Δυο λόγια για το Εργαστήριο Μουσικού Θεάτρου ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας
Ξεκινώντας στις αρχές του 2013 και με πρωτοβουλία του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, Θοδωρή Αμπαζή, επιχειρήσαμε, με μηδενικούς πόρους, να στήσουμε κάτι εξαιρετικά σπάνιο για τα δεδομένα της χώρας μας, ιδίως μακριά από την πρωτεύουσα και το μοναδικό της λυρικό θέατρο: ένα στούντιο όπερας, αφιερωμένο στην καλλιέργεια των νέων καλλιτεχνών που ενδιαφέρονται γι’ αυτήν την πιο πολυσύνθετη, ίσως, έκφανση των παραστατικών τεχνών. Η απόπειρά μας στηρίχθηκε στο δεδομένο της παλαιάς παράδοσης της πόλης της Πάτρας στην όπερα και τα συγγενή της είδη, καθώς και την καταλληλότητα του Δημοτικού Θεάτρου Απόλλων, ενός από τα λίγα εναπομείναντα στη χώρα μας θέατρα με αρχιτεκτονική και ακουστική προσφυή στο είδος, το οποίο μάλιστα εγκαινιάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα με μια παράσταση όπερας, του Χορού μεταμφιεσμένων του Τζουζέπε Βέρντι.
Γνώμονας της σκέψης μας ήταν πως δεν υπάρχει τίποτε το ελιτίστικο στην όπερα, την οπερέτα και τα άλλα είδη μουσικού θεάτρου, πως, αντίθετα μάλιστα, οφείλουν να συνδεθούν επειγόντως με το τοπικό και επικαιρικό δυναμικό, τις ανησυχίες, τις εκφραστικές και παιδευτικές ανάγκες του κανονικού ανθρώπου της εποχής μας.
Μέσα στα δύο, μόλις, αυτά χρόνια, οι μαθητές μας, που επιλέχτηκαν διαμέσου μιας σειράς ακροάσεων, εμφανίστηκαν όχι μόνο στο θέατρο καθαυτό, αλλά και σε πληθώρα δημόσιων χώρων, από σχολεία μέχρι μπυραρίες. Εξασκήθηκαν στη συνεργασία, την αυτοοργάνωση, την αυτάρκεια και την ανταποδοτικότητα, μέσω του συστήματος αυτοχρηματοδότησης των μαθημάτων και των σεμιναρίων τους μέσω λυρικών εκδηλώσεων που επιμελήθηκαν οι ίδιοι. Εκτέθηκαν στη σκηνική πράξη συλλέγοντας «χιλιόμετρα» επί σκηνής που θα ήταν αδύνατον να κάνουν οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα. Και, φυσικά, διδάχτηκαν: υποκριτική, σολφέζ, γλώσσες, φωνητική, ρεπερτόριο, μπαρόκ, κλασικισμό, αισθητική, μορφολογία.
Η δουλειά του Εργαστηρίου υποστηρίχθηκε γενναιόδωρα από σειρά τοπικών φορέων που αντιλήφθηκαν τη σημασία της προσπάθειάς μας, όπως η Δραματική Σχολή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., η Χορωδία του Πανεπιστημίου Πατρών και το Δημοτικό Ωδείο Πατρών. Η ιδιαιτερότητα του φαινομένου προσέλκυσε καθηγητές, σε πολλές περιπτώσεις διακεκριμένους διεθνώς, που προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αμισθί. Η φήμη του Εργαστηρίου προσέλκυσε μαθητές από άλλες πόλεις της Ελλάδας, ακόμη και την πρωτεύουσα, που επισκέπτονται με δικά τους έξοδα την Πάτρα για τα μαθήματα. Οι ακροάσεις ανέδειξαν νέα ταλέντα της τοπικής κοινωνίας, συχνά παιδιά που δεν είχαν ως τότε διανοηθεί ότι θα μπορούσαν ποτέ να ασχοληθούν με το λυρικό θέατρο. Άλλοι, πιο προχωρημένοι μαθητές βρήκαν την ευκαιρία για ουσιαστική και στοχευμένη μετεκπαίδευση — ήδη το Ε.Μ.Θ. μετρά μέλη που βρήκαν εργασία ως μονωδοί, καθώς και τις πρώτες του εισαγωγές σε σημαντικά μουσικοεκπαιδευτικά ιδρύματα της Ευρώπης.
