Tου Μιχαήλ Λέρμοντοφ
Ένα κλασσικό θεατρικό αριστούργημα από το ιστορικό Θέατρο της Μόσχας
Όταν ένα από τα σημαντικότερα θέατρα της Ευρώπης (Vakhtangov) και ένας σκηνοθέτης με μοναδικό όραμα (Rimas Tuminas) ενώνουν τις δυνάμεις τους τότε δεν μπορούμε παρά να μιλάμε για ένα απίθανο, μεγαλοφυές αποτέλεσμα.
Μία νέα ανατρεπτική ματιά σε ένα κλασικό αριστούργημα της Ρωσικής δραματουργίας κι ένα θέατρο ανατρεπτικό, ιστορικό, μυθικό, που κουβαλά στις περγαμηνές του τη δόξα και το άρωμα όλου του Ρωσικού θεάτρου. Μια υπέροχη, σχεδόν μυστικιστική, συνάντηση που θα έχουμε την μοναδική ευκαιρία να απολαύσουμε στο Badminton, στις 22 και 23 Φεβρουαρίου 2013.
Η «Μασκαράτα» του Μιχαήλ Γιούριβιτς Λέρμοντοφ (1814-1841), σε σκηνοθεσία του Rimas Tuminas, είναι μια τραγική φάρσα, μία θλιβερή Commedia dell’Arte, που σκύβει στο σήμερα και στριφογυρνά στους ήχους του Βαλς του Aram Khachaturyan, που μετά από δεκαετίες επιστρέφει στη σκηνή του Vakhtangov για την οποία είχε αρχικά γραφτεί. Το έργο αποκαλύπτει την ανελέητη αλήθεια για τους ανθρώπους και τον κόσμο στον οποίο ζουν, έναν κόσμο αυστηρό όπου η ηθική παραπαίει στην κόψη του ξυραφιού. Όμως η «Μασκαράτα» είναι επίσης μια γιορτή με μαγευτική μουσική, λαμπρά κοστούμια, μυστηριώδεις μάσκες, και δελεαστικές προτάσεις για γλέντι, όπου οι άνθρωποι διασκεδάζουν, συκοφαντούν και χαρτοπαίζουν, χωρίς να τους αναγνωρίζει κανείς, αφού πίσω από τις μάσκες είναι ελεύθεροι από τα πάντα, ακόμα κι από τους εαυτούς τους. Η Μασκαράτα είναι ένα παιχνίδι με τον σύντροφο και τη μοίρα του. Εδώ μπορούν να σε σκοτώσουν μόνο οι λέξεις και τα κουτσομπολιά. Και όταν πέφτουν οι μάσκες, τρέχουν καυτά δάκρυα συμπόνιας. Πόσο ελκυστικός και επικίνδυνος είναι ο κόσμος της …Μασκαράτας! Μια απερίσκεπτη ίντριγκα μεγαλώνει σα χιονοστιβάδα και κυλά πάνω στο θύμα. Πρόκειται για ένα όνειρο, στο οποίο ο σκηνοθέτης με την ανατρεπτική ματιά δίνει το βήμα στους ηθοποιούς και τους καθοδηγεί σε μια ανελέητη μάχη με τα πάθη, τις υποψίες και τις τύψεις τους.
Η «Μασκαράτα» είναι ένα ποιητικό θεατρικό έργο, σε τέσσερεις πράξεις. Αναφέρεται στην καλή κοινωνία της Αγίας Πετρούπολης και εστιάζει στο ανυπότακτο πνεύμα και τον ευγενή νου του πρωταγωνιστή, Eugene Arbenin. Συχνά, η βασική του πλοκή παρομοιάζεται με εκείνη στον Οθέλλο του Σαίξπηρ. Ο ήρωας του δράματος, ο Αρμπένιν, είναι ένας ευκατάστατος νεαρός προικισμένος μ’ ένα ανήσυχο πνεύμα και δυνατή θέληση. Γεννημένος στην υψηλή κοινωνία, πασχίζει μάταια να κερδίσει την ανεξαρτησία και την ελευθερία του. Ζει τη ζωή του σύμφωνα με τους νόμους που ορίζει η κοινωνία, και στην προσπάθειά του να υπερασπιστεί την τιμή του, τυφλωμένος από την ζήλεια και την υπερηφάνειά του, καταλήγει στη δολοφονία της συζύγου του.
