Στα 1939 η Μαρίκα Κοτοπούλη αποφάσισε να ανεβάσει τη Ηλέκτρα του Σοφοκλή για να γιορτάσει τα 30 χρόνια της θιασαρχικής της καριέρας. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο νεαρός τότε, Κάρολος Κουν και τα σκηνικά ο Νίκος Εγγονόπουλος. Καθώς οι πρόβες άρχισαν να εντείνονται, διαφάνηκαν τα πρώτα σοβαρά προβλήματα που είχαν να κάνουν με τη δυσκολία της Κοτοπούλη να αποστηθίσει το κείμενο.
Τέσσερις ή πέντε μέρες πριν τη γενική δοκιμή.
Η Μαρίκα ήλθε στην πρόβα. Αλλά μόλις δοκίμασε να πει απ’ έξω τους πρώτους στίχους της μετάφρασης του Μελαχροινού –που ασφαλώς δεν είναι πολύ εύκολη να την αποστηθίσεις και να την πεις- άρχισε να κομπιάζει.
Η Μαρίκα αισθανόταν μετέωρη. Σαν χαμένο πουλί.
Ήταν μια αξέχαστη οδυνηρή πρόβα που όλοι την παρακολουθήσαμε με σκυμμένο το κεφάλι και με σφιγμένη την καρδιά.
Απότομα εγκατέλειψε και πρόβα και σκηνή και έτρεξε στο καμαρίνι της.
Όταν κάποτε ηρέμησε –με τη βοήθεια του Χέλμη- της εξηγήσαμε πως ακόμη υπήρχε καιρός, πολύς καιρός… τέσσερις ολόκληρες μέρες…
Πως αν κλεινόταν στο σπίτι της ήρεμη, με τον υποβολέα βοηθό, θα πρόφθαινε σε τέσσερις ημέρες…
Ψευτιές και μωρολογίες και απάτες. Όλοι το ξέρουμε πως θαύματα δεν γίνονται στην τέχνη. Πως ένα τέτοιο κείμενο μαθαίνεται δυσκολότατα, ότι είναι εργασία πολλών ημερών και πολλών εβδομάδων.
Η καρδιά μας έτρεμε και πιο πολύ από όλων η καρδιά της Μαρίκας και του Χέλμη.
Η αγωνία μας κορυφώθηκε όταν άνοιξε η αυλαία και η Μαρίκα ξυπόλητη, ρακένδυτη, με το κουρεμένο της κεφάλι εμφανίστηκε και στηρίχτηκε στην αριστερή κολόνα του περιστυλίου των Ατρειδών. Κάπου εκεί δίπλα της, πίσω από την κολόνα, ήταν ο υποβολέας, που την παρακολουθούσε λέξη προς λέξη. Όλοι αναρωτιόμαστε τι θα γίνει αν απομακρυνθεί μια στιγμή από το περιστύλιο.
Όποιος πει ότι το βράδυ εκείνο η Μαρίκα έπαιζε την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, θα πει ψέματα.
Πολλά από τα χάσματα αποδόθηκαν στη συγκίνηση της βραδιάς, άλλα σε κακή σκηνοθεσία, όπως και πολλοί στίχοι «δίχως νόημα» στην κακή μετάφραση του Μελαχροινού!!
Προσωπικά φοβόμουν πως ήταν αδύνατο η Μαρίκα να φτάσει στο τέλος της παράστασης.
Βέβαια, το τάλαντο, η πείρα, η τεχνική της, το τραγικό της πάθος, η συγκλονιστική φωνή της ήρθαν στις μεγάλες στιγμές και κάλυψαν –όσο μπορούσαν- αυτό που έλειπε από την ερμηνεία της
Όταν καμιά φορά, έκλεισε η αυλαία, μέσα σε παραληρήματα χειροκροτημάτων και το καμαρίνι της Μαρίκας πλημμύρισε από φίλους και φιλιά, συγχαρητήρια και λουλούδια, «μπράβο» και υπερθετικά θαυμασμού, όσοι ζήσαμε εκείνο το βράδυ την τραγωδία –όχι της Ηλέκτρας, αλλά της Μαρίκας- δοξάσαμε το Θεό που άντεξε τέτοια δοκιμασία.
Η δοκιμασία συνεχίστηκε. Γιατί από την άλλη μέρα άρχισε να μαθαίνει το ρόλο της, ώσπου σιγά σιγά, πήρε την οριστική του μορφή, εκεί γύρω στη δέκατη ή δέκατη πέμπτη παράσταση.
Και ο καθένας από μας πήρε το μικρό ή μεγάλο του δίδαγμα, αξέχαστο για ολόκληρη τη ζωή.
αποσπάσματα από το βιβλίο της
ΕΛΕΝΗ ΧΑΛΚΟΥΣΗ “ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ”
Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ
