Η Μαρικά Κοτοπούλη υπήρξε, λόγω των γονέων, της από βρέφος μέλος των περιπλανώμενων θιάσων. Η ίδια αρχίζει να κάνει αισθητή την παρουσία της στο θέατρο από τις αρχές του `20.
Λίγο πριν αποκτήσει δικό της θίασο αγοράζει μια μικρή έκταση στην περιοχή του σημερινού Ζωγράφου. Η αγροτική τότε περιοχή άνηκε σε μεγάλο μέρος της στον Ιωάννη Ζωγράφο που την είχε αγοράσει το 1902 από τη χήρα Βουρνάζου. Από το 1918 έχτιζε μικρές κατοικίες και τις πουλούσε με δόσεις μαζί με τα οικόπεδά τους. Το 1926 η Μαρίκα Κοτοπούλη σε οικόπεδο που έχει αγοράσει στην περιοχή χτίζει εξοχική κατοικία. Το σπίτι της Κοτοπούλη με τα υπόλοιπα λιγοστά γύρω του αναγνωρίζονται το 1929 ως οικισμός με πρόεδρό τον Ιωάννη Ζωγράφο.
Η γερμανική κατοχή επιτάσσει το αρχοντικό της Κοτοπούλη για να χρησιμοποιηθεί ως διοικητήριο. Η απελευθέρωση έρχεται και το Ζωγράφου γίνεται και επίσημα δήμος το 1947. Ο θάνατος της Κοτοπούλη το 1954 οδηγεί σε εγκατάλειψη του εξοχικού της. Για μια περίοδο εγκαθίσταται σε αυτό το τοπικό αστυνομικό τμήμα. Τελικά το 1990 μετά από προσπάθειες του Δήμου Ζωγράφου και του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών το κτίριο χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο και μετά τις απαραίτητες ανακαινίσεις μετατρέπεται σε πολιτιστικό κέντρο.
Η αναπαλαίωση του κτιρίου διατήρησε ένα ισχυρό τοπόσημο (ακόμα υπάρχει στάση Κοτοπούλη) αλλά και ένα αρχιτεκτονικό μνημείο για την πόλη του Ζωγράφου. Σήμερα επίσημα καλείται Μουσείο «Μαρίκας Κοτοπούλη», αποτελώντας όχι απλά χώρο μνήμης της ηθοποιού. Αλλά και ένα μουσειακό έκθεμα από άποψη οικοδομής. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα σκαλίσματα που υπάρχουν στην εσωτερική κλίμακα και στις μετώπες των δωματίων. Με αναλλοίωτη την εξωτερική πρόσοψη και τα στοιχεία εποχής του κτιρίου.
Σε χώρο του Μουσείου έχει διαμορφωθεί αίθουσα θεατρικής μνήμης με φωτογραφίες, προγράμματα και κουστούμια της Μ. Κοτοπούλη. Στην επάνω αίθουσα φιλοξενούνται κατά καιρούς περιοδικές εκθέσεις. Ενώ στον ισόγειο χώρο διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις. Πρόσφατα δόθηκαν προς χρήση και οι χώροι του υπογείου που φιλοξενούν πλέον τον διαδικτυακό δημοτικό ραδιόφωνο.
Το Μουσείο Μαρίκας Κοτοπούλη βρίσκεται στην οδό Αλ. Παναγούλη 14 ανήκει στο Πνευματικό Κέντρο Ζωγράφου και είναι ανοικτό για επίσκεψη.
