Πώς ο Πέτρος Σεβαστίκογλου πήγε να σκηνοθετήσει... ακροβάτες στην Κίνα έπειτα από πρόταση γάλλου θεατρικού συγγραφέα.
Όπως πολύ καλά όλοι γνωρίζουμε, η ζωή παίζει παράξενα παιχνίδια. Το 1964, όταν ο σκηνοθέτης Γιώργος Σεβαστίκογλου βρισκόταν ακόμη στη Μόσχα, ένα από τα τελευταία και μάλιστα πολύ φιλόδοξα σχέδιά του ήταν να ανεβάσει την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη με ακροβάτες από την Ακροβατική Ακαδημία της Μόσχας.
Ο σκηνοθέτης δεν κατάφερε ποτέ να υλοποιήσει αυτό το όνειρο γιατί έπρεπε να επιστρέψει στην Ελλάδα μαζί με την οικογένειά του. Ωστόσο, ο Γιώργος Σεβαστίκογλου είχε κρατήσει σημειώσεις επί του σχεδίου τις οποίες σχετικά πρόσφατα ανακάλυψε η χήρα του, συγγραφέας Αλκη Ζέη. Η Ζέη έδειξε αυτές τις σημειώσεις στον γιο της, επίσης σκηνοθέτη, Πέτρο Σεβαστίκογλου, όταν ο τελευταίος της ανακοίνωσε πέρσι ότι ταξιδεύει στην Κίνα για να ανεβάσει μια θεατρική διασκευή της «Αλίκης στη χώρα των Θαυμάτων» με κινέζους ακροβάτες.
«Οταν άκουσα τη μητέρα μου να μου λέει αυτή την ιστορία του πατέρα μου πάγωσα» μας είπε ο Π. Σεβαστίκογλου. «Ηταν σαν 50 χρόνια μετά να κάνω κατά κάποιον τρόπο εγώ αυτό που δεν πρόλαβε να κάνει εκείνος...».
Η «Αλίκη στην Κίνα» ανεβαίνει εφέτος για δεύτερη χρονιά στη Γαλλία, όπου αυτή την εποχή περιοδεύει σε όλη την επικράτεια και με επιτυχία. Πρόκειται για μια σύγχρονη διασκευή του έργου του Λούις Κάρολ με φόντο, όπως δηλώνει και ο τίτλος, την Κίνα των ημερών μας. «Εκεί όπου η Αλίκη προσγειώνεται μέσα στα μπαρ, τα νυχτερινά κέντρα και τα μοντέρνα κτίρια που τώρα χτίζονται, σε αυτόν τον νέο, αλλιώτικο κόσμο» ανέφερε ο σκηνοθέτης.
Η διασκευή της Αλίκης γράφτηκε από τον γάλλο θεατρικό συγγραφέα Φαμπρίς Μελκιό, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που πρότεινε στον Π. Σεβαστίκογλου τη σκηνοθεσία του στην Κίνα.
Οι δύο καλλιτέχνες γνωρίζονταν από την εποχή που ο Σεβαστίκογλου είχε μεταφράσει στα ελληνικά ένα παλαιότερο θεατρικό έργο του Μελκιό, το «Αναπάντεχο» (εκδόσεις Κέδρος). Αυτό το έργο είχε ανεβεί στο θέατρο Εμπρός ενώ ένα άλλο έργο του Μελκιό, η «Μοιρασιά του διαβόλου» (σε μετάφραση Μαρίας Ευστρατιάδη), ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (η «Μοιρασιά» αφορά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και γράφτηκε στο Σαράγεβο όπου ο Μελκιό πέρασε έξι μήνες).
Η μεγάλη εμπειρία που αποκόμισε ο Π. Σεβαστίκογλου ήταν η συνεργασία του με ακροβάτες της Ακροβατικής Ακαδημίας του Πεκίνου σε μια χώρα όπου ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα εργαζόταν. Στην Κίνα ο Σεβαστίκογλου πέρασε περίπου τρεις με τέσσερις μήνες μέχρι να ολοκληρωθούν οι πρόβες και η παράσταση να είναι έτοιμη.
«Εχοντας ταξιδέψει πάρα πολύ και σε πολλές χώρες του κόσμου, οι διαφορές που ένιωσα στην Κίνα ήταν τεράστιες σε ό,τι αφορά τον τρόπο συνεννόησης, τον πολιτισμό και την κουλτούρα» είπε ο σκηνοθέτης. «Το γεγονός ότι πήγα για επαγγελματικούς λόγους εκεί και όχι σαν τουρίστας, έπαιξε βέβαια ρόλο. Η Κίνα ήταν κλειστή για αιώνες, ανοίχτηκε ουσιαστικά μόλις πριν από 10 χρόνια. Και αυτό φαίνεται».
Φαίνεται επίσης από το γεγονός ότι οι ίδιοι οι Κινέζοι δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το έργο, σε αντίθεση με το κοινό της Γαλλίας που το έχει αγκαλιάσει. Πέρσι η πρεμιέρα έγινε στο Παρίσι, εφέτος στην Τουλόν.
Εν τω μεταξύ, αυτή την περίοδο η τελευταία ταινία του Πέτρου Σεβαστίκογλου, η «Electra», προβάλλεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος κάθε Δευτέρα και Παρασκευή, παρουσία κάποιων συντελεστών της οι οποίοι συνομιλούν με το κοινό μετά την προβολή. Γυρισμένη σε ένα διάστημα περίπου δύο ετών στη Σενεγάλη και στην Ελλάδα, η «Electra» είναι το αποτέλεσμα μιας προσωπικής έκφρασης που χαρακτηρίζεται από πλήρη δημιουργική ελευθερία, από την οποία η αφηγηματική ροή και δομή απουσιάζουν δίνοντας τον πρώτο λόγο στον πειραματισμό με την εικόνα και τον ήχο (γι' αυτό άλλωστε η ταινία περιέχει διαλόγους σε πολλές γλώσσες που δεν υποτιτλίζονται, γιατί αποτελούν μέρος της ηχητικής και μουσικής υπόκρουσης).
Η ταινία είναι ένα παράξενο παζλ ανασύνθεσης ταυτότητας μέσα από θραύσματα μνήμης και χρόνου και ο Πέτρος Σεβαστίκογλου (που δούλεψε και ως οπερατέρ) άφησε τους ηθοποιούς του, την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και τη Σοφία Κόκκαλη, να αυτοσχεδιάσουν, παρότι στοιχειωδώς πίσω από την ιστορία βρίσκεται κρυμμένη η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη.
Το καθετί εδώ μοιάζει επηρεασμένο από τη μέθοδο των κινηματογραφιστών της κάμερας-στιλό, όπου η ελευθερία απενοχοποιεί τον δημιουργό δίνοντάς του τη δυνατότητα να ξεχάσει όρους όπως «σύμβαση» και «παραγωγή» και να αποτυπώσει στην οθόνη μόνο αυτό που βρίσκεται μέσα στην ψυχή του.
Θα είχε πολύ ενδιαφέρον αν η «Αλίκη στην Κίνα» ανέβαινε κάποια στιγμή και στη χώρα μας αλλά τίποτε προς το παρόν δεν μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά. Ο Σεβαστίκογλου πάντως, τόσο από την εμπειρία που αποκόμισε στην Κίνα όσο και της Σενεγάλης, σκέφτεται πολύ σοβαρά την ιδέα μιας σπονδυλωτής ταινίας για την παγκοσμιοποίηση, γυρισμένη σε διάφορες χώρες του κόσμου.
(Πηγή: TO BHMA
Γ. Ζουμπουλάκης)
