Το ελεύθερο, αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο «Εμπρός», είναι ένας κατειλημμένος χώρος ελεύθερης πολιτιστικής έκφρασης και κοινωνικής δράσης. Βρίσκεται στην περιοχή του Ψυρή, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και σε άμεση γειτνίαση με τους κυριότερους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης. Γειτονιά παραδοσιακά βιοτεχνική, το Ψυρή έχει γνωρίσει τις τελευταίες δεκαετίες έναν βίαιο μετασχηματισμό, με την εισβολή λειτουργιών αναψυχής, εστίασης και τουρισμού και την εγκατάλειψή της από την πλειονότητα των μονίμων κατοίκων της. Η αλλαγή του χαρακτήρα και των χρήσεων της περιοχής εγγράφεται σε μια γενικότερη διαδικασία μετασχηματισμού του αστικού ιστού του κέντρου της Αθήνας όπου παράλληλα με τις άναρχες, μικρόπνοες και αγοραίες λογικές των μικροεπενδυτών, επιχειρούνται πλέον πιο οργανωμένες απόπειρες αστικής ανάπλασης με τη σύμπραξη μεγάλων κεφαλαιούχων και δημόσιων φορέων στην κατεύθυνση ενός εξίσου αγοραίου “εξωραϊσμού” που ιδεολογικά ενδύεται τον μανδύα του “εξευγενισμού” (gentrification).
Κατασκευασμένο τη δεκαετία του 1930, το ιστορικό (κηρυγμένο διατηρητέο μνημείο από το 1989) κτίριο του Εμπρός λειτούργησε αρχικά ως τυπογραφείο της ομώνυμης εφημερίδας και από το 1988 ώς το 2007 ως στέγη αρχικά του Θεατρικού Οργανισμού “Μορφές” και στη συνέχεια της Εταιρείας Θεάτρου “Εμπρός”. Εγκαταλελειμμένο και κλειστό επί πέντε σχεδόν χρόνια, επανενεργοποιήθηκε ως κατάληψη τον Νοέμβρη του 2011 με πρωτοβουλία της ομάδας καλλιτεχνών ”Κίνηση Μαβίλη” και με τη συμμετοχή και στήριξη της Κίνησης Κατοίκων Ψυρρή καθώς και άλλων καλλιτεχνών και θεωρητικών από τον χώρο των παραστατικών τεχνών, της μουσικής και των εικαστικών. Μετά από έναν περίπου χρόνο πολύπλευρων καλλιτεχνικών και κοινωνικών δράσεων, και αφού μεσολάβησαν δύο απόπειρες της Αστυνομίας να σφραγίσει και να κλείσει το Θέατρο, την ευθύνη της λειτουργίας και διαχείρισής του ανέλαβε η εβδομαδιαία γενική του συνέλευση στην οποία μπορούν να συμμετέχουν ελεύθερα όσοι επιθυμούν, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους, εφόσον αναγνωρίζουν και αποδέχονται την κατάληψη του θεάτρου ως κοινό αγαθό.
Το Εμπρός, ως θέατρο, διαφοροποιείται από άλλες καταλήψεις στέγης ή κοινωνικοπολιτικής έκφρασης και δράσης στις οποίες παραμένει αλληλέγγυο. Οι πολίτες που δραστηριοποιούνται στην κατάληψη του Εμπρός και συμμετέχουν στη συνέλευση και τις δραστηριότητές του, επιχειρούν διαρκώς τη σύζευξη και την συμπληρωματικότητα των καλλιτεχνικών και κοινωνικοπολιτικών δράσεων που επιτελούνται στο χώρο του, στη γειτονιά ή και ευρύτερα στην πόλη. Στον πυρήνα του εγχειρήματός μας βρίσκεται η αναμέτρησή μας με το πρόταγμα του αναστοχασμού και της διεκδίκησης του αστικού χώρου ως κοινού αγαθού, μέσα σε ένα διευρυμένο πεδίο που ξεκινά από τη γειτονιά και επεκτείνεται σε όλη την κοινωνία, με τη δημιουργία ζωτικών χώρων συνεύρεσης, έκφρασης και ζύμωσης, στην προοπτική της ανάπτυξης αντιιεραρχικών και αντιεμπορευματικών δομών αυτοοργάνωσης, αυτοδιαχείρισης και αλληλεγγύης.
