«Μελίνα: όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα...»
Το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, ο Πολιτιστικός Οργανισμός Πρεσπών και η ADaM Productions του Θεάτρου Badminton παρουσιάζουν την παράσταση «Μελίνα: όπου και να ταξιδέψω, η Ελλάδα...», ένα μεγάλο αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη.
Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα 24 Αυγούστου στις Πρέσπες, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ «Πρέσπεια» και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο το Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου.
Το αφιέρωμα:
Με αναφορά στους σπουδαιότερους σταθμούς της ζωής της, τα τραγούδια, τους θεατρικούς και κινηματογραφικούς ρόλους, στιγμιότυπα από τη μαχητική δράση και τους αγώνες της, η παράσταση χρησιμοποιεί το θέατρο, τη μουσική και το χορό όπως τα σφράγισε η ίδια, αφήνοντάς τα σαν κληρονομιά μας.
Οι συντελεστές:
Το μουσικό σκέλος του αφιερώματος επιμελείται ο κορυφαίος συνθέτης και συνεργάτης της Μελίνας Μερκούρη Σταύρος Ξαρχάκος. Τα τραγούδια της Μελίνας ερμηνεύουν η Έλλη Πασπαλά και η Ηρώ Σαΐα.
Μέσα από τις φράσεις που είπε η Μελίνα, η Μαρία Ναυπλιώτου μας μεταφέρει τη φωνή της ψυχής της και μαζί με τον Γιάννη Στάνκογλου, μας αποκαλύπτουν πτυχές από τη ζωή μιας γυναίκας αντιφατικής, παρεξηγημένης, θαρραλέας και ελεύθερης, που αγάπησε πάνω απ’ όλα την Ελλάδα.
Μέσα από πολλές συνεντεύξεις και κείμενα γραμμένα για τη Μελίνα, ο ποιητής Στρατής Πασχάλης έχει συνθέσει ένα πρωτότυπο μονόπρακτο. Τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία υπογράφει η Σοφία Σπυράτου.
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί Αλμπέρτο Φάις, Χλόη Μάντζαρη, Νεφέλη Μαϊστράλη, Κώστας Συλβέστρος και ένα σύνολο δώδεκα χορευτών.
Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο Γιάννης Μετζικώφ και τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος. Την Ορχήστρα διευθύνει ο Σταύρος Ξαρχάκος. Την επιλογή και επιμέλεια στα βίντεο της παράστασης έχει η Δάφνη Τζαφέρη.
Στο Φεστιβάλ Πρεσπών η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
Στο Ηρώδειο οι τιμές είναι : 15 €, 25 €, 45 €, 65 €, 90 €
Ώρα έναρξης: 21.00
Πληροφορίες: 210 8840 600
Η Μελίνα Μερκούρη άφησε βαθύ σημάδι στην πολιτική, κοινωνική και καλλιτεχνική ζωή αυτού του τόπου, με τη δράση αλλά και με την ισχυρή προσωπικότητά της. Όταν μου έγινε η πρόταση να γράψω το κείμενο σε μια παράσταση διανθισμένη τόσο με κομμάτια από μεγάλες θεατρικές της επιτυχίες όσο και με τραγούδια που ερμήνευσε η ίδια στο θέατρο και το σινεμά, αμέσως σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να αποφύγουμε τη γραφικότητα και την εικονογράφηση, κινδύνους που καραδοκούν πάντα σε παρόμοια αφιερωματικά εγχειρήματα. Είναι πολύ εύκολο και βαρετό να επαναλάβεις τα στερεότυπα και τις ετικέτες ώστε να συγκινήσεις ακούραστα το κοινό. Όπως και είναι αφελές, όσο και κακόγουστο, να θελήσεις να μιμηθείς τα επιφανειακά γνωρίσματα ενός πρόσωπου. Και μάλιστα ενός προσώπου, όπως η Μελίνα, που το πρώτο που τη διέκρινε ήταν το καλό γούστο. Σε όλες τις εκδηλώσεις, τόσο της ζωής όσο και της τέχνης της.
Από την άλλη, μια υποκειμενική και αυθαίρετη προσωπική ματιά, όσο ενδιαφέρουσα κι αν είναι, θα μπορούσε να αποδώσει μόνο μιας πτυχή της προσωπικότητας της Μελίνας, και μάλιστα εκείνη που θα ταίριαζε στις απόψεις και τις ιδέες τις δικές μας, χωρίς το κύρος και την οικουμενικότητα που επιβάλλει ένα πρόσωπο σε τέτοιο βαθμό κοινά αποδεκτό.
