Διαβάσαμε το πολύ ωραιο άρθρο της Όλγας Σέλλα στην Καθημερινή που αφορούσε την παράσταση "Πέρσες" η οποία παίχτηκε στην Επίδαυρο το καλοκαίρι του 2009. Την παράσταση του Εθνικού θεάτρου είχε σκηνοθετήσει ο Βούλγαρος σκηνοθέτης Ν. Γκότσεφ και ήταν από εκείνες τις "αρνητικές" στιγμές που ζει ενίοτε η Επίδαυρος. Ας δούμε τι άκριβώς έγινε τότε.
Η δεύτερη παρουσία του Εθνικού Θεάτρου στα Επιδαύρια (του 2009) ανέβασε πολύ τη θερμοκρασία του θεατρικού καλοκαιριού. Ηδη από την περασμένη Παρασκευή το απόγευμα στην Αθήνα κυκλοφορούσε η φήμη ότι «απόψε η Επίδαυρος θα έχει γιούχα». Χωρίς να έχει δει κανείς την παράσταση, τους «Πέρσες» του Αισχύλου, που σκηνοθέτησε για το Εθνικό ο σκηνοθέτης Ντίμιτερ Γκότσεφ.
Πράγματι την Παρασκευή το βράδυ, σε ένα σχεδόν γεμάτο θέατρο, χειροκροτήθηκαν οι ηθοποιοί και γιουχαΐστηκε ο σκηνοθέτης. Το Σάββατο το βράδυ τα πράγματα έγιναν ακόμη χειρότερα.
Κάποια στιγμή προς το τέλος της τραγωδίας του Αισχύλου κααι ενώ ο Ξέρξης (Νίκος Καραθάνος) κάνει τον μονόλογό του ακούστηκε από τις κερκίδες (για δεύτερη φορά) μια φωνή: «Φύγε από τη θυμέλη».
Για λίγα λεπτά η παράσταση διακόπηκε, η «δράση» μεταφέρθηκε στις κερκίδες, οι ηθοποιοί είχαν μείνει ακίνητοι στις θέσεις τους μην ξέροντας τι θα επακολουθήσει. Επακολούθησαν αντεγκλήσεις ανάμεσα στους «υπέρ» και τους «κατά» της παράστασης και ένα πολύ δυνατό χειροκρότημα έδωσε το σύνθημα: «συνεχίστε».
Ορθιοι θεατές
Μόλις ολοκλήρωσε τον μονόλογό της από τον «Φιλοκτήτη» η Λένα Κιτσοπούλου (το εμβόλιμο πρόσωπο που έβαλε ο Γκότσεφ στην τραγωδία) και έσβησαν τα φώτα, οι θεατές ήταν ήδη όρθιοι. Αλλοι φωνάζοντας «μπράβο» και χειροκροτώντας ενθουσιασμένοι και άλλοι έτοιμοι να φύγουν δυσαρεστημένοι. Αλλωστε, και τις δύο βραδιές από την αρχή σχεδόν της παράστασης οι αποχωρήσεις ήταν διαρκείς, αλλά όχι μαζικές.
Σπουδαίος χορός
Τι είδαμε όμως στους «Πέρσες», έτσι όπως τους διάβασε ο Ντίμιτερ Γκότσεφ; Είδαμε το πιο λιτό σκηνικό που έχουμε δει στην Επίδαυρο: ένα ορθογώνιο με το μπλε της θάλασσας που στρεφόταν γύρω από τον εαυτό του, έκρυβε και φανέρωνε ανθρώπους, ήταν η είσοδος και η έξοδος στην αλήθεια, την καταστροφή, το όνειρο, την πραγματικότητα. Είδαμε ένα σπουδαίο χορό (και των γυναικών και του αγγελιαφόρου, που δεν είναι ένας αλλά επτά και μπλέκονταν με τον χορό των γυναικών), να θρηνεί, να ολοφύρεται, να προσπαθεί να κατανοήσει την καταστροφή μιας υπερδύναμης από τα 300 πλοία μιας άγνωστης χώρας.
Είδαμε μια βασίλισσα, την Ατοσσα (Αμαλία Μουτούση) να διασχίζει όλη την γκάμα των συναισθημάτων (της απόγνωσης, του πόνου, της αγωνίας για το παιδί της, αλλά και την εξουσία της και τη χώρα της) και παρ' όλα αυτά να κρατάει τη «θέση» της. Εβγαζε τα παπούτσια της και έμπαινε στο παλάτι (οι κερκίδες ήταν η συνέχεια της σκηνής, ήταν το εσωτερικό του σπιτιού της), τα έβαζε όταν έβγαινε στον δημόσιο χώρο, την ορχήστρα. Αυτές οι μαύρες γόβες ήταν το σύμβολο της εξουσίας και του κύρους της.
Είδαμε το φάντασμα ενός ισχυρού, του Δαρείου (Μηνάς Χατζησάββας) να αναπολεί την κυριαρχία του, αλλά να ξέρει και τα όρια στην επιβολή της. Και είδαμε, τέλος, την προσωποποίηση ενός άβουλου ηγετίσκου, του Ξέρξη (Νίκος Καραθάνος), που δεν έχει καταλάβει ότι έσυρε μια ολόκληρη αυτοκρατορία στην καταστροφή, που δεν μπορεί να υπερασπιστεί την άποψή του και επαναλαμβάνει όσα λέει η μάνα του - μήτρα, προστασία και εξουσία ταυτόχρονα.
Ιτε παίδες Ελλήνων
Από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της παράστασης, που ήταν δουλεμένη με τον τρόπο που οι Γερμανοί σκηνοθέτες δουλεύουν τα έργα, ήταν ο τρόπος που ακούστηκε το «Ιτε παίδες Ελλήνων» από τους έκπληκτους Πέρσες και η στιγμή που ο Ξέρξης ακολουθεί έκπληκτος και άβουλος τη μητέρα του, δίνοντας το πρόσωπο πολλών από τους σύγχρονους ηγέτες αυτού του πλανήτη.
Η Λένα Κιτσοπούλου έκλεισε με σπαρακτικό τρόπο την τραγωδία, με ένα απόσπασμα πάλι από τον «Φιλοκτήτη» του Χάινερ Μύλλερ: «Πού είναι η πόλη;...». Ο Ντίμιτερ Γκότσεφ αξιοποίησε κάθε πτυχή και κάθε σημείο αυτού του μοναδικού χώρου, της Επιδαύρου.
Οι ηθοποιοί, που υπηρέτησαν μοναδικά τον σκηνοθέτη τους, ανέβαιναν και κατέβαιναν τις κερκίδες, έπαιζαν και πίσω από την ορχήστρα, κρύβονταν στα δέντρα. Ο Ντίμιτερ Γκότσεφ έδωσε μια πλήρη, συνεπή και πρωτότυπη παρουσίαση των «Περσών», ακολουθώντας με σεβασμό τον Αισχύλο.
Πηγή φωτογραφίας: enet.gr
