Μετά την περσινή της επιτυχία η παράσταση "Αρκετά πια με την Αντέλα" σε κείμενο του Δημήτρη Καρατζιά και σκηνοθεσία της Λίλλυς Μελεμέ, ξεκίνησε στο Θέατρο Βικτώρια το δεύτερο κύκλο ζωής της. Πρόκειται για μια φανταστική συνέχεια του έργου του Λόρκα "Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα", μέσα από την υποκειμενική αφηγηματική ματιά και το κουβάρι των αναμνήσεων της κόρης της Μπερνάρντα, Μαρτύριο, δίπλα στο νεκροκρέβατο της μητέρας της. Τριάντα χρόνια ακριβώς μετά την αυτοκτονία της αδερφής της, της Αντέλα και αφορμής δοθείσης με την επίσκεψη της νεαρής Πόνθια, η παρεξηγημένη και πάντα στη σκιά Μαρτύριο, αναπαριστά βήμα, βήμα, σα σε κινηματογραφικά καρέ, τα γεγονότα που οδήγησαν στο θάνατο αυτό και τα συναισθήματα που κυριαρχούσαν, αναζητώντας τη βαθιά συνειδητοποίηση των γεγονότων και την καθαρτική λύτρωση από αυτές τις μνήμες και τις ενοχές. Συντροφιά της φαντάσματα του παρελθόντος και ο συνεχής ρόγχος της ετοιμοθάνατης μητέρας της. Το κείμενο έρχεται σα φυσική συνέχεια του κειμένου του Λόρκα, αλλά είναι αριστοτεχνικά δομημένο, ώστε να διατηρεί και μια αυτοτέλεια, ώστε να γίνεται κατανοητό ακόμα και από θεατές που δεν ξέρουν την ιστορία της Μπερνάρντα Άλμπα.
Η σκηνοθεσία ανήκει στη Λίλλυ Μελεμέ και είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την αποπνικτική ατμόσφαιρα της γραφής του Λόρκα. Χρησιμοποιεί το μαύρο χρώμα σχεδόν παντού (ρούχα, σκηνικό), με αποτέλεσμα την απόλυτη συγκέντρωση του θεατή στις ηρωίδες και στο λόγο τους που τον χτυπάει κάποιες φορές σαν καμτσίκι και το βλέμμα των ηθοποιών, που νιώθεις να σε διαπερνά. Χρησιμοποιεί εύστοχα τις συναισθηματικές αυξομειώσεις της ψυχολογίας και της έντασης της φωνής, είτε για να δώσει μια ανάσα-φιλί ζωής, είτε για να δώσει μια κορύφωση αναγκαία για τη βαθύτερη κατανόηση της ψυχής των ηρωίδων. Ο ρόγχος της ετοιμοθάνατης μάνας γίνεται συνήθεια και όταν αυτή εγκαταλείπει τα εγκόσμια ο θεατής έχει γίνει τόσο δέσμιος των αναμνήσεων της Μαρτύριο, που συνειδητοποιεί την παράλληλη ησυχία, μόνο όταν αυτή το αναφέρει. O ρυθμός της παράστασης διατηρείται αμείωτος, υφαίνοντας έναν ιστό γύρω από το θεατή που τον κρατά στην άκρη του καθίσματός του, μέχρι να πέσει η αυλαία. Το τέλος που δίνουν τα λόγια της Μαρτύριο στην παράσταση από την άλλη άκρη της σκηνής, ακούγονται σα μια στακάτη λύτρωση για το θεατή που μπορεί πλέον να αντιδράσει με μια πιο θορυβώδη εκπνοή.