Το έργο γράφτηκε το 1835. Η αρχική εκδοχή περιείχε τρεις πράξεις και τελείωνε με τον θάνατο της Νίνα. Ο Lermontov, με την ελπίδα να πραγματοποιηθεί η παραγωγή του έργου, το παρουσίασε στο γραφείο λογοτεχνικής λογοκρισίας, που εκείνη την εποχή βρισκόταν υπό τη διεύθυνση της μυστικής αστυνομίας. Ο λογοκριτής δεν ενέκρινε το έργο, λέγοντας στον Lermontov ότι τα πάθη που παρουσίαζε ήταν πολύ δυνατά και ότι το έργο κατάκρινε κατά κάποιο τρόπο τα αποκριάτικα πάρτι που δίνονταν στο σπίτι της αριστοκρατικής οικογένειας των Engelhardt. Το έργο επεστράφη στον Lermontov για διορθώσεις. Ελπίζοντας να αποφύγει ριζικές αλλαγές στο κείμενο, ο Lermontov πρόσθεσε μια τέταρτη πράξη και εισήγαγε ένα νέο χαρακτήρα, τον Άγνωστο. Αυτό επέτρεψε στον Lermontov να δείξει ότι ο Αρμπένιν τιμωρήθηκε για την πράξη του. Όμως, ο λογοκριτής αρνήθηκε και πάλι να δώσει την έγκρισή του. Στη συνέχεια ο Lermontov τόλμησε μια μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του έργου, αλλάζοντας μέχρι και τον τίτλο από Μασκαράτα σε Αρμπένιν. Όμως ακόμα και με αυτή τη «σακατεμένη» μορφή, το έργο δεν ικανοποίησε το λογοκριτή, και έτσι δεν ανέβηκε ποτέ στη σκηνή όσο ο Lermontov βρισκόταν εν ζωή. Η μόνη εκδοχή του έργου που έχει διασωθεί είναι η δεύτερη με τις τέσσερεις πράξεις.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΑΓΚΤΑΓΚΟΦ
Το όραμα μιας θεατρικής ομάδας που θα μπορούσε να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά του θεατρικού κατεστημένου της Μόσχας, γεννήθηκε το 1911 μέσα από το βλέμμα και την σκέψη ενός σκηνοθέτη και ηθοποιού, του Eugene Vakhtangov. Κατά τη διάρκεια της θητείας του το πολλά υποσχόμενο νέο θέατρο είδε τον εαυτό του να κλέβει τις εντυπώσεις από τα υπόλοιπα πιο εμπορικά «παρακλάδια» του Moscow Art Theatre με δύο μόλις παραγωγές (Maeterlinkck: Le Miracle de Saint Antoine1921 και Gozzi : Turandor-1922). Έτσι το 1926, όπως ήταν αναμενόμενο, το θέατρο βαπτίστηκε οριστικά με το όνομα του δημιουργού του και οι σημαντικότεροι Ρώσοι σκηνοθέτες σπεύδουν για να γίνουν μέρος του οράματός του (Meyerhold, Popov, Zavadsky και Akimov). Ειδικά η ανορθόδοξη μετάφραση του Άμλετ από τον Akimov με τη μουσική του Shostakovich, το 1932, ήταν αυτή που σύστησε σε όλο τον κόσμο το θεατρικό αυτό μικρόκοσμο και προκάλεσε τα πρώτα κύματα θαυμασμού εντός και εκτός Ρωσίας. Ανάμεσα στους σημαντικούς επίσης σκηνοθέτες, που τρέχουν να συμβάλλουν στο μύθο, ανακαλύπτουμε και τους Okhlopkov και Pogodin όπως και μια ολόκληρη σειρά από ευφυείς νέους δημιουργούς που οδηγούν δεκαετία με τη δεκαετία το Θέατρο Vakhtangov στον 21ο αιώνα. Τα υψηλά καλλιτεχνικά στάνταρ και το ανατρεπτικό βλέμμα που εισάγουν με κάθε τους παράσταση, καταφέρνουν ως και τις μέρες μας και διατηρούν στη θέση του, τον μεγαλύτερο ίσως θεατρικό μύθο της Ρωσίας. Ένας από αυτούς τους ευφυείς νέους δημιουργούς, είναι και ο Rimas Tuminas.
