Ήταν το ωραιότερο φινάλε για τα φετινά Επιδαύρια. Και μια στιγμή μοναδικά ατμοσφαιρική, σαν ένα όμορφο δώρο στο κλείσιμο του καλοκαιριού. Το «Άσκηση Επίδαυρος - Σύσσημον» ήταν ένα διαφορετικό κάλεσμα. Κάλεσμα σε πρόβα. Που επιχειρούσε να προσεγγίσει και να μεταφέρει επί σκηνής ένα μέρος ενός μνημειακού αφηγηματικού κειμένου «εκτεταμένου σαν τον σχοίνο που φοράει τον μανδύα του ελεύθερου στίχου, ενώ κομμάτια και νησίδες του θα μπορούσαν να φορούν τον μανδύα του πεζού λόγου», όπως σημειώνει ο συγγραφέας του Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Η ώρα οκτώ και οι μουσικές που ακούγονται στον αίθριο χώρο δίπλα στα εκδοτήρια μας προσκαλούν να πλησιάσουμε. Η ορχήστρα παίζει παραδοσιακούς σκοπούς και ο θίασος χορεύει τελετουργικά. Δίπλα, ακουμπισμένα αντικείμενα. Δυο πινακίδες με αποσπάσματα του έργου. Μάσκες ζώων κι ένα καράβι. Η υποψία μιας ψιλής βροχής που όλο λέει να ξεκινήσει, ενισχύει την υποβλητική ατμόσφαιρα. Ο κόσμος συγκεντρώνεται, κουνά ρυθμικά το σώμα, παρακολουθεί συγκεντρωμένος ή σκαρφαλώνει ως και στα δέντρα για να δει.
Λίγο αργότερα, μια ιδιότυπη πομπή ξεκινάει. Δυο μουσικοί με λύρα και ένα παραδοσιακό πνευστό προπορεύονται μαζί με τον σκηνοθέτη της βραδιάς, Σίμο Κακάλα, που κρατά ένα τύμπανο. Ακολουθούν τα «εξαπτέρυγα» - τρεις μάσκες ζώων βγαλμένες από τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη που μεταφέρονται πάνω σε στύλους. Και στη συνέχεια ένα καράβι, ως άλλος «Επιτάφιος». Ένα σύμβολο ισχυρό.
Η πομπή ξεκινά και οι πιστοί θεατρόφιλοι –γύρω στους 1500– ανηφορίζουμε για το ημιφωτισμένο θέατρο. «Περιμέναμε καμιά κατοσταριά. Δεν φανταζόμασταν πως θα είχαμε κόσμο και στα πλάγια. Εσείς που κάθεστε εδώ στα πλάγια, ενδεχομένως να χάσετε κάτι!». Έτσι μας καλωσορίζει με χιούμορ ο σκηνοθέτης της βραδιάς, ενώ η βάρκα τοποθετείται στο κέντρο της σκηνής και πίσω κουρδίζονται τα όργανα.
Η παράσταση-άσκηση ξεκινά με τρία παραδοσιακά τραγούδια. Ο θίασος αναλαμβάνει να μας μεταφέρει επιλεγμένα αποσπάσματα του κειμένου. Ενός κειμένου που δεν είναι γραμμένο για θέατρο. «Αν και ένα εσωτερικό δράμα εμπλέκεται στις ερμητικές σελίδες του» όπως επισημαίνει στο σημείωμά του ο Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Ο ίδιος βρίσκεται απέναντι, ανάμεσα στους θεατές και παρακολουθεί. Θα το διαπιστώσει ολόκληρο το θέατρο, όταν στα μισά περίπου της παράστασης ο Γιώργος Μπινιάρης θα διακόψει τη «δράση» και θα εισέλθει για να αφηγηθεί ένα παραμύθι για το Άρς Αρσινό. «Νίκο, τι είναι το Άρς Αρσινό;» θα αναρωτηθεί από σκηνής. «Μαγικά Ελληνικά, Γιώργο» θα αποκριθεί από το κοίλον ο συγγραφέας Παναγιωτόπουλος.
Κύρια μέριμνα των ηθοποιών (Έλενα Μαυρίδου, Δήμητρα Κούζα, Δήμητρα Λαρεντζάκη, Βασίλης Παπαγεωργίου και Βαγγέλης Κρανιώτης) μοιάζει να είναι η ορθή εκφορά του κειμένου. Ο λόγος. Ωστόσο, αρκετά δουλεμένη φάνηκε να είναι και η κίνηση. Ιδίως για μια θεατρική πρόταση που βρίσκεται ακόμη στο πεδίο της άσκησης. Τα λόγια μπολιάζονται με «βακχικές επιχρωματώσεις» όπως περιγράφει και ο σκηνοθέτης της παράστασης. Αλλά και στοιχεία από «δραμινά αποκριάτικα δρώμενα» σε μια πρόταση που μοιάζει με «τελετή εξορκισμού». Ένα στοιχείο που θα περιμέναμε να είναι ακόμη πιο εμφανές και έντονο την επόμενη φορά που θα δουλευτεί το έργο. Δερβίσικοι στροβιλισμοί θα μπορούσαν για παράδειγμα να οδηγούν όντως σε σωματική εξάντληση τους ηθοποιούς, καθώς θα εκφέρουν τα λόγια του κειμένου.
Τα αποσπάσματα από τον «Οιδίποδα» ένιωσα πως θα μπορούσαν και να απουσιάζουν. Η δραματοποίηση ενός τέτοιου κειμένου είναι πράγματι ένα πολύ δύσκολο ζητούμενο που ο Σίμος Κακάλας και η ομάδα του «Χώρος» ξεκίνησαν να προσεγγίζουν με τη δέουσα ταπεινότητα, ερευνητική διάθεση και με ενδιαφέρουσα αισθητική πρόταση. Οι φορές που το θέατρο έσβηνε εντελώς τα φώτα με έκαναν να στρέψω το βλέμμα στον έναστρο ουρανό που μοιάζει να αγκαλιάζει το θέατρο. Τα συνταρακτικά λόγια ακούγονταν ξεκάθαρα. Κι απευθύνονταν με τον πιο ευθύ και άμεσο τρόπο στον καθένα από εμάς που έμοιαζε μέσα σε αυτό το τοπίο της φύσης να είναι μόνος του, ενώ ταυτόχρονα ήμασταν πολλοί μαζί. Με έναν μαγικό τρόπο δημιουργήθηκε μια από εκείνες ΤΙΣ στιγμές που δύσκολα περιγράφεις...
Φεύγοντας, ένιωσα την ανάγκη να αναζητήσω το κείμενο που αναμένεται να εκδοθεί ολόκληρο στις αρχές του 2014. Και μόνο για αυτούς τους λόγους, το «Άσκηση Επίδαυρος - Σύσσημον» ήταν κάτι που θα κρατήσω.
ΠΗΓΗ: tospirto