Η Αθηνά Τσιλύρα αναλαμβάνει το ρόλο της καταπιεσμένης ψυχικά και πνευματικά Μαρτύριο. Με λόγο χειμαρρώδη και οργισμένο, ελευθερώνει ένστικτα, πάθη και ανομολόγητους πόθους. Με εναλλαγές, τόσο στην ένταση του λόγου, όσο και στην έκφρασή της που μέσα σε δευτερόλεπτα από μια μάσκα οργής και φθόνου μεταμορφώνεται σε μια σχεδόν διασαλευμένη και πονεμένη αλλά βαθιά ευαίσθητη γυναίκα που δε χάρηκε τίποτα και χρησιμοποιώντας ματιά, κίνηση και σκηνικό στήσιμο πετυχαίνει ένα ευρύ φάσμα συναισθήματος που το μεταδίδει άμεσα στο θεατή. Λόγω και της εγγύτητας της σκηνής στο θεατή, άλλες φορές μπορείς να νιώσεις τη λάβα της οργής της να σε καίει, ή ότι θέλεις να τραβηχτείς πίσω για να μη σε παρασύρει η κααιγιστικότητά της και άλλες να απλώσεις το χέρι και να της προσφέρεις συμπάθεια και συμπαράσταση στον πόνο της. Η κυρία Τσιλύρα δίνει μια ολοκληρωμένη ερμηνεία, σχεδόν καθ'εικόνα και ομοίωση των μητρικών της προτύπων και σε παρασύρει στο σκοτεινό κόσμο της ηρωίδας που υποδύεται. Ο ιδρώτας που τρέχει, δείχνει ανάγλυφα την ένταση με την οποία βιώνει το ρόλο της και τον επικοινωνεί στο θεατή της πλατείας. Η Αμαλία Αρσένη στο ρόλο της νεαρής Πόνθιας, η οποία αποτελεί το σκούντηγμα για να αρχίσει να ξετυλίγεται το κουβάρι των αναμνήσεων, αλλά και τον κυματοθραύστη της οργής της Μαρτύριο είναι και αυτή πολύ καλή στο ρόλο της. Αντιθετικά, είναι ήρεμη, αν και συχνά στα όρια του ψυχολογικού πανικού, αλλά πάντα χρησιμοποιώντας χαμηλές οκτάβες γίνεται μέχρι και το προσωρινό συναισθηματικό λιμάνι της Μαρτύριο. Προσπαθεί να καταλάβει και να μπει στην ψυχολογία της, άλλοτε επιτυχημένα, άλλοτε χωρίς αποτέλεσμα. Αυτή την αγωνία και την προσπάθεια την είδα στα μάτια της ηθοποιού και την πέρασε στο κοινό. Η Κική Μαυρίδου κάνει ένα σύντομο πέρασμα ως το φάντασμα της Αγκούστια (αδερφής της Μαρτύριο). Σύντομο μεν, αλλά με ειδικό βάρος, αφήνοντας το στίγμα της και καταθέτοντας το ταλέντο της, τόσο με την εκφραστικότητά της, όσο και με την κίνησή της. Η σκηνή που κάθεται ανάποδα στην καρέκλα και γέρνει προς τα πίσω, μοιάζει να μεταμορφώνεται σε ένα άσπρο ανθρώπινο ρυάκι και δίνει μια ονειρική εικόνα.
Το κατάμαυρο σκηνικό της Αριάδνης Βοζάνη λειτουργικό και πένθιμο, αν και κάποια στιγμή ένιωσα να αποτελεί στιγμιαία τροχοπέδη στην κινητικότητα των ηθοποιών, γίνεται ένα μαύρο ποτάμι που κατακλύζει τη σκηνή του Βικτώρια, καθρεφτίζοντας τις ψυχές. Τα κοστούμια του Γιώργου Λυντζέρη με φαντασία και ενδεικτικά της ψυχολογίας των ηρωίδων, παίζουν με την ομοχρωμία και την αντίθεση. Οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα κάποιες στιγμές ένιωσα να φωτίζουν την ψυχή των ηθοποιών και όχι μόνο το πρόσωπό τους, ενώ η μουσική του Μάνου Αντωνιάδη συνέτεινε θετικά στη δημιουργία της καταπιεστικής και κλειστοφοβικής ατμόσφαιρας της παράστασης.
Συμπερασματικά, είδα μια παράσταση που αν και σημερινή, ακολουθεί το πνεύμα του Λόρκα και μεταφέρει το θεατή στον κόσμο του. Η σκηνοθεσία είναι συνέχεια παρούσα, έχει ρυθμό, έχει άποψη και καταφέρνει να αποσπάσει από τις ηθοποιούς που ανεβαίνουν στη σκηνή εξαιρετικές ερμηνείες. Δίκαια λοιπόν μας συστήνεται για δεύτερη χρονιά και κερδίζει και πάλι το στοίχημά της και το απλόχερο και παρατεταμένο χειροκρότημα.
Τρίτη, 7 Απριλίου 2015
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
