Το τι συνέβη τα τελευταία χρόνια στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο της Πάτρας αποτυπώνεται στη μαζική αντίδραση του κόσμου. Τα νέα παιδιά- σπουδαστές της Δραματικής Σχολής, σπουδαστές του Λυρικού Εργαστηρίου αλλά και τα μέλη του Σχολείου για Ενήλικες, γονείς των παιδιών του Θεατρικού εργαστηρίου για παιδιά, όπως και μεγάλος αριθμός πολιτών που δε σχετίζονται με την καλλιτεχνική παραγωγή και δεν έχουν κάποια άλλη εργασιακή σχέση με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., συστρατεύονται στο πλευρό του θεάτρου.
Η νέα Δημοτική Αρχή δηλώνει πλέον επίσημα την πρόθεσή της να ανατρέψει το πρόγραμμά μας, επεμβαίνοντας στον καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό σχεδιασμό του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Με μια καθ όλα νόμιμη διαδικασία σκοπεύει να προκυρήξει τη θέση του Διευθυντή στοχεύοντας στην επιλογή ενός προσώπου που θα συμφωνεί στις δικές της απόψεις για τον πολιτισμό. Σίγουρα μια Δημοτική αρχή δικαιούται να εφαρμόσει το πρόγραμμά της, όταν αυτό αφορά τις αμιγώς πολιτιστικές δομές του Δήμου, όπως το Καρναβάλι και ο Πολιτιστικός Οργανισμός.
Τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα είναι Κοινωφελείς Επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται από το Δήμο και το Υπουργείο Πολιτισμού. Η λειτουργία τους ελέγχεται από το ΥΠ.ΠΟ. βάση προγραμματικής σύμβασης που υπογράφεται από τον Υπουργό Πολιτισμού. Παρά το ότι στην ετήσια προγραμματική σύμβαση συνυπογράφουν Δήμος, ΥΠΠΟ και Περιφέρεια, στις περισσότερες περιπτώσεις η Περιφέρεια δε συμμετέχει με κανένα ποσό στον προϋπολογισμό των ΔΗΠΕΘΕ. Η αδυναμία συμμετοχής του Υπουργείου Πολιτισμού στις προγραμματικές του υποχρεώσεις τα προηγούμενα χρόνια, παράλληλα με την έλλειψη ελέγχου από την πλευρά του, δημιούργησε την σημερινή κατάσταση όπου οι Δήμοι φαίνεται να έχουν τον πλήρη έλεγχο του θεσμού, με καταστρεπτικά -στις περισσότερες περιπτώσεις- αποτελέσματα. Οι προσπάθειες κάποιων Καλλιτεχνικών Διευθυντών να υλοποιήσουν τους σκοπούς των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. βρέθηκαν να σκοντάφτουν σε αποφάσεις δημάρχων ή άλλων αξιωματούχων της τοπικής αυτοδιοίκησης, ανθρώπων με ανεπαρκείς γνώσεις σε θέματα πολιτισμού. Δεδομένης της υπάρχουσας πενιχρής χρηματοδότησης από το ΥΠ.ΠΟ. οι Δήμοι αυτοπροσδιορίστηκαν ως νέα “αφεντικά” των Καλλιτεχνών.
Τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ κατέληξαν να ξαναγίνουν Δημοτικά Θέατρα, κάτι που ήσαν πριν την ένταξή τους στο όραμα της Μελίνας Μερκούρη που τα δημιούργησε και η δράση τους πόρρω απείχε από τους καταστατικούς του σκοπούς. Φωτεινές εξαιρέσεις στην τριακονταετή ιστορία υπήρξαν βέβαια αρκετές. Ήταν οι περιπτώσεις όπου ευφυείς δημοτικοί αντιπρόσωποι δεν επενέβησαν στο έργο των Καλλιτεχνικών Διευθυντών αλλά αρκέστηκαν να κάνουν τη δουλειά τους, να στηρίζουν το έργο του Καλλιτεχνικού Διευθυντή -βρίσκοντας τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους- και να ελέγχουν την οικονομική διαχείριση.
Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. της Πάτρας γνώρισε μια πρωτοφανή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, ακριβώς επειδή ένας Καλλιτεχνικός Διευθυντής και οι συνεργάτες του αφέθηκαν να κάνουν τη δουλειά που γνωρίζουν καλά. Σε ένα σύντομο διάστημα δημιούργησε δομές, συσπείρωσε καλλιτέχνες, παρήγαγε καλλιτεχνικά γεγονότα πανελλαδικής εμβέλειας και για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού κατόρθωσε να υλοποιήσει ένα όνειρο πολλών ανθρώπων της Πάτρας, τη λειτουργία της δικής του Δραματικής Σχολής. Το γεγονός ότι παλαιότερα είχε συσταθεί Δραματική Σχολή και δεν λειτούργησε ποτέ, έκανε την επαναδειοδότησή της ακόμα πιο δύσκολη, αφού έπρεπε να πείσουμε τους ανθρώπους του Υπουργείου για τις σοβαρές μας προθέσεις. Με τη στήριξη του Δήμου, ανθρώπων από όλες τις παρατάξεις και την Περιφέρεια τα καταφέραμε.
