Για τους θεατές που έχουν δει την ταινία του Μπέργκμαν, η θεατρική μεταφορά των «Σκηνών από ένα γάμο» προεξοφλεί μεγάλες προσδοκίες.
Το βάθος των υπαρξιακών αναζητήσεων, η φιλοσοφικής αξίας δραματουργία του είναι καταρχήν αυτά με τα οποία καλείται να αναμετρηθεί κάθε νέο θεατρικό ανέβασμα του έργου. Κι ήταν ομολογουμένως τόλμημα η ανάθεση της σκηνοθεσίας ενός Μπέργκμαν σε ένα νεαρό σκηνοθέτη, όπως ο Ενκε Φεζολάρι.
Οι «Σκηνές από ένα γάμο» παρακολουθούν, ηδονοβλεπτικά σχεδόν, την πορεία ενός ανώδυνου γάμου σε ένα επώδυνο διαζύγιο. Ένα «ύποπτα επιτυχημένο» ζευγάρι, όπως αυτοχαρακτηρίζεται, που ζει μια, φαινομενικά, ιδανική καθημερινότητα αρχίζει να αποσυντίθεται όταν ο Γιόχαν (ο σύζυγος) αποκαλύπτει στη Μαριάννα (τη σύζυγο) πως έχει ερωμένη. Σύντομα θα εγκαταλείψει χωρίς εξηγήσεις εκείνη και τις δύο κόρες τους. Παρακολουθούμε δηλαδή το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου –ο χωρισμός εξάλλου είναι ένας μικρός θάνατος– από ένα βιρτουόζο στην ανατομία της ανθρώπινης ψυχής και των διαπροσωπικών σχέσεων.
Μέσα από ένα ρεαλιστικό κείμενο, εμποτισμένο με ποιητικές πινελιές, αποκαλύπτεται μια ιστορία αγάπης και μίσους που όλοι μπορούν να καταλάβουν και να νιώσουν αφού από όλους –πρωταγωνιστές και θεατές– το έργο ζητάει ένα κομμάτι σάρκας, μια ρανίδα αίματος. Όλοι έχουν πληγώσει κι έχουν πληγωθεί, όλοι έχουν πάνω – κάτω πει παρόμοια λόγια και για να μιλήσουμε με θεατρικούς όρους όλοι έχουν «ταυτιστεί» με τους ήρωες. Αυτή η περιζήτητη ταύτιση φάνηκε να λείπει από την προβληματική της σκηνοθεσίας, ίσως επειδή το βίωμα ενός γάμου και, πόσω μάλλον της κατάρρευσής του, απαιτεί μιαν άλλη ωριμότητα – έξω και πέρα από τη σκηνοθετική ικανότητα.
Ο Ενκε Φεζολάρι λειτούργησε ικανοποιητικά ως προς τη σκηνοθετική αισθητική, δημιουργώντας ενδιαφέρουσες εικόνες σε ένα στατικό σκηνικό (διέκρινε τη σκηνή σε δύο χώρους), αποτίοντας φόρο τιμής στο σινεμά του Μπέργκμαν αφού τοποθέτησε σε πρώτο πλάνο δύο παλιές καρέκλες κινηματογράφου και στήνοντας μια εμπνευσμένη σκηνή στο φινάλε, σαν θέατρο εν θεάτρω, υπονοώντας ότι και ο γάμος είναι κάτι σαν έργο και ρόλος που παίζουμε μέσα στη ζωή.
Στο ίδιο μοτίβο, παίρνοντας αυτή την απόσταση από το ρόλο, καθοδήγησε και τους ηθοποιούς του, που ήταν οι ίδιοι εισηγητές σε κάθε «σκηνή γάμου» αλλά και ερμηνευτές της. Φτάνουμε έτσι στο πιο δυναμικό χαρτί της παράστασης, τους πρωταγωνιστές της, Δάνη Κατρανίδη και Παναγιώτα Βλαντή.
Οι δυο τους, παρά τη διαφορά ηλικίας και σκηνικής εμπειρίας «έδεσαν» σαν το παντρεμένο ζευγάρι του Μπέργκμαν που παγιδεύεται σε «μετριοπαθείς προσδοκίες του ενός από τον άλλο». Με αφετηρία αυτή τη βασική προϋπόθεση, προσέφεραν φυσικές ερμηνείες που δεν μπορούσαν παρά να ταράξουν τον εφησυχασμό που διακρίνει κάθε «κανονική» σχέση. Επιπλέον, κατάφεραν να αναδείξουν και το δεύτερο επίπεδο του έργου, πως η επιτυχία ή η αποτυχία ενός γάμου έρχεται σε απόλυτη συνέργεια με το ευρύτερο περιβάλλον της οικογένειας ή ακόμα και της κοινωνίας ως αποτέλεσμα συμβάσεων που έχουν «φορεθεί» σαν στολή εργασίας σε δυο ανθρώπους που απλώς αποφασίζουν να μοιραστούν τη ζωή τους.
Ο Δάνης Κατρανίδης διαχειρίζεται τον Γιόχαν με την εγγύτητα που έχει αποκτήσει σε αυτούς τους ρόλους κατά τη διάρκεια του πλούσιου υποκριτικού του παρελθόντος. (Να σημειώσουμε και την ωραία μετάφραση που ο ίδιος υπογράφει). Δίπλα του η Παναγιώτα Βλαντή ως Μαριάννα σε μια ακόμα καλή στιγμή της (η οποία διαδέχεται την ευχάριστη έκπληξη της ερμηνείας της στο περσινό Frozen) αποδεικνύει πως ολοένα και εξελίσσεται δουλεύοντας σε πιο απαιτητικούς ρόλους. Και οι δύο βρήκαν το εσωτερικό τέμπο των ηρώων τους, ακόμα και σε στιγμές του έργου που έμοιαζαν άνευρες.
Ιδιαίτερη μνεία στην ατμοσφαιρική μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη που ακουγόταν σαν ηχητικός συνειρμός στους διαλόγους των ηρώων.
Στέλλα Xαραμή
(ΠΗΓΗ: tospirto.net)
