"Πολλοί που διάβασαν τον Καπετάν - Μιχάλη θαρρούν πως τέτοια παιδιά - τέτοια αντράκια όπως λέμε στην Κρήτη - ποτέ δεν υπήρξαν, ούτε άντρες τόσο χεροδύναμοι, τόσο ψυχοδύναμοι, που να αγαπούν με τόση λαχτάρα την ζωή και να αντικρίζουν με τόση περιφρόνηση τον θάνατο.
Πώς να πιστέψουν οι άπιστοι τι θάματα μπορεί να γεννήσει η πίστη;
Ξεχνούν πως η ψυχή του ανθρώπου γίνεται παντοδύναμη, όταν συνεπαρθεί από μία μεγάλη ιδέα. Τρομάζεις όταν, ύστερα από πικρές δοκιμασίες, καταλάβεις πως μέσα μας υπάρχει μία δύναμη που μπορεί να ξεπεράσει την δύναμη του ανθρώπου.
Τρομάζεις, γιατί από την στιγμή που θα καταλάβεις πως υπάρχει η δύναμη αυτή, δεν μπορείς πια να βρεις δικαιολογίες για τις ασήμαντες ή άνανδρες πράξες σου, για την ζωή σου την χαμένη, ρίχνοντας το φταίξιμο στους άλλους, ξέρεις πια πως εσύ, όχι η τύχη, όχι η μοίρα, μήτε οι άνθρωποι γύρα σου, εσύ μονάχα έχεις, ότι κι αν κάμεις, ότι κι αν γίνεις, ακέραιη την ευθύνη.
Και ντρέπεσαι τότε να γελάς, ντρέπεσαι να περγελάς, αν μία φλεγόμενη ζωή ζητάει το αδύνατο. Καλά πια καταλαβαίνεις πως αυτή 'ναι η αξία του ανθρώπου:
Να ζητάει και να ξέρει πως ζητάει το αδύνατο, και να είναι σίγουρος πως θα το φτάσει, γιατί ξέρει πως αν δεν λιποψυχήσει, αν δεν ακούσει τι του κανοναρχάει η λογική, μα κρατάει με τα δόντια την ψυχή του και εξακολουθεί με πίστη, με πείσμα να κυνηγάει το αδύνατο, τότε γίνεται το θάμα που ποτέ ο αφτέρουγος κοινός νους δεν θα μπορούσε να το μαντέψει: το αδύνατο γίνεται δυνατό".
Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ (Πρόλογος από τον "Καπετάν Μιχάλη")