Οι μαθητές του εργαστηρίου συμμετείχαν σε σειρά παραγωγών όπως: Οι γάμοι του Φίγκαρο του Μότσαρτ (Δημοτικό Θέατρο Απόλλων), Τρωάδες του Ευριπίδη (Κάστρο Πάτρας), O miο armor, άριες για τον έρωτα και τον πόλεμο (Δημοτικό Θέατρο Απόλλων), Ζωρζ Νταντέν του Μολιέρου (Δημοτικό Θέατρο Απόλλων), Σφίξε με / Σφίξε με ξανά, αφιέρωμα στην ελληνική οπερέτα (Δημοτικό Θέατρο Απόλλων), MozartMania (Beer Bar Q).
Ιδιαίτερα υπερήφανοι, ωστόσο, είμαστε για δύο ξεχωριστές πρωτοβουλίες: την ιστορικής σημασίας πρώτη μεταπολεμική αναβίωση της ξεχασμένης οπερέτας του Θεόφραστου Σακελλαρίδη Σατανερί (1930), για την οποία τα μέλη του Εργαστηρίου έφεραν εις πέρας όλη τη διαδικασία, από την αρχειακή έρευνα και την ψηφιοποίηση του χειρόγραφου υλικού ως την παράσταση στο Ρωμαϊκό Ωδείο, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 2014 (μουσική διεύθυνση: Χαράλαμπος Γωγιός / σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Ευκλείδης, Δημήτρης Δημόπουλος) και την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση και δισκογράφηση ενός εντελώς καινούργιου λυρικού έργου, της παιδικής όπερας του Θοδωρή Αμπαζή Η βασίλισσα του χιονιού, την οποία έχουν παρακολουθήσει ως τώρα περί τους 10.000 μικροί και μεγάλοι θεατές.
Και τώρα στο προκείμενο.
Όλα όσα περιγράψαμε μπόρεσαν να συμβούν αποκλειστικά χάρη στην πρωτοβουλία του Θοδωρή Αμπαζή, ανθρώπου με σοβαρή ιστορία και προσωπική αφοσίωση στο μουσικό θέατρο, την άοκνη εργασία και στήριξή του, την προσωπική ακτινοβολία και τη δια του παραδείγματος πειθώ του ότι πολλά είναι δυνατά, ακόμη και υπό τις δεινότερες οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες, εφόσον υπάρχει επιμονή, όραμα και επινοητικότητα.
Τίποτε απ’ αυτά δεν θα είχε σημασία, αν η ιστορία του τόπου μας μάς δίδασκε πως η φυσική εναλλαγή των προσώπων (και των ιδεολογιών που τα συνοδεύουν) δεν χρειάζεται να μηδενίζει κάθε φορά τα κοντέρ των θεσμών, πως το έργο των ιδρυμάτων είναι δυνατόν να συνεχίζεται ανεξάρτητα από την παρουσία του ενός ή του άλλου συγκεκριμένου ανθρώπου.
Δυστυχώς, όμως, δεν έχουμε μάθει έτσι.
Και η ανακοινωθείσα απομάκρυνση του Θοδωρή Αμπαζή από το τιμόνι του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, εκτός από καταφανώς αδικαιολόγητη, δεδομένων των πέραν κάθε προσδοκίας επιτευγμάτων του (για τα οποία άλλοι έχουν μιλήσει πιο εύγλωττα από εμάς), φοβόμαστε πως θα σημάνει επιπλέον και το τέλος του Εργαστηρίου Μουσικού Θεάτρου.
Μακάρι να βγούμε ψεύτες. Ή, ακόμη καλύτερα, να πρυτανεύσουν η αυτονόητη λογική και αξιοκρατία, ώστε να ανατραπεί εγκαίρως η απόφαση της δημοτικής αρχής.
Χαράλαμπος Γωγιός, συνθέτης, υπεύθυνος σπουδών Εργαστηρίου Μουσικού Θεάτρου ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας.
Οι διδάσκοντες:
Αλέξανδρος Ευκλείδης, σκηνοθέτης, Εθνική Λυρική Σκηνή
Κωνσταντίνος Ζαμάνης, σκηνογράφος-ενδυματολόγος
Φωτεινή Κωστοπούλου, υψίφωνος
Μυρσίνη Μαργαρίτη, υψίφωνος
Ιάσων Μαρμαράς, τσεμπαλίστας, τραγουδιστής
Κωνσταντίνα Πιτσιάκου, διευθύντρια χορωδίας, υψίφωνος
Δημήτρης Τηλιακός, βαρύτονος
Ιωάννα Φόρτη, μεσόφωνος
Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, τσεμπαλίστας, διευθυντής ορχήστρας