Στα πλαίσια αυτού του εγχειρήματος το Εμπρός μέσα από την ανοιχτή συνέλευση του, κρίνει αναγκαία την δικτύωση του με αντίστοιχες εμπειρίες (καταλήψεις, ομάδες, συλλογικότητες) για την δημιουργία ή/και ενίσχυση ενός πανευρωπαϊκού δικτύου αλληλεγγύης μέσω της αναζήτησης κοινών τόπων συνεργασίας. .
Για την επίτευξη αυτού του στόχου απευθύνουμε ένα πρώτο ανοικτό κάλεσμα για συνεργασία και κοινή παραγωγή δράσεων από τις 10 ώς τις 31 Αυγούστου 2013 υπό την μορφή φιλοξενίας (residency) στους χώρους του Εμπρός, οι οποίες θα παρουσιαστούν την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.
Τα τρία τελευταία χρόνια με αφορμή την τεχνητή κρίση χρέους, η Ελλάδα αποτελεί εργαστήριο κοινωνικών και πολιτικών πειραματισμών μιας αναδυόμενης παγκοσμιοποιημένης και αυταρχικής διακυβέρνησης με την ταυτόχρονη περιστολή βασικών δημοκρατικών και κοινωνικών κατακτήσεων των πολιτών.
Υπό αυτό το πρίσμα η όσο το δυνατό μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής των φιλοξενούμενων in situ, θα δώσει την δυνατότητα για μια πληρέστερη κατανόηση των δυναμικών που αναπτύσσονται στην κοινωνία και των σαρωτικών μετασχηματισμών που συντελούνται μέσα σε έναν όλο και πιο πυκνό ιστορικό χρόνο και με ολοένα πιο βίαιες πρακτικές και μεθόδους, με την περιθωριοποίηση μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, την αλματώδη άνοδο της ανεργίας και την προϊούσα αποπτώχευση της μεσαίας τάξης.
Βασιζόμενοι στις προτεινόμενες θεματικές που θα έχουμε συνεπεξεργαστεί κατά την διάρκεια της φιλοξενίας, θα μπορέσουμε να συνδιοργανώσουμε και συμπαρουσιάσουμε σε ένα ευρύτερο αθηναϊκό κοινό τα αποτελέσματα των εργασιών, αναζητήσεων, συζητήσεων και projects που θα προκύψουν, μέσα και έξω από τους χώρους του Εμπρός, αλλά και γενικότερα στο δημόσιο χώρο της πόλης.
Ενδεικτικά προτείνονται οι εξής θεματικές ενότητες
1. Πόλη και κοινά αγαθά. Παραδείγματα "κοινών" στις γειτονιές της Αθήνας. Ανάδυση διεκδικήσεων και συγκρούσεων στον αστικό χώρο. Παράλληλες εμπειρίες, αναλογίες και διαφορές στον διεθνή χώρο.
2. Δημόσιος χώρος, ιδιωτικοποιήσεις, περιφράξεις και αντίσταση. Υπάρχει κοινός παρονομαστής στις τρέχουσες εξεγέρσεις σε Τουρκία, Βραζιλία, αραβικές χώρες, και γενικότερα στους αγώνες σε Λατινική Αμερική, ΗΠΑ, Ευρώπη και αλλού;
3. Μορφές αυτοδιαχείρισης, εναλλακτικές μορφές παραγωγής και κυκλοφορίας υλικών αγαθών, ομότιμες (peer2peer) μορφές παραγωγής γνώσης και τέχνης. Τεχνολογικές προκλήσεις, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
4. Το θέατρο, οι παραστατικές τέχνες και οι άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης και σε καταστάσεις εξαίρεσης.
5. Το φαινόμενο της ανόδου του ρατσισμού και του φασισμού στην εποχή της αυταρχικής διακυβέρνησης και της έκλειψης της δημοκρατίας. Το ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας στην κοινωνία και στην τέχνη. Αισθητικοποίηση της πολιτικής ή πολιτικοποίηση της τέχνης;
6. Δημόσιος λόγος και διάλογος, ρόλος των ΜΜΕ και των νέων μέσων επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης, εναλλακτικές προοπτικές παραγωγής, διαχείρισης και διάχυσης της πληροφορίας στην κοινωνία.