ΜΙΧΑΗΛ ΓΙΟΥΡΙΒΙΤΣ ΛΕΡΜΟΝΤΟΦ
Ο Mikhail Yuryevich Lermontov (15 Οκτωβρίου 1814 – 27 Ιουλίου 1841), ρομαντικός συγγραφέας, ποιητής και ζωγράφος, επονομαζόμενος «ο ποιητής του Καύκασου», έγινε ο πιο σημαντικός Ρώσος ποιητής μετά το θάνατο του Αλ. Πούσκιν το 1837. Ο Lermontov θεωρείται ο απόλυτος ποιητής της Ρωσικής λογοτεχνίας, μαζί με τον Πούσκιν, και η μεγαλύτερη προσωπικότητα του Ρωσικού Ρομαντισμού. Η επιρροή του στη μετέπειτα λογοτεχνική δραστηριότητα της Ρωσίας γίνεται ακόμα αισθητή στη σύγχρονη εποχή, όχι μόνο μέσω της ποίησής του, αλλά και μέσα από την πρόζα του που ίδρυσε την παράδοση της Ρωσικής ψυχολογικής νουβέλας.
Γεννήθηκε στη Μόσχα από οικογένεια ευγενικής καταγωγής και μεγάλωσε στην περιοχή Tarkhany. Η μητέρα του πέθανε πολύ νωρίς, κι έτσι το μικρό Μikhail ανέλαβε η γιαγιά του. Είτε εξαιτίας της υπερβολικής της φροντίδας, είτε εξαιτίας των συνεχόμενων οικογενειακών εντάσεων, ο νεαρός Lermontov ανέπτυξε μια φοβισμένη και αλαζονική στάση. Όταν στα δέκα του αρρώστησε, η γιαγιά του τον πήγε στον Καύκασο να αναρρώσει κι εκεί γεννήθηκε ο έρωτάς του για την περιοχή αυτή.
Η πνευματική ατμόσφαιρα στην οποία μεγάλωσε ήταν παρόμοια με εκείνη του Πούσκιν. Η κυριαρχία της γαλλικής λογοτεχνίας είχε αρχίσει να δίνει δειλά τη θέση της στην αγγλική, και ο Λαμαρτίνος μοιραζόταν τη δημοτικότητά του με τον Μπάιρον. Από το 1830 έως το 1834 παρακολούθησε τη σχολή Ευελπίδων της Αγίας Πετρούπολης και εν ευθέτω χρόνο έγινε αξιωματικός της φρουράς. Εκείνη την εποχή άρχισε να ασχολείται και να γράφει ποίηση. Ανέπτυξε επίσης ένα έντονο ενδιαφέρον για τη Ρωσική ιστορία και τα μεσαιωνικά έπη, που αντικατοπτρίζεται στο έργο του The song of the Merchant Kalashnikov, στο μακροσκελές του ποίημα Borodino, στα ποιήματα που απευθύνονταν στην πόλη της Μόσχας καθώς και σε μια σειρά λαϊκών μπαλάντων.
Θέλοντας να εκφράσει τόσο τη δική του οργή όσο και εκείνη του λαού για το χαμό του Πούσκιν (1837) ο νεαρός στρατιώτης έγραψε ένα παθιασμένο ποίημα, το Death of the Poet, το τελευταίο μέρος του οποίου απευθυνόταν σαφώς στα εσωτερικά κυκλώματα των δικαστηρίων, και όχι στον ίδιο τον Τσάρο. Το ποίημα κατηγορεί τους ισχυρούς «πυλώνες» της Ρωσικής υψηλής κοινωνίας για συνενοχή στο θάνατο του Πούσκιν. Χωρίς να μασά τα λόγια του, απεικονίζει την κοινωνία ως μια σκευωρία ιδιοτελών φουκαράδων, αποκαλώντας τα ισχυρά της μέλη δήμιους που σκοτώνουν την ελευθερία, την ιδιοφυία και τη δόξα. Ο Τσάρος, ωστόσο, έκρινε ότι υπήρχε περισσότερη αυθάδεια παρά έμπνευση στο έργο και ο Lermontov τιμωρήθηκε με δυσμενή μετάθεση στον Καύκασο, σε μια περιοχή που είχε λατρέψει ως παιδί, νιώθοντας έτσι σαν στο σπίτι του. Ο Τσάρος τον είχε εξορίσει στην πνευματική του πατρίδα!
