Ο Φρήντριχ Ντύρενματ, ο κύριος εκπρόσωπος της αναγέννησης του γερμανικού θεάτρου που τόσο επηρεάστηκε η τεχνική του από αυτή του Μπρεχτ αλλά και από τις ελληνικές τραγωδίες, είναι ο συγγραφέας του Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας. Το έργο, γραμμένο το 1955, είναι το πιο χαρακτηριστικό του συγγραφέα, εμπεριέχει στοιχεία κωμικά και τραγικά που συχνά φλερτάρουν με το παράλογο. Σκοπός αυτής της νέου τύπου τραγωδίας, είναι πρωτίστως η τέρψη του θεατή, αλλά ουσιαστικά το έργο βάζει στο μικροσκόπιο ολόκληρη την Ευρώπη, κρίνει τις κοινωνικές της δομές, την ανάπτυξη ενός τρομακτικού οικονομικού συστήματος που μοιάζει με πόλεμο, και φυσικά τον άνθρωπο που ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποφασίσει και να πράξει το χειρότερο.
Κάπου στην κεντρική Ευρώπη, σε μια κωμόπολη που τα πράγματα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και η χρεοκοπία μοιάζει αναπόφευκτη, η Κλαιρ Ζαχανασσιάν, η πιο πλούσια γυναίκα στον κόσμο, επιστρέφει έπειτα από σαράντα πέντε χρόνια απουσίας. Ο σκοπός της: να σώσει την πόλη. Ο όρος της: να δολοφονηθεί ο Άλφρεντ Ιλ, ο πριν χρόνια εραστής της που αφού την πρόδωσε με το χειρότερο τρόπο, την οδήγησε στην πορνεία. Και αφού αρχικώς οι κάτοικοι του Γκυλέν αρνούνται τη συμφωνία, η Κλαιρ αναμένει σαδιστικά την αναθεώρηση της απόφασής τους, σφίγγοντας τη θηλιά στο λαιμό της πόλης και προσφέροντας τους ευζωία επί πιστώσει. «Ο κόσμος μ’ έκανε πόρνη, τώρα θα κάνω εγώ τον κόσμο πορνείο: Οικονομική ανάπτυξη για ένα πτώμα!»
Το έργο συστήθηκε για πρώτη φορά στο κοινό στις 29 Ιανουαρίου το 1956 και δεν άργησε να απασχολήσει τους διεθνείς καλλιτεχνικούς κύκλους. Ο 1964 γυρίστηκε σε ταινία από τον Μπέρχαντ Βίκι με τον τίτλο Η επίσκεψη και την Ίνγριντ Μπέρμαν και τον Άντονι Κουίν στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Το 1971 με λιμπρέτο του ίδιου του Ντύρενματ, το έργο πήρε μορφή όπερας από τον Γκόντφριντ φον Άινεμ και το 2001 ανέβηκε πάλι με τίτλο Η επίσκεψη, σε μιούζικαλ με λιμπρέτο του Τέρενς Μακ Νάλι. Από τότε που γράφτηκε, έχουν υπάρξει και πολλές τηλεοπτικές εκδοχές του έργου.
Στη χώρα μας, ήταν το 1960 όταν ο Αλέξης Μινωτής επέλεξε να σκηνοθετήσει το συγκεκριμένο κείμενο στο Εθνικό Θέατρο με την Κατίνα Παξινού (και τον ίδιο στο ρόλο του Ιλ) και σκηνικά-κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη. Το 1978 ανέβηκε επίσης στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος με τους Αντιγόνη Βαλάκου και Ανδρέα Ζησιμάτο, υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Σπύρου Ευαγγελάτου. Το 1992 Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας σκηνοθετήθηκε από τον Leon Rubin στο θέατρο Ιλίσια με τη Νόνικα Γαληνέα και τον Αλέξανδρο Αλεξανδράκη.
Πιο πρόσφατα, το 2008, η μαύρη αυτή κωμωδία ανέβηκε στο θέατρο Οδού Κεφαλληνίας σκηνοθετημένο από τον Στάθη Λιβαθινό με τη Μπέττυ Αρβανίτη και τον Γιάννη Φέρτη ενώ μόλις πέρυσι ,το 2014, η «Πειραματική Σκηνή της Τέχνης» επέλεξε και παρουσίασε το έργο σκηνοθετημένο από την Έρση Βασιλικιώτη, στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς.
Στις 17 Απριλίου αναμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία, την επόμενη εκδοχή αυτού του σπουδαίου και δημοφιλούς έργου, από τον Αλέξανδρο Κοέν, στο θέατρο Βρετάνια με τους Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Δημήτρη Πιατά, Υβόννη Μαλτέζου, Αμαλία Υψηλάντη.
Σέβη Ματσακίδου
Τρίτη 14 Απριλίου 2015
