Το κτίριο του εθνικού θεάτρου κτίστηκε την περίοδο 1891 – 1901. Είναι αναγεννησιακού ρυθμού – ιδιαίτερα εντυπωσιακό – και η αρχιτεκτονική του δόμηση μιμείται το εθνικό θέατρο της Βιέννης. Πρόκειται για ένα ακόμη έργο του αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, η υλοποίηση του οποίου έγινε με πρωτοβουλία του βασιλιά Γεωργίου Α’. Το κτίριο οικοδομήθηκε με έξοδα του ιδιαίτερου ταμείου του βασιλιά και με τη συνδρομή πλουσίων ομογενών.
Στα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του, αξίζει να αναφέρουμε ότι πρότυπο για τη σύνθεση της πρόσοψης του οικοδομήματος αποτέλεσε η Βιβλιοθήκη του Αδριανού στην Αθήνα. Έτσι, η πρόσοψη του ιστορικού κτιρίου αποτελείται από ένα κεντρικό τμήμα πλούσιο σε διακοσμητικά στοιχεία και με κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθμού, ενώ στα δύο πλευρικά τμήματα του κτιρίου ακολουθείται η τυπική νεοκλασική σύνθεση. Επίσης, οι αρχικές εσωτερικές εγκαταστάσεις του σκηνής, του φωτισμού και της θέρμανσης ήταν οι τελειότερες στο είδος τους για την εποχή εκείνη.
Αλλά το Βασιλικό Θέατρο, όπως ονομαζόταν τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του, βρέθηκε πολύ γρήγορα αντιμέτωπο με τις δυσχέρειες της πορείας ενός θεσμού πρωτοπόρου στο είδος του.
Ύστερα λοιπόν από επτά μόλις χρόνια λειτουργίας, η πρώτη σκηνή του ιστορικού κτιρίου που βρίσκεται στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου, αναγκάζεται να κλείσει – το 1908 - έχοντας ανεβάσει 140 περίπου έργα.
Το 1930 επανιδρύεται με νόμο και με την ονομασία που διατηρεί μέχρι σήμερα, Εθνικό Θέατρο. Από το 1932 ως τις μέρες μας, λειτουργεί ως η Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
Η σκηνή του είναι ιταλικού τύπου, έχει πλάτος 18 μ., βάθος 12 μ., ύψος 17 μ. και χωρητικότητα 1000 ατόμων (πλατεία, δύο εξώστες και δυο θεωρεία). Επίσης διαθέτει βοηθητικούς χώρους και υπόγεια.
Σήμερα, το Εθνικό Θέατρο διαθέτει πέντε σκηνές. Η Κεντρική Σκηνή, χωρητικότητας 658 θέσεων και η Νέα Σκηνή, χωρητικότητας 114 θέσεων, στεγάζονται στο διατηρητέο κτίριο του Τσίλλερ επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου.
Στο ιστορικό μέγαρο του "Ρεξ", που βρίσκεται επί της οδού Πανεπιστημίου στεγάζεται η Σκηνή Κοτοπούλη, που έχει χωρητικότητα 648 θέσεων, και το θέατρο Κατίνα Παξινού (πρώην Σινεάκ) χωρητικότητας 277 θέσεων. Στο τελευταίο στεγάζεται η Παιδική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Τέλος, το 1997, ιδρύθηκε η Πειραματική Σκηνή. Σκοπός της είναι η ανανέωση του θεατρικού παιχνιδιού και η αναγωγή του σε μονάδα παιδείας και πολιτισμού. Οι παραστάσεις του παρουσιάζονται στο ανακαινισμένο εκ βάθρων Γκαράζ του Εθνικού Θεάτρου, όπου μετατράπηκε το 1998 σε ένα μικρό θέατρο χωρητικότητας 150 θέσεων.