Όταν επισκέφθηκε την Αγία Πετρούπολη το 1838 και το 1839, οι κυρίες του καλού κόσμου τον υποδέχθηκαν ως διασημότητα, κι εκεί γεννήθηκε η έμπνευση για το έργο Masquerade.
Στις 25 Ιουλίου 1841, στο Pyatigorsk, ένας στρατιώτης που προσβλήθηκε από κάποιο αστείο του Lermontov, τον προκάλεσε σε μονομαχία. Δύο μέρες αργότερα, στην πλαγιά του βουνού Mashuk o Lermontov σκοτώθηκε από την πρώτη σφαίρα του αντιπάλου. Τάφηκε στο Tarkhany.
RIMAS TUMINAS (Καλλιτεχνικός Διευθυντής)
Νικητής του Κρατικού Βραβείου της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του Ρωσικού θεατρικού βραβείου Zolotaya Maska.
Γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 1952 στην πόλη Kelme (Λιθουανία). Κατά την περίοδο 1970 – 1974 φοίτησε στο Ωδείο της Λιθουανίας. Το 1978 αποφοίτησε από το τμήμα παραγωγής του GITIS (τάξη του I.Tumanov). Η πρώτη του παραγωγή ήταν το έργο January του J.Radickov (1978) στο Δραματικό Θέατρο της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Λιθουανίας, ενώ η πρώτη του παραγωγή στη Μόσχα ήταν το Peacock Tune του O.Zagradnik (1979) στο Θέατρο K.S.Stanislavsky. Από το 1979 έως το 1990, εργάστηκε στο State Academic Dramatic Theatre of Lithuania (Κρατικό Ακαδημαϊκό Δραματικό Θέατρο της Λιθουανίας), και από το 1994 έγινε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής. Το 1999, ο Tuminas άφησε το θέατρο, με τελευταίες παραγωγές τα Oedipus Rex του Σοφοκλή (1998) και Richard III του Σαίξπηρ (1999). Ο Rimas Tuminas σκηνοθέτησε περισσότερα από 20 θεατρικά έργα σε πολλά θέατρα της Λιθουανίας και του εξωτερικού. Η δουλειά του στο εξωτερικό συμπεριλαμβάνει τα Θείος Βάνιας (1992) και το Γλάρο (1993) του Τσέχωφ στη Φινλανδία, και το Δον Ζουάν του Μολιέρου στην Ισλανδία (1995). Το 1990, ο Tuminas ίδρυσε το Small Theatre of Vilnius (Μικρό Θέατρο του Βίλνιους). Εκεί, παρουσιάστηκαν οι εξής παραγωγές: Cherry Orchard του Τσέχωφ (1990), Galileo του Μπρεχτ (1991), God, Smile to Us του G.Kanovichus (1994), Masquerade του M.Lermontov (1997), οι οποίες ταξίδεψαν και στο εξωτερικό. (Φινλανδία, Σουηδία, Πολωνία, Ισλανδία, κα.) Οι παραγωγές του Tuminas συμμετέχουν με επιτυχία σε φεστιβάλ όπως τα International Baltic Theater Spring, Baltic House, Life, Contact, International Chekhov Theatre Festival, κλπ. Μετά την επιτυχημένη παράσταση Masquerade, η οποία κέρδισε το Ρωσικό Εθνικό Βραβείο Θεάτρου Zolotaya Maska στην κατηγορία «Καλύτερη Ξένη Παραγωγή 1998» στη Μόσχα και στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ για τον Τσέχωφ, ο Tuminas κλήθηκε στο Sovremennik Theatre, όπου έκανε την παραγωγή του Playing… Schiller! το 2000. Το 2002, στη σκηνή του Θεάτρου E.Vakhtangov, ο Rimas Tuminas έκανε την παραγωγή του The Inspector General του Γκογκόλ. Το 2007, μετά το θάνατο του M.A.Ulyanov, ο Tuminas δέχτηκε την πρόταση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για τον Πολιτισμό και τον Κινηματογράφο και της διεύθυνσης του Θεάτρου E.Vakhtangov, να γίνει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου.
Θέατρο Badminton, Ολυμπιακά Ακίνητα, Γουδή
Ημερομηνία 22 & 23 Φεβρουαρίου 2013
Προπώληση εισιτηρίων viva.gr - 13855 / abcd.gr /210 8840600
