Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ιδρύθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1961 και εγκαινίασε τη δραστηριότητά του το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς με παραστάσεις της τραγωδίας του Σοφοκλή "Οιδίπους Τύραννος", στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Πρώτος πρόεδρός του υπήρξε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς και πρώτος διευθυντής του ο σκηνοθέτης Σωκράτης Καραντινός. Από το Δεκέμβριο του 1961 το Κ.Θ.Β.Ε. άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στο Βασιλικό Θέατρο, ενώ το φθινόπωρο του 1962 εγκαταστάθηκε στο νεόκτιστο τότε κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στόχος του, από την εποχή της ίδρυσής του, ήταν η διδασκαλία έργων του ελληνικού και ξένου δραματολογίου, η πραγματοποίηση περιοδειών στις κυριότερες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και όλης της χώρας (από το 1962), η οργάνωση παραστάσεων αρχαίου δράματος ή άλλων κλασικών έργων στα σωζόμενα αρχαία θέατρα και αλλού, καθώς και διάφορες άλλες εκδηλώσεις που έχουν σχέση με το θέατρο και την τέχνη γενικότερα.
Υπήρξε το πρώτο θέατρο στην Ελλάδα που καθιέρωσε εναλλασόμενο δραματολόγιο. Παράλληλα οργάνωσε σειρά λογοτεχνικών πρωινών με διακεκριμένους ομιλητές. Από το 1973 λειτουργεί και η Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου, που παρέχει δωρεάν πλήρη θεατρική και γενικότερα καλλιτεχνική παιδεία και αποτελεί φυτώριο για νέους ηθοποιούς. Από το Νοέμβριο του 1977 άρχισε να λειτουργεί το "Θέατρο της Θράκης" με έδρα την Κομοτηνή. Στην αποκεντρωτική αυτή προσπάθεια προστέθηκε ύστερα από μια διετία και το "Θέατρο Ανατολικής Μακεδονίας" με έδρα τις Σέρρες. Οι δύο αυτές σκηνές λειτούργησαν ως το 1984.
Από το Δεκέμβριο του 1977 λειτουργεί και η Παιδική Σκηνή, η οποία από το Δεκέμβριο του 1984 πήρε κατά καιρούς τη μορφή ενός πρωτότυπου είδους κουκλοθεάτρου. Το Δεκέμβριο του 1982 στο καλλιτεχνικό δυναμικό του Κ.Θ.Β.Ε. ενσωματώθηκε η χορευτική ομάδα "Αέναον Χοροθέατρο" του Ντανιέλ Λομέλ κι έτσι, για πρώτη φορά η πόλη της Θεσσαλονίκης απέκτησε μόνιμη σκηνή με τακτικές παραστάσεις χορού τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και σε άλλες πόλεις. Τέλος, το 1997 ιδρύθηκε ως αυτοτελές τμήμα του Κ.Θ.Β.Ε η Όπερα Θεσσαλονίκης, η οποία συγχωνεύτηκε με το ΚΘΒΕ σύμφωνα με τον Ν.4002/2011.
Από την ημέρα ίδρυσής του έως σήμερα στο Κ.Θ.Β.Ε. διετέλεσαν καλλιτεχνικοί διευθυντές οι εξής:
Σωκράτης Καραντινός 1961 - 1967
Γεώργιος Κιτσόπουλος 1967 - 1974
Μίνως Βολανάκης 1974 - 1977
Σπύρος Ευαγγελάτος 1977 - 1980
Νίκος Μπακόλας 1980 - 1983
Νίκος Χουρμουζιάδης 1984 - 1985
Μίνως Βολανάκης 1986 - 1989
Δημήτρης Μαρωνίτης 1989 - 1990
Νίκος Μπακόλας 1991 - 1993
Βασίλης Παπαβασιλείου 1994 - 1998
Κώστας Τσιάνος 1998 (5/2-13/7)
Διαγόρας Χρονόπουλος 1998 - 2001
Βίκτωρ Αρδίττης 2001 - 2004
Νικήτας Τσακίρογλου 2004 - 2009
Σωτήρης Χατζάκης 2009 - 2013
Γιάννης Βούρος 2013