Τις τελευταίες μέρες πλήθος δημοσιευμάτων αναφέρεται στο καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό μας έργο όπως και στην υπερπροσπάθεια που καταβάλαμε μαζί με την διευθύντρια της Σχολής Ελένη Μποζά, τους εργαζόμενους στο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. και τους καλλιτέχνες, δασκάλους που βοήθησαν και βοηθούν με όλο τους το είναι ώστε αυτό το έργο να συνεχίσει.
Η σημαντικότερη όμως παράμετρος αυτής της προσπάθειας ήταν η σύνδεση του θεάτρου με την κοινωνία και την πόλη. Μια κοινωνία που είχε υποστεί στο παρελθόν οδυνηρές πρακτικές που οδήγησαν το θέατρο σε απομόνωση. Με συνέπεια και πείσμα καταφέραμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των συμπολιτών μας, να μειώσουμε τα χρέη μας, να είμαστε συνεπείς στις οικονομικές μας υποχρεώσεις δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και δίνοντας δουλειά σε εμπόρους, τεχνίτες και εργάτες. Ταυτόχρονα επεμβαίνουμε όπου η κοινωνία μας χρειάζεται, προσφέροντας σε φορείς, μετανάστες και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες καθώς και στην εκπαιδευτική κοινότητα. Αφουγκραστήκαμε, όπως οφείλαμε ως καλλιτέχνες, τον λαό αυτής της πόλης και η πόλη μας το ανταπέδωσε.
Αν και δεν ήμουν Πατρινός (τώρα είμαι ) ήρθα στην πόλη για να προσφέρω. Επένδυσα τις γνώσεις, το ταλέντο, τις φυσικές μου αντοχές και τις γνωριμίες μου, με στόχο να κάνουμε το όνειρο πραγματικότητα. Και έπεισα κι άλλους. Οι εργαζόμενοι του θεάτρου συσπειρώθηκαν γύρω μου και με πίστη στο όραμά μου έδωσαν ότι καλλίτερο μπορούσαν. Οι καλλιτέχνες με πρώτη την Ελένη Μποζά, πρόσφεραν απλόχερα το χρόνο τους σε όλες τις δράσεις του θεσμού.
Πίστευα και πιστεύω ακόμη ότι μόνο με όραμα, αφοσίωση και πάνω απ΄όλα αγάπη στους ανθρώπους αυτής της πόλης μπορούμε να πετύχουμε κάτι ουσιαστικό όχι μόνο για την Πάτρα, αλλά και για αυτή την πολύπαθη χώρα. Αποφάσισα να αφήσω όλες τις δυνατότητες μια λαμπρής καριέρας στο εξωτερικό και να έρθω στην Πάτρα πιστεύοντας στην ανάγκη μιας συμμετοχικής προσπάθειας που θα άλλαζε το πολιτιστικό τοπίο στην περιφέρεια.
Το απίστευτο έγινε αληθινό. Εκατοντάδες άνθρωποι σε όλες τις δομές του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. μελετούν, καλλιεργούνται, εμπνέονται, παράγουν και πάνω απ΄όλα αγαπούν.
Γιατί μια παράταξη της αριστεράς να αντιπαλεύεται μια πρωτοφανή και ξεκάθαρη μαζική αντίσταση μέσω του Πολιτισμού;
Γιατί μια παράταξη της αριστεράς να μιλά για ιδεολογικές διαφωνίες τη στιγμή που καλλιτέχνες ενώνονται, μάχονται και διεκδικούν έναν καλλίτερο κόσμο, με πνευματικότητα, πρότυπες εκπαιδευτικές δομές, καλλιτεχνικά αγαθά υψηλού επιπέδου, κριτική σκέψη και δύναμη επέμβασης;
Έναν κόσμο όπου ο καλλιτέχνης είναι δίπλα στον πολίτη όχι ως «διασκεδαστής», αλλά ως ιχνηλάτης σε ένα μονοπάτι γνώσης και κατανόησης με στόχο να νοιώσει ξανά δυνατός και ικανός να ορθώσει το ανάστημά του.
Ο κύριος Κώστας Πελετίδης μου ανακοίνωσε σε μια επίσημη συνάντηση, παρουσία του προέδρου κυρίου Ανδρέα Τερζή την πρόθεσή του να ξεκινήσει τη διαδικασία προκήρυξης για τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή, με στόχο να υπάρξει αξιολόγηση και άλλων βιογραφικών ώστε να βρεθούν υποψήφιοι με καλλίτερο πιθανόν βιογραφικό και πιο κοντά στις σκέψεις της παράταξής του για τον Πολιτισμό.
