Η Αθήνα ποτέ δεν υπήρξε ωραία. Είναι ένα κακό σκηνικό θαυμάσια φωτισμένο απ’ τον ήλιο. Από την αρχαιότητα προσπαθεί να φτάσει σε μια αρμονία που η ομορφιά της έχει και δεν έχει σχέση με το μπαρόκ. Η Ακρόπολη που τόσο θαυμάζουν όλοι οι άνθρωποι και οι μοντέρνοι τη χαρακτηρίζουν ως οργανική αρχιτεκτονική είναι πέρα ως πέρα μπαρόκ, να κρίνουμε βαθύτερα.Τα στοιχεία της κατασκευής και οργανικότητος είναι σκεπασμένα με φλούδα Μπαρόκ. Είναι γλυπτικές που παριστάνουν κατοικίες θεών και ανθρώπων σε μεγάλη κλίμακα αλλά και στα μέτρα των ανθρώπων.
Η Αθήνα όπως είναι σήμερα πρέπει να χαρακτηριστεί ως μια πόλη κατοχικής εποχής, εννοώντας την ελληνική κατοχή και όχι τη γερμανική. Η ελληνική κατοχή από το 21 και πέρα, αντικρούοντας τις ιδέες του Μακρυγιάννη, κατέστρεψε ό,τι είχε κάνει η Ελλάς όλα τα χρόνια τόσο, ώστε οι ευαίσθητοι και τίμιοι άνθρωποι όταν θέλουν να δείξουν ποια είναι η Ελλάς, δείχνουν τα έργα της Τουρκοκρατίας. Ήταν μι εποχή συνεπής με τα στοιχεία που την ενέπνεαν.
Η σημερινή Ελλάς είναι ασυνεπής και αυτό που προτείνεται ως ιδανικό είναι όχι όλων το ιδανικό, αλλά μιας περιορισμένης ομάδας δυναμικής η οποία παρουσιάζει ως κοινό ιδανικό ένα ιδανικό που δεν είναι παρά το δικό της. η Αθήνα εκτίσθηκε νεοκλασική από τους Βαυαρούς, και τροποποιήθηκε από τους Έλληνες σύμφωνα με τον ανισόρροπο γούστο τους,στυλ αγραμμάτων. Είναι ανιδιοτελής η αγάπη του κακού και του καταστρεπτικού στην Ελλάδα.Ο καθένας κοίταξε να αξιοποιήσει το οικοπεδάκι του όπου κι αν ήταν, όποιο σχήμα κι αν είχε χωρίς να δεχθούν ποτέ ένα ρουσφέτι μεγαλοπρεπές προς όφελος της Ελλάδος. Αν μια κακή πράξη γίνει προς όφελος της Ελλάδος τους απωθεί· αντιθέτως υμνούν ένα έγκλημα και το εκθειάζουν αν βλάπτει τον τόπο.
Τη νεοκλασική Αθήνα τελειοποιημένη από τους Έλληνες, τους ευ φρονούντες, θα έπρεπε να την αφήσουν όπως είναι και να πάρουν τις δύο όχθες του τρένου ως τεράστια οικόπεδα μα απαλλοτριώσεις όπως- όπως παρμένες δίκαιες ή άδικες. Στα οικόπεδα των δυο οχθών να κτισθούν τεράστια σπίτια που να χωρέσουν όλους τους Αθηναίους που αγαπούν το κομφόρ και την αλλαγή των μορφών μη μπορώντας να αλλάξουν την κακή φύση και έξη που έχουν. Αυτό χαρακτηρίζει το μοντέρνο άνθρωπο. Δηλαδή να αλλάξει τις μορφές χωρίς να αλλάξει την ουσία, που οπωσδήποτε πρέπει να αλλάξει και να φανεί, επιτέλους, ότι η Ελλάς είναι ένα μικρό χωριό που της ταιριάζει να ονομάζεται Ευρώπη.
Οι μοντέρνοι αρχιτέκτονες θα μπορούσαν να κτίσουνε τα αριστουργήματά τους με είκοσι πατώματα τουλάχιστον το καθένα, γι αυτούς τους Έλληνες που, όπως είπαμε, αγαπούν το κομφόρ και το στυλ της λαϊκής πολυκατοικίας με το οποίο γέμισαν τη μικρή Αθήνα. Σ’ αυτή την πόλη θα κάθονταν όσοι γκρέμισαν τη μονοκατοικία τους, με τα 80 πόντους ντουβάρια. Έτσι θα μπορούσαν να ζουν ανέτως και ευτυχείς χωρίς να καταστρέψουν την πόλη ξεχνώντας τη μικτή της κλίμακα. Θα έπρεπε να γκρεμιστούν μεγάλα νεοκλασικά κτίρια που ασχήμιζαν την πόλη και να επικρατήσει η άποψη των Βαυαρών, μία από αυτές, η καλύτερη. Ή να γίνει μια νέα κάτοψη στο ίδιο περίπου πνεύμα να μπορούσαν να την κάνουν οι Έλληνες.