Επέλεξα, λοιπόν, την έρευνα και την εργασία. Τη θεατρικότητα και τη δομή ενός πρωτότυπου αυτοτελούς μονόπρακτου. Διάβασα όσες συνεντεύξεις έδωσε η μεγάλη ηθοποιός και πολιτικός, από τη δεκαετία του’50 μέχρι τις αρχές του’ 90, στον ελληνικό και τον διεθνή τύπο, απομονώνοντας τα σημεία εκείνα όπου οι αυτοβιογραφικές και κοσμοθεωρητικές της αναφορές και αποστροφές είχαν κάποια λογοτεχνική, δραματική ή επιγραμματική αξία. Μετά σκέφτηκα την ιδέα ενός μοντέρνου χορικού όπου με κέντρο την ίδια και με περίγυρο μια ομάδα προσώπων, θα ξετυλιχτεί ένα διάλογος-διαξιφισμός, όπως στο αρχαίο δράμα, βασισμένος ακριβώς στα δικά της λόγια, διαμορφωμένα με διακριτικές παρεμβάσεις έτσι ώστε να αποκτούν μια υπόγεια δραματική-ποιητική πνοή. Σε κρίσιμα σημεία αυτού του διαλόγου, θα εφαρμόσουν με τρόπο ταιριαστό τα μέρη από τα θεατρικά έργα που σφράγισε με την ερμηνεία της, χωρίς να διακόπτεται η συνέχεια, χωρίς να σπάει η ενότητα. Το ίδιο θα συμβεί και με ορισμένα τραγούδια που θ’ ακουστούν στη διάρκεια της μικρής αυτής θεατρικής παράστασης. Με όλα αυτά, στόχος μου ήταν να δοθεί η ευκαιρία στην ηθοποιό που θα ερμηνεύσει τον κεντρικό ρόλο, να μην μιμηθεί τη Μελίνα, αλλά να μιλήσει με τον αυθεντικό λόγο της ίδιας, ερμηνεύοντας με γνησιότητα κυριολεκτικά έναν ρόλο.
Το πάθος για την Ελλάδα και για το θέατρο, η ατίθαση ψυχοσύνθεσή της, η λατρεία της για την ελευθερία, η δοκιμασία και ο αγώνας της στη διάρκεια της δικτατορίας, η προσπάθειά της για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, οι μεγάλοι της θρίαμβοι στον κινηματογράφο, οι κοσμοθεωρητικές απόψεις της, αποτυπώνονται σε μια παράφορη συζήτηση με κάποιους ανθρώπους, που μεταμορφώνονται στη διάρκεια του δρώμενου σε φίλους, οπαδούς, αντιπάλους, θαυμαστές, δημοσιογράφους…. Κι αυτό, χωρίς καμιά γραμμικότητα, αλλά με τις ανατροπές και τις ασυνέχειες του κάθε απλού, καθημερινού διαλόγου.
ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΣΧΑΛΗΣ
Και στην Πρεσλάβα στάθηκε, κι ήρθε και από την Πρέσπα,
τον τόπο το νησόχτιστο και σα ζωγραφισμένο,
στη λίμνη την αξέχαστη με τα δασά λιβάδια,
με τα μεγάλα τα βουνά τα λογγωμένα γύρω.
Κωστής Παλαμάς, Η ΦΛΟΓΕΡΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ (Γ, 28-33)
Γιατί Μελίνα Μερκούρη φέτος;
Γιατί «η ψυχή μας ζητάει σηματωρό και κήρυκα.»
Γιατί μας λείπει. Μας λείπει η μαχητική ευγένειά της. Η αφρόντιστη σοφία της. Μα πάνω απ’ όλα το πάθος της γι αυτή τη χώρα, που «πεθαίνει σα χώρα».
Μας λείπει, γιατί και ο Πολιτισμός χτυπήθηκε μεγαλόπρεπα από την κρίση. Και στον Πολιτισμό, κακά τα ψέματα, ήταν η μόνη Υπουργός που θυμούνται οι Έλληνες…
Τώρα μας χρειάζεται η Μελίνα. Τώρα που στη χώρα ανεμίζουν αμέτρητοι γραικύλοι…
Τώρα που θέλουμε να είμαστε στο Εμείς και δεν τα καταφέρνουμε…
Δεν το κρύβω, η ιδέα να γίνουν αυτές οι εκδηλώσεις έχει να κάνει με το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι χίλια κομματάκια και πώς να τα μαζέψει κανένας..
Ίσως αυτή θα τα κατάφερνε…
Δεν είναι τυχαίο που η πρεμιέρα αυτών των εκδηλώσεων θα δοθεί στον Άγιο Αχίλλειο. Είναι το ακροτελεύτιο νησάκι της Ελλάδας. Με 24 όλο κ’ όλο κατοίκους. Όταν ήρθε η Μελίνα εκεί, ένα χρόνο πριν «φύγει», είπε δύο πράγματα:
Η Ελλάδα δεν τελειώνει στα σύνορα. Η Ελλάδα αρχίζει από τα σύνορα
Τα σύνορα δεν είναι ποινή. Τα σύνορα είναι τιμή!
Λένε πως το νησάκι αυτό παλιά ήταν νεραϊδότοπος. Μα μήπως και η Μελίνα δεν ήταν μια νεράιδα; Μια νεράιδα που άγγιζε τη λύπη και την έκανε χαρά, που άγγιζε την ήττα και την έκανε νίκη.
Οι Θεομητορικές Πρέσπες 24 χρόνια τώρα επιμένουν να τραγουδάνε διαφορετικά. Και επιμένουν με το βάρος της γοητείας που έχει η παράβαση να κάνουν πολιτισμό σ αυτό το νησάκι. Τη βέργα της μαγείας δεν μπορείς να τη φτιάξεις. Οι Πρέσπες την έχουν από Θεού. Μα και η Μελίνα από Θεού την είχε…
Γιατί οι Πρέσπες κατεβαίνουν στο Ηρώδειο;
Γιατί τα μάρμαρα αυτά μια μέρα θα εκδικηθούνε. Και γιατί αυτή η γυναίκα ζούσε σ’ αυτά εδώ τα μάρμαρα, όπου κακιά σκουριά δεν πιάνει.
Μέλινα λοιπόν, γιατί όπου και να ταξιδέψεις σήμερα η Ελλάδα σε πληγώνει. Και γιατί αυτή η γυναίκα είχε τον τρόπο με κλωστή και βελόνα να δένει πάντα τα όνειρα των Ελλήνων.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΝΗΣ
