ο Τίτος αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Βερενίκη, γιατί η Ρώμη δεν μπορεί να δεχτεί πως ο αυτοκράτορας θα παντρευτεί μια βασίλισσα και δη μη Ρωμαία. Θυσιάζεται λοιπόν στην επιταγή της ανάγκης ο έρωτας, παίζει ρόλο φυσικά και η προσωπική του ματαιοδοξία για την εξουσία, αλλά ένας αυτοκράτορας πρέπει να είναι συμβατός με το Νόμο.
Ενώ η Βερενίκη;
Η Βερενίκη είναι ο πιο δυνατός χαρακτήρας από όλους. Ενώ της είναι δύσκολο να αποδεχτεί την κατάσταση, παίρνει μια απόφαση και αφήνει και τον Τίτο και τον Αντίοχο, δεν δέχεται να αντικαταστήσει τον έρωτά της με τίποτα άλλο. Και επιλέγει την αξιοπρέπεια και την ελευθέρια. Επιλέγει δηλαδή μια ζωή που δεν θα την υποτάξει σε κάτι που δεν επιθυμεί. Κι έτσι αποφασίζει να ζήσει με το πένθος ενός μεγάλου έρωτα.
Είναι μια καταδίκη όμως αυτή η απώλεια…
Η καταδίκη της Βερενίκης είναι ότι δεν μπορεί να αγαπήσει έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να κάνει ο ίδιος γενναίες πράξεις, είναι άνθρωπος συνδεδεμένος με το συναίσθημα κι όχι με τα πρέπει, γι’ αυτό επιλέγει την ελευθερία. Γι’ αυτό αφήνει όλες τις αμφιθυμίες, για να ζήσει μια ζωή όπως της αξίζει.
Η ελευθερία είναι ένας μοναχικός δρόμος όμως…
Μπορεί, αλλά όταν κανείς επιλέγει την ύπαρξή του, η μοναξιά είναι μικρότερη σε σχέση με το συμβιβασμό. Μέσα στον συμβιβασμό υπάρχει και η ταπείνωση που δεν της πρέπει της Βερενίκης, γι’ αυτό και δεν τον επιλέγει αυτό το δρόμο.
Πώς δομείται η ιστορία του τριγώνου;
Είναι μια ερωτική ιστορία κι όχι μια ιστορία πολιτικής και έρωτα. Ο Αντίοχος που είναι παιδικός φίλος της Βερενίκης είναι ερωτευμένος μαζί της, όμως εκείνη συναντάει τον Τίτο, τον οποίο ερωτεύεται παράφορα, κι έτσι μένει στην άκρη ο Αντίοχος. Τελικά όμως εκείνη προτιμάει να φύγει μόνη της.
Είναι μια σχεδόν φεμινίστρια της εποχής;
Είναι βασίλισσα, οπότε μιλάει από θέση ισχύος, αλλά, ναι, η πράξη της είναι γενναία. Τονίζεται ο χαρακτήρας των προσώπων κι όχι η θεσμική τους θέση στο έργο. Μπορούμε πάντα να κάνουμε μια επιλογή, ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες. Η Βερενίκη φεύγει με ψηλά το κεφάλι, εισπράττει την απώλεια αλλά και συγχρόνως τη διαχειρίζεται, χωρίς εκπτώσεις.
Εσείς θα μπορούσατε να κάνετε μια τέτοια επιλογή;
Ναι, σαφώς δεν είμαι στη θέση της Βερενίκης, αλλά βρίσκω κάτι σε αυτήν με το οποίο μπορώ να ταυτιστώ. Και όσο αφορά στις προσωπικές σχέσεις, όποιες κι αν είναι αυτές, όταν φτάνουμε στην ουσία θέλω τα πράγματα να είναι ξεκάθαρα και είναι δύσκολο να δεχτώ πράγματα που δεν συνάδουν με τις δικές μου αξίες… Σε αυτό μπορώ να ταυτιστώ μαζί της.
Σε ποια εποχή έχετε μεταφέρει την παράστασή σας;
Μπορεί να μεταφερθεί σε κάθε εποχή. Δυο εποχές άλλωστε συναντιούνται σε αυτό το έργο: από τη μια η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και από την άλλη η γαλλική αυλή του Λουδοβίκου, Παντού και πάντα υπάρχουν όρια, τα οποία επιλέγεις ή όχι. Ακολουθούμε λοιπόν αυτό που θέτει το έργο, αλλά η αισθητική είναι αφαιρετική.
Τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου πώς εμπλέκονται σε αυτό τον έρωτα;
Τα υπόλοιπα πρόσωπα είναι οι ακόλουθοι που επηρεάζουν, προσπαθούν να πείσουν ή να μεταπείσουν τους ήρωες, αλλά τελικά η λύση έρχεται από τη Βερενίκη με την πολύ συγκινητική της έξοδο.
Το χειμώνα τι ετοιμάζετε;
Θα πάμε στο Πίκολο με την Οδύσσεια του Μπομπ Γουίλσον. Είχαμε ξαναπάει πριν από δυο χρόνια και είχαμε πάρει το βραβείο καλύτερης ξένης παράστασης. Τον Οκτώβριο λοιπόν θα είμαι στο Μιλάνο και μετά στην Άννα Καρένινα στο Εθνικό σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζούλια.
Άλλη μια ιστορία μεγάλου έρωτα…
Το θέατρο γύρω από εκεί γυρνάει, πάντα στα μεγάλα έργα υπάρχει ο έρωτας, ο θάνατος και η εξουσία… Όλα όσα βασανίζουν τους ανθρώπους δηλαδή. Πίσω από κάθε ερωτική ιστορία κρύβεται η ανεπάρκειά μας, η φιλοδοξία μας, η αναζήτηση τελικά της ευτυχίας.
Υπάρχουν ευτυχισμένοι έρωτες;
Πολύ σπάνια μάλλον. Ή μάλλον ένας ευτυχισμένος έρωτας είναι αυτός που μπορεί να μεταλλαχτεί σε πολύ πιο ουσιαστικό και να γίνει αγάπη, πραγματικό μοίρασμα. Αλλά αυτό είναι πολύ σπάνιο.
Ένα μεγάλο σας όνειρο;
Δεν έχω όνειρα για ρόλους, πάντα ονειρεύομαι να βρίσκομαι με ανθρώπους που έχω να μάθω κάτι από αυτούς και να είναι δημιουργική η συνεργασία μας. Ένας μεγάλος ρόλος δεν σημαίνει από μόνος του τίποτα. Υπάρχουν άνθρωποι που ήθελα να δουλέψω, και με πολλούς έχω ήδη δουλέψει. Επίσης υπάρχουν νέοι άνθρωποι που φέρουν τον δικό τους άνεμο. Με ενδιαφέρει το καινούργιο κι αυτό δεν έχει να κάνει ούτε με την επιτυχία ούτε με την αποτυχία, αυτή ελλοχεύει σε κάθε δουλειά. Αλλά το να γνωρίζουμε καινούργιους ανθρώπους, ενδιαφέροντες, μας διατηρεί νέους στο θέατρο.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ.
Τρίτη 9 Ιουνίου
Α.Κ