Ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (1891-1940) είναι ένας από τους σημαντικότερους νεότερους δραματουργούς της Ρωσίας. Το έργο του διακρίνεται για την καυστική του σάτιρα και το διεισδυτικό του χιούμορ.
Ήταν ο μεγαλύτερος γιος τού Αφανάσι Μπουλγκάκοφ, καθηγητή τής Θεολογικής Ακαδημίας τού Κιέβου και τής Βαρβάρας Μιχαήλοβνα τού γένους Ποκρόβσκαγια. Το 1909 μετά το απολυτήριο τού Α' Γυμνασίου Κιέβου εγγράφεται ως φοιτητής στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου τού Κιέβου. Το 1913 παντρεύεται για πρώτη φορά με την Τατιάνα Νικολάγιεβνα Λάππα.
Με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου δηλώνεται ως εθελοντής γιατρός του Ερυθρού Σταυρού και βρίσκεται αμέσως στην πρώτη γραμμή, όπου και τραυματίζεται βαριά τουλάχιστον δυο φορές. Το 1916 παίρνει το δίπλωμα ιατρικής και βρίσκει θέση ιατρού στην περιοχή του Σμολένσκ για να κατασταλάξει αργότερα στην πόλη Βγιάσμα.
Τον Φεβρουάριο του 1919, κατά τη διάρκεια του Ρωσικού Εμφύλιου Πολέμου, ο Μπουλγκάκοφ κλήθηκε να υπηρετήσει ως γιατρός του Ουκρανικού Δημοκρατικού Στρατού. Μετά από μικρό διάστημα λιποτάκτησε και κατάφερε να ενσωματωθεί πάλι ως γιατρός στον Κόκκινο Στρατό. Τελικά κατέληξε στη Λευκή Φρουρά της Νότιας Ρωσίας.
Γενικά η υγεία τού Μπουλγκάκοφ ήταν σε άσχημη κατάσταση από τα πολεμικά τραύματα. Για να απαλύνει τον συνεχή πόνο άρχισε να παίρνει ενέσεις μορφίνης Το βιβλίο του "Μορφίνη" που εκδόθηκε το 1926 περιγράφει την κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο συγγραφέας εκείνη την περίοδο.
Στα τέλη του Οκτωβρίου 1921 ο Μπουλγκάκοφ πήγε στη Μόσχα και άρχισε να εργάζεται για διαφορές εφημερίδες. Αυτό το διάστημα θα δημοσιεύσει και σποραδικά διηγήματα στην εφημερίδα των εξόριστων στο Βερολίνο "Την προηγουμένη" . Μεταξύ 1922 και 1926 η "Σειρήνα" θα εκτυπώσει πάνω από 120 ρεπορτάζ, δοκίμια και άρθρα του. Το 1923 ο Μπουλγκάκοφ γίνεται μέλος της Πανρωσικής Ένωσης Συγγραφέων.
Το 1924 γνώρισε την Λιούμποβ Γιεβγκένγιεβνα Μπελοσέρσκαγια, την οποία και θα παντρευτεί ένα χρόνο μετά, αφού χώρισε από την πρώτη σύζυγο. Το 1928 το ζεύγος ταξίδευσε στον Καύκασο και επισκέφτηκε τις πόλεις Τιφλίδα, Μπατούμι, Βλαντικαφκάς και Γκουντερμές. Την ίδια χρονιά ο συγγραφέας εμπνεύστηκε το "Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα" και ξεκινά τη συγγραφή ενός κομματιού για τον Μολιέρο με τον τίτλο "Η καμπαλά τών υποκριτών". Στη Μόσχα έγινε η πρεμιέρα του έργου "Η ερυθρά νήσος" .
Το 1929 συναντά την Γιέλενα Σεργκέγιεβνα Σιλόβσκαγια, που το 1932 θα γίνει η τρίτη γυναίκα του και θα τον εμπνεύσει για το ρόλο της Μαργαρίτας στο φημισμένο έργο του.
Ήδη από το 1927 οι κριτικοί τον θεωρούν πολύ αντισοβιετικό. Το 1930 η καριέρα του σταματά τελείως από τη λογοκρισία, τα έργα του δε δημοσιεύονται πλέον και τα κομμάτια του εξαφανίζονται από το πρόγραμμα των θεάτρων. Σε επιστολές προς τον αδερφό του, Νικολάι, που διαμένει στο Παρίσι ο Μπουλγκάκοφ παραπονιέται για την κατάστασή του και τις οικονομικές του δυσχέρειες. Το ίδιο διάστημα απευθύνθηκε και στην πολιτική ηγεσία της ΕΣΣΔ, ζητώντας είτε άδεια μετανάστευσης είτε εργασίας ως βοηθός σκηνοθέτη στο Θέατρο Τεχνών Μόσχας. Ο ίδιος ο Στάλιν, ο οποίος ήταν ενθουσιασμένος από το θεατρικό έργο "Μέρες τουρμπινών" , του τηλεφώνησε και του υποσχέθηκε βοήθεια. Το 1930 εργάστηκε καταρχάς στο Κεντρικό Θέατρο της Εργαζόμενης Νεολαίας TRAM και μετά ως το 1936 στο MXT στη θέση του βοηθού σκηνοθέτη. Το 1932 συνεργάστηκε στην παρουσίαση του έργου του Γκόγκολ "Οι Νεκρές Ψυχές". Από το 1936 και μετά εργαζόταν στο Θέατρο Μπολσόι ως συγγραφέας λιμπρέτων και μεταφραστής.
Το 1939 εργαζόταν πάνω στο λιμπρέτο "Ράσελ" και σε ένα κομμάτι αφιερωμένο στον Στάλιν, το "Μπατούμ", το οποίο, αντίθετα με τις προσδοκίες του συγγραφέα, απαγορεύτηκε να δημοσιευτεί και να ανέβει επί σκηνής. Εκείνο το διάστημα επιδεινώθηκε και η υγεία του ραγδαία. Οι γιατροί διέγνωσαν υπερτονική νεφροπάθεια, ασθένεια που είχε οδηγήσει και τον πατέρα του σε θάνατο. Ο Μπουλγκάκοφ ξεκίνησε τότε να υπαγορεύει στη γυναίκα του τις τελευταίες παραλλαγές του "Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα".
Από τον Φεβρουάριο τού 1940 συγγενείς και φίλοι βρίσκονταν πλάι στο κρεβάτι τού αρρώστου, ο οποίος και απεβίωσε στις 10 Μαρτίου 1940.
Το έργο του Μπουλγκάκοφ στηλιτεύει και γελοιοποιεί την καθημερινότητα και τη ζωή στη νεοσυσταθείσα Σοβιετική Ένωση μέσα από το παράλογο και το γκροτεσκ.
Το πιο γνωστό έργο του είναι το " Μαιτρ και η Μαργαρίτα", μια σατιρική έκδοση βασισμένη στο έργο "Φάουστ" τού Γκαίτε. Στο μυθιστόρημα ο Σατανάς επισκέπτεται τη Μόσχα της δεκαετίας του '30 και μαζί με την ακολουθία του θα κάνει άνω κάτω την τοπική κοινωνία. Ορισμένοι κριτικοί θεωρούν το βιβλίο ως το καλύτερο ρωσικό μυθιστόρημα του εικστού αιώνα.
"Η καρδιά ενός σκύλου" γράφτηκε το 1925, αλλά δημοσιεύθηκε στη Σοβιετική Ένωση μόλις το 1987. Ανάλογη τύχη είχαν και πολλά από τα έργα του, θεατρικά και μη, που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα.