Η συνάντηση έγινε με δική μου πρωτοβουλία δεδομένης της ανάγκης να ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός του θεάτρου της επόμενης θεατρικής περιόδου, κάτι που ένα θέατρο οφείλει να ετοιμάσει μέσα στην Άνοιξη. Η εμπειρία με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα που χάθηκε είναι ακόμα νωπή. Δεδομένου λοιπόν μιας σειράς συμφωνιών για συμπαραγωγές την επόμενη χρονιά με σημαντικούς θεσμούς (Περιφερειακό Θέατρο του Βερολίνου, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Συνεργασία με Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδας) και επειδή δε θα ήθελα τόσο το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. όσο και εγώ να βρεθώ σε ανάλογες με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα περιστάσεις, ζήτησα μια σαφή απάντηση σε σχέση με την ανανέωση η μη της θέσης μου. Πάντως έγινε κατανοητό ότι εγώ δε θα μπορούσα να υλοποιήσω αυτό που έχει φανταστεί με τους συνεργάτες του. Ανάλογες συζητήσεις έχουν γίνει και με άλλα μέλη του Δ.Σ. κατά καιρούς, όπου και επεσήμανα ότι ούτε ως καλλιτέχνης αλλά ούτε ως δάσκαλος μιας σχολής που διδάσκει πρωτίστως ήθος και αξιοπρέπεια, θα δεχόμουν ποτέ παρέμβαση στο καλλιτεχνικό μου έργο από αιρετούς που ομολογουμένως έχουν τις καλλίτερες προθέσεις αλλά όχι και την επάρκεια να διαχειριστούν καλλιτεχνικά θέματα, όπως ο καλλιτεχνικός σχεδιασμός ενός Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου σαν κι αυτό της Πάτρας .
Ο κανονισμός του ΔΗΜΕΥΘΕΙ. ορίζει ως μοναδικό υπεύθυνο για τον σχεδιασμό των δράσεων, των παραγωγών και των συμπαραγωγών, των συνεργασιών και όποιων άλλων παρεμβάσεων σχετίζονται με τους καλλιτεχνικούς σκοπούς του ΔΗΜΕΥΘΕΙ. τον Καλλιτεχνικό του Διευθυντή. Επίσης έχει άμεση επικοινωνία με το Υπουργείο Πολιτισμού και το ενημερώνει για το καλλιτεχνικό του έργο ετησίως.
Αύριο στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΗΜΕΥΘΕΙ. Πάτρας θα προτείνω τα ακόλουθα:
1.Να προκηρυχθεί άμεσα η θέση Καλλιτεχνικού Διευθυντή ώστε να μη γίνει ακόμα μεγαλύτερη ζημιά στο θέατρο και ειδικά στη σχολή λόγω μακρόχρονων αντιπαραθέσεων.
2.Να ψηφίσουν ομόφωνα υπέρ μιας διαδικασίας που θα εξασφαλίζει την καλλίτερη και δικαιότερη αξιολόγηση, ζητώντας από το Υπουργείο Πολιτισμού – το καθ ύλη αρμόδιο υπουργείο- να ορίσει μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων που θα αξιολογήσει τα βιογραφικά των υποψηφίων. Σε αυτήν την περίπτωση θα είμαι ο πρώτος που θα καταθέσει το βιογραφικό του αποδεικνύοντας εμπράκτως ότι δε διαφώνησα ποτέ με μια αντικειμενική αξιολόγηση του έργου μου ή του βιογραφικού μου.
Είναι μια δίκαιη λύση που θα σταματήσει τη διαμάχη στην πόλη και το θέατρο θα συνεχίσει απρόσκοπτα την πορεία του.
Σε αντίθετη περίπτωση θα υποβάλλω την παραίτησή μου την επόμενη μέρα και δεν πρόκειται φυσικά να συμμετάσχω στη διαδικασία. Δεν πρόκειται να αφήσω το θέατρο και το όνομα μου να γίνουν θύματα μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Θα συνεχίσω να διδάσκω όμως ως καθηγητής της σχολής και θα προσφέρω εθελοντικά μέχρι το καλοκαίρι τις γνώσεις μου στις δωρεάν δομές μας όπως το δίκτυο για εκπαιδευτικούς, το θέατρο των πολιτών, τη συνεργασία με πανεπιστήμιο κ.λ.π.
Τέλος θέλω να ευχαριστήσω όλες και όλους αυτούς που στέκονται στο πλευρό του Θεάτρου.
Ευχαριστώ
Θοδωρής Αμπαζής
Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας
