Χαρά του κόσμου, έλα στην πύλη
να φιληθούμε μες στο δρόμο
ν’ αγκαλιαστούμε στην πλατεία.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Όταν έγραψα κάποτε σε ένα γραπτό που έπρεπε να βαθμολογηθεί ότι τις δύο αυτές προτάσεις, την υποθετική και την κύρια, δεν μπορούν να τις προφέρουν όλοι με την αρετή της υπομονής και της ανθρωπιάς, αυτός που βαθμολόγησε το γραπτό μου με ρώτησε τι εννοώ. Δεν του απάντησα. Ποτέ δεν ψάχνω για επίκτητη συνεννόηση. Μπορεί να είναι λάθος. Ήμουν μικρή. Έγδερνα με τη βελόνα τις αυλακές του δίσκου. Ξανά και ξανά. "Άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις."
Ο Οδυσσέας Ιωάννου γράφει κάπου ότι η τέχνη δεν έχει οπαδούς, έχει συνομιλητές. Όσο πιο πολλούς καταφέρεις να βρεις, τόσο πιο ευλογημένος καταλήγεις. Όταν ο Ιάκ. Καμπανέλλης στο έργο "Ο μπαμπάς ο πόλεμος" έγραφε "Είναι δίκαιο, επειδή γεννήθηκες δειλός, να χαλάς την ησυχία της πλάσης;" εκείνη τη στιγμή άνοιγε συζήτηση με τα εκατομμύρια των ανθρώπων που δεν παζαρεύουν το θάρρος τους ούτε στ' αστεία.
"Είμαι ένας από τους επιζήσαντες κρατούμενους στο SS στρατόπεδο συγκεντρώσεως και εξοντώσεως του Μαουτχάουζεν. Ένας από εκείνους που τον Μάιο του 1945 κλαίγοντας και ελπίζοντας εφώναζαν ποτέ πια! Ήταν τότε που οι οπαδοί του ναζισμού έχασαν τον πόλεμο. Ο ναζισμός όμως επέζησε. Κυρίως γιατί αιώνιες κοινωνικές πληγές αφέθηκαν αθεράπευτες. Και μένουν ακόμα! Και επιπλέον, γιατί η αντικομμουνιστική υστερία έκαμε τον ναζισμό να ξεχνιέται, και κάποτε και να αθωώνεται".
Το φωτογραφικό "άλμπουμ" των Ναζι (Πηγή φωτογραφίας: Lifo.gr)
Στο "Μεγάλο μας τσίρκο", έκανε τη λαϊκή, μαζεμένη αγανάκτηση τραγούδι και διαμαρτυρία με σαφή στόχο. Πάλι, βρέθηκε δίπλα σ' αυτούς που κατάπιναν σιωπή και φόβο. Σ' αυτούς που ήθελαν έναν πιο γενναίο για να ρίξουν φως πάνω στην αηδία που ένιωθαν για τους αμερικανοκίνητους φασίστες.
O Ιάκωβος Καμπανέλλης γεννήθηκε στη Νάξο στις 2 Δεκεμβρίου 1921. Το 1935 η οικογένειά του έρχεται για μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα. Εργάζεται το πρωί και το βράδυ σπουδάζει τεχνικό σχέδιο στη Σιβιτανίδειο Τεχνική Σχολή. Το 1943 συνελήφθη από τους Γερμανούς και οδηγήθηκε και κρατήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν μέχρι το 1945, οπότε και απελευθερώθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις.
Όταν γυρίζει στην Ελλάδα, οι παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, το χειμώνα του 1945-46, τον συναρπάζουν... «εκεί ανακάλυψα τον εαυτό μου και τον προορισμό μου». Θα προσπαθήσει να γίνει ηθοποιός, ελλείψει όμως γυμνασιακού απολυτηρίου δεν θα γίνει αποδεκτός από το Εθνικό Θέατρο. Έτσι αφοσιώνεται στο γράψιμο. Τον Καμπανέλλη ανακάλυψε ο Αδαμάντιος Λεμός. Το πρώτο θεατρικό έργο του ήταν ο Χορός πάνω στα στάχυα, που παρουσιάστηκε τη θερινή θεατρική περίοδο 1950 από τον θίασο Λεμού στο Θέατρο «Διονύσια» της Καλλιθέας.
Τον Οκτώβριο του 1981 τοποθετήθηκε στη θέση του διευθυντή ραδιοφωνίας της ΕΡΤ.
Από τα θεατρικά του έργα τα πλέον γνωστά είναι Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια, Έβδομη μέρα της δημιουργίας, Η Αυλή των θαυμάτων, Ηλικία της νύχτας, Παραμύθι χωρίς όνομα, Γειτονιά των Αγγέλων, Βίβα Ασπασία, Οδυσσέα γύρισε σπίτι, Αποικία των τιμωρημένων, Το μεγάλο μας τσίρκο, Ο εχθρός λαός και Πρόσωπα για βιολί και ορχήστρα.
Έγινε ακαδημαϊκός το 1999, στη νέα έδρα του Θεάτρου της Ακαδημίας Αθηνών. Του απονεμήθηκε το παράσημο του Ανώτερου Ταξιάρχη του τάγματος του Φοίνικα. Βρισκόταν νοσηλευόμενος σε μονάδα εντατικής θεραπείας μετά από επιπλοκή λόγω της νεφροπάθειας από την οποία έπασχε. Απεβίωσε στις 29 Μαρτίου 2011, λίγες μέρες μετά το θάνατο της γυναίκας του Νίκης.
"Πάντα πηγαίνει ο νους μου στο αγαπημένο μας παιχνίδι: να φτιάχνουμε καραβάκια."
Αυτούς τους ανθρώπους που μπόρεσαν να κρατήσουν τα καραβάκια σαν στιγμή απαράμιλλης σημασίας, τους αγαπάω πολύ.
