Το Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης κτίστηκε το 1940 σύμφωνα με τα σχέδια τουΟ κήπος του Λευκού Πύργου το 1931. Διακρίνεται το θέατρο του Λευκού Πύργου, που κτίστηκε στις αρχές του αιώνα και κατεδαφίστηκε το 1956 αρχιτέκτονα-πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη και με την προοπτική να λειτουργήσει ως θερινή σκηνή του Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου της Αθήνας, της μοναδικής τότε κρατικής σκηνής της χώρας. Το κτίριο σχεδιάστηκε αρχικά ως ανοικτό, καλοκαιρινό θέατρο αλλά, ήδη από την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του, έγιναν προσπάθειες μετατροπής του σε χειμερινή σκηνή, με πρόχειρες αρχιτεκτονικές προσθήκες.
Το νέο θέατρο, στην ανοικτή του μορφή, εγκαινιάστηκε πανηγυρικά την 1η Ιουλίου 1940 με την παράσταση του έργου του Σαίξπηρ Ριχάρδος ο Γ΄ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, με τον Αλέξη Μινωτή στον ομώνυμο ρόλο. Το ίδιο καλοκαίρι, και εν μέσω εργασιών στέγασης του κτιρίου, ακολούθησαν άλλες δώδεκα παραγωγές του Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου και δύο της νεοϊδρυθείσας Βασιλικής Λυρικής Σκηνής.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε τις επισκέψεις της κρατικής σκηνής στη Θεσσαλονίκη. ΣτηΗ πρόσοψη του Βασιλικού Θεάτρου, αρχές της δεκαετίας του 1940 διάρκεια της κατοχής το κτίριο του Βασιλικού Θεάτρου λειτούργησε αρχικά ως χώρος γερμανικών πολιτιστικών εκδηλώσεων και, αργότερα, ως στέγη του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης. Το Κρατικό Θέατρο Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1943 με διευθυντή τον Λέοντα Κουκούλα και σκηνοθέτη τον Κωστή Μιχαηλίδη και υπήρξε ο πρώτος μόνιμος, αλλά βραχύβιος, θίασος της πόλης.
Κατά τη δεκαετία του 1950, το Βασιλικό Θέατρο φιλοξένησε παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν, του θιάσου Λαμπέτη-Χορν-Παππά, του Ελληνικού Χοροδράματος της Ραλλούς Μάνου και πολλών άλλων θιάσων. Παράλληλα, στο Βασιλικό Θέατρο δίνονταν οι συναυλίες της νεοσύστατης Συμφωνικής Ορχήστρας Βορείου Ελλάδος.
Το 1961 το Βασιλικό Θέατρο αποτέλεσε την πρώτη στέγη του νεοϊδρυθέντος Κρατικού ΘεάτρουΗ πρόσοψη του Θεάτρου, 1989 Βορείου Ελλάδος. Το κτίριο, καθώς είχε υποστεί φθορές από τις προηγούμενες χρήσεις και την έλλειψη συντήρησης, επισκευάστηκε για να φιλοξενήσει τη νέα κρατική σκηνή ολόκληρη την πρώτη περίοδο λειτουργίας της. Το φθινόπωρο του 1962, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος μεταφέρθηκε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, ενώ το Βασιλικό Θέατρο χρησιμοποιήθηκε πλέον ως χώρος για πρόβες και για αποθήκευση σκηνικών.
Σταδιακά εγκαταλείφθηκε και τελικά ερειπώθηκε. Το 1986 το κτίριο επισκευάστηκε μερικώς για να φιλοξενήσει τις εκδηλώσεις της Β΄ Biennale Νέων Καλλιτεχνών Ευρωπαϊκών Χωρών της Μεσογείου. Αμέσως μετά παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος για να λειτουργήσει και πάλι ως σκηνή του. Το Βασιλικό Θέατρο χρησιμοποιήθηκε σταθερά μέχρι το 1996, οπότε αποφασίστηκε και ξεκίνησε η ανέγερση του νέου θεάτρου.
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στο Βασιλικό Θέατρο
Το νεοϊδρυθέν Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ξεκίνησε τις παραστάσεις του τοΑπό την πρεμιέρα του "Παπαφλέσσα", 2-12-1961. Το σκηνικό είναι του Σπύρου Βασιλείου. καλοκαίρι του 1961, με την τραγωδία του Σοφοκλή Οιδίπους Τύραννος, που παρουσιάστηκε στα αρχαία θέατρα Φιλίππων και Θάσου, σε σκηνοθεσία του Σωκράτη Καραντινού, πρώτου διευθυντή του θεάτρου.
Η πρώτη έδρα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη ήταν το Βασιλικό Θέατρο, όπου φιλοξενήθηκαν οι παραστάσεις του κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας του, 1961-1962. Η έναρξη της περιόδου έγινε στις 2 Δεκεμβρίου 1961, με την πρεμιέρα του έργου του Σπύρου Μελά Παπαφλέσσας σε σκηνοθεσία Πέλου Κατσέλη. Ακολούθησαν άλλες τέσσερις παραστάσεις μέχρι το φθινόπωρο του 1962, οπότε η έδρα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος μεταφέρθηκε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Το 1987, το Βασιλικό Θέατρο παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στοΑπό την πρεμιέρα του έργου "Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας",11-2-1987. Το σκηνικό είναι του Απόστολου Βέττα. Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ως δεύτερη σκηνή του. Το θέατρο επισκευάστηκε και επαναλειτούργησε επισήμως από τις 11 Φεβρουαρίου 1987, με την πρεμιέρα του έργου του Γιώργου Θεοτοκά Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας, σε σκηνοθεσία Μίνου Βολανάκη-Χαράς Κανδρεβιώτου. Κατά την περίοδο 1987-1996, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσίασε στο Βασιλικό Θέατρο σαράντα έξι παραγωγές θεάτρου και χορού.
Από το 1961 μέχρι το 1996, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος παρουσίασε στο Βασιλικό Θέατρο, συνολικά, 51 παραγωγές σε 1.335 παραστάσεις.
