Η ιστορία ξεκινά το 1995, όταν με πρωτοβουλία του σκηνοθέτη και ηθοποιού Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου ιδρύεται η «Νέα Σκηνή Τέχνης» (αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία) και ανεβάζει την πρώτη της παράσταση, τη Φιλονικία του Μαριβώ, στον «ΤΕΧΝΟΧΩΡΟ υπό σκιάν». Δύο χρόνια αργότερα, η νεοσύστατη εταιρεία αποκτά τη δική της μόνιμη στέγη: Μια ερειπωμένη αποθήκη, η πρώτη ζυθαποθήκη του ΦΙΞ, κηρύσσεται διατηρητέα ως αξιόλογο βιομηχανικό κτίσμα των αρχών του 20ού αιώνα και στη συνέχεια μετατρέπεται με όλες τις αναγκαίες προσθήκες σε ένα λειτουργικό θέατρο, με τρεις αίθουσες, το Θέατρο του Νέου Κόσμου.
Πριν ακόμα ξεκινήσουν οι οικοδομικές εργασίες στο θέατρο, το καλοκαίρι του 1997 ανέβηκε στην αυλή ο Κοινός Λόγος της Έλλης Παπαδημητρίου, με φυσικό σκηνικό της παράστασης ένα ερειπωμένο σπιτάκι που έστεκε ακόμα, με τις επεμβάσεις του Αντώνη Δαγκλίδη. Και το φθινόπωρο ανέβηκε στην παλιά αποθήκη η Βρομιά του Ρόμπερτ Σνάιντερ, ενώ το σπιτάκι της αυλής μετατράπηκε για λίγους μήνες σε πρόχειρο φουαγιέ, όπου λειτουργούσε παράλληλα η έκθεση φωτογραφίας του Ηλία Μπουργιώτη με θέμα «Κούρδοι πρόσφυγες στην Ελλάδα», και πάλι με τις επεμβάσεις του Αντώνη.
Οι εργασίες για τη μετατροπή της παλιάς ζυθαποθήκης σε θέατρο ξεκίνησαν τον Μάιο του 1998 και ολοκληρώθηκαν τον Φεβρουάριο του 1999. Οι πρώτες παραστάσεις που ανέβηκαν στο νέο κτίριο ήταν Ο Περλιμπλίν και η Μπελίσα στην Κεντρική Σκηνή (Μάρτιος 1999) και οι Δύο Θεοί (Απρίλιος 1999) στον Κάτω Χώρο.
Από πολύ νωρίς διαμορφώνεται το προφίλ του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, που ορίζεται από τις επιλογές ρεπερτορίου και λειτουργίας του. Δίνεται έμφαση στο πολιτικό θέατρο, όχι με την έννοια της στρατευμένης τέχνης, αλλά εκείνης που αφουγκράζεται την κοινωνία και θέτει ερωτήματα και προβληματισμούς. Ανεβαίνουν κυρίως σύγχρονα ελληνικά ή ξένα έργα, με τα περισσότερα από τα τελευταία να μεταφράζονται ειδικά γι’ αυτό το θίασο. Δε λείπουν τα κλασικά κείμενα, που όμως αντιμετωπίζονται με σύγχρονο τρόπο και με έμφαση στην επικαιρότητά τους. Επίσης, παρουσιάζονται παραστάσεις από μετανάστες καλλιτέχνες, που με αυτό τον τρόπο μιλούν οι ίδιοι για τη θέση τους στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία.
Το 2002 ξεκινά μια πρωτοβουλία που έμελλε να είναι η πιο μακρόχρονη και σταθερή δραστηριότητα του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, η κινητή μονάδα θεάτρου για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα. Μια δράση που σιγά σιγά επεκτάθηκε και σε άλλους χώρους όπου βρίσκονται παιδιά αποκλεισμένα από τη θεατρική ψυχαγωγία, όπως ειδικά σχολεία, προσφυγικούς καταυλισμούς, γυναικείες φυλακές κλπ.
Το Θέατρο του Νέου Κόσμου δίνει βήμα σε νέους δημιουργούς (ηθοποιούς, συγγραφείς, σκηνοθέτες, μουσικούς, σκηνογράφους κλπ.) και πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες του θεάτρου έχουν ξεκινήσει ή έχουν αναδειχθεί από τις παραστάσεις του. Παράλληλα, συνεργάζεται συχνά με άλλες θεατρικές ομάδες, ως επί το πλείστον νεανικές, που δεν έχουν δική τους στέγη.
Με τρεις θεατρικές αίθουσες που μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα, παραγωγές και συμπαραγωγές που εναλλάσσονται σ’ αυτές στη διάρκεια του χρόνου, καθώς και άλλες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στους χώρους του, το Θέατρο του Νέου Κόσμου λειτουργεί σαν ένας μικρός πολυχώρος, ένα πολύβουο μελίσσι θεατρικής δημιουργίας. Και την ίδια στιγμή επιδιώκει όσο γίνεται να παρουσιάζει τις παραστάσεις του και εκτός Αθήνας, συχνά και στη διάρκεια της χειμερινής σαιζόν.
Στη μέχρι τώρα πορεία του το Θέατρο του Νέου Κόσμου καταγράφει αρκετές σημαντικές διακρίσεις και βραβεύσεις συντελεστών του για παραστάσεις του, η πιο σημαντική επιβράβευση όμως έρχεται από το θεατρόφιλο κοινό, που το αγκαλιάζει και του δίνει εξέχουσα θέση στις προτιμήσεις του.
Έχοντας συγκεντρώσει πολύτιμες εμπειρίες, αλλά και με πολλά όνειρα για το μέλλον, συνεχίζουμε. Σκεφτόμαστε συνεχώς απ’ την αρχή γιατί και με ποιους κάνουμε θέατρο, σε ποιους απευθυνόμαστε, τι έργα παίζουμε. Σκοπός δεν είναι να κάνουμε θέατρο από κεκτημένη ταχύτητα, αλλά γιατί πιστεύουμε πως έχουμε να πούμε κάτι ουσιαστικό, να μιλήσουμε για αλήθειες που πρέπει να ακουστούν σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Συνεχίζουμε να επιδιώκουμε συνεργασίες με ανθρώπους και ομάδες που μοιράζονται μαζί μας κοινές αντιλήψεις για το ρόλο του θεάτρου, να δουλεύουμε συλλογικά.
Συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για ό,τι συμβαίνει γύρω μας, να μη μένουμε αμέτοχοι, να παίρνουμε θέση. Γιατί το θέατρο είναι μέσο έκφρασης και ψυχαγωγίας, αλλά είναι και μια κατ’ εξοχήν πολιτική πράξη. Και μ’ αυτή τη λογική συνεχίζουμε να το υπηρετούμε.