Ο Νεοκλασικισμός για τον οποίο κοπτόμεθα δεν είναι μόνο των Βαυαρών, αλλά επίδραση και των ελλήνων αξιωματικών που εδούλεψαν μαζί τους, καθώς και η ντόπια μαστοράντζα που ενστερνίσθηκε όλα τα καλά συστήματα των Βαυαρών. Αντ’ αυτού τα μικροσυμφέροντα εσχεδίασαν την κάτοψη της πόλεως των Αθηνών και οι επαίσχυντες κομπίνες. Βέβαια έτσι άσχημη που έγινε η Αθήνα, σου δείχνει ποιοι κάθονται μέσα σ’ αυτή.
Είναι το αντίθετο της Βενετίας που σε ξεγελά όταν μπαίνεις σ’ ένα κτίριο του 15ου αιώνα με ηλεκτρικά και ανέσεις σύγχρονες στο εσωτερικό. Επίσης οι φάτσες τους και οι ιδέες τους, δεν ταιριάζουν με τα αρχαία κτίριά τους. Στην Αθήνα δε συμβαίνει αυτό. Από την όψη του σπιτιού καταλαβαίνεις ποιος κάθεται μέσα και φυλάγεσαι . (Δυστυχώς βέβαια εκεί που τα κτίρια ευλαβώς συντηρούνται, συμβαίνει οι άνθρωποι συχνά να είναι τσιμεντένιοι. Κάτι δεν πάει καλά γενικώς σ’ όλο τον κόσμο και φτάνει κανείς μέχρι να συγχωρεί πολλές φορές τους Αθηναίους που έκαναν τα κτίριά τους αντιπαθητικά· σαν αυτούς δηλαδή !)
Τα έπιπλά τους τα μεταλλικά ταιριάζουν με τη γλώσσα τους, που είναι απαρχαιωμένη δημοτική της εποχής των μαλλιαρών. Εναντίον πάντως όλων αυτών των ασχημιών υπάρχει η μουσική, τα τραγούδια και οι φυσιογνωμίες των ανθρώπων που ακόμα ταιριάζουν με ευπρεπέστερα κτίρια.
Πρέπει να περιμένουμε να εκπολιτισθούν οι μέτριοι άνθρωποι και να γίνουν πιο ανθρώπινοι, και τότε τα σπίτια τους θα γίνουν πιο συμπαθητικά. Παράλληλα, πρέπει να λυθούν και ένα πλήθος τεχνικών προβλημάτων για να αισθάνεται το σπίτι του κανείς αργότερα σαν ένα πρόβλημα γλυπτικής που είναι. Έχει αλλάξει πολύ το, «όπως όλος ο κόσμος», που κάποτε ήταν το μέτρο.Τα σχέδια πόλεων που επιβάλλει το Επιμελητήριο αναγκάζουν τους αρχιτέκτονες να κάνουν τα σπίτια χειρότερα απ’ ότι θέλουν, αναγκάζοντάς τους εφ’ όσον επιμένουν να κάνουν μια μεγάλη μοντέρνα πόλη τη μικρή Αθήνα που είχε το γούστο της. Έξι πατώματα σε δρόμους φάρδους έξι μέτρων είναι τερατώδες.
Σκέπτομαι τους περιορισμούς που υπάρχουν για το θέατρο. Κανένα θέατρο της Ευρώπης δε θα μπορούσε να λειτουργήσει αν σεβόταν αυτούς τους περιορισμούς. Από τη μια επιτρέπουν τα μη επιτρεπόμενα και επιβάλλουν τα καταστρεπτικά.
Μια μέρα πρέπει να μελετηθεί η τάση των Ελλήνων για αυτοκτονία . Η ισχυρή αστυνομία που έχουμε είναι για να απαγορεύει, κυρίως, την αυτοκτονία. Θα ήθελα να πω κάτι. Να πιάσει κάπου η μόδα για τα χαμηλά σπίτια κι έτσι να γκρεμίσουν οι Αθηναίοι την Αθήνα. Σκέπτομαι όμως που θα πάνε τα μπάζα. Η μόδα μπορεί να αναγκάσει σε πολλά τους Αθηναίους. Ίσως και τα μικροσυμφέροντα να καταργηθούν για τη μόδα. Γιατί πρέπει να πούμε προς τιμήν των Αθηναίων, ότι για τη μόδα πολλά θυσιάζουν. Γιατί βέβαια όταν έχτιζαν πολυκατοικίες, δηλαδή της εργατικές πολυκατοικίες στο κέντρο των Αθηνών, πίστευαν ότι έχτιζαν κτίρια πρωτοποριακά. Πρωτοποριακά βεβαίως για τη δυστυχία που θα ερχότανε. Μόνη παρηγοριά βρίσκω πως η Αθήνα είναι η ασχημότερη πόλη του κόσμου κι έτσι έχουμε σ’ ένα πράγμα την πρωτιά· στην ασχήμια.
ΠΗΓΗ: Γιάννης Τσαρούχης, Περιοδικό «Η Λέξη», 73, 1988
