Στον υπόγειο χώρο του Θεάτρου Νέου Κόσμου, με τους τρεις ηθοποιούς στημένους μπροστά από έναν μαύρο τοίχο να θυμίζουν φιγούρες ενός ιδιότυπου θεάτρου σκιών: Ο σγουρομάλλης θεός Διόνυσος, ο μάντης Τειρεσίας και ο βασιλιάς Πενθέας, ο γιος της Αγαύης. Ώσπου να τελειώσει η παράσταση οι τρεις τους έχουν υποδυθεί όλα τα πρόσωπα, γυναικεία κι αντρικά, του ευριπίδειου δράματος: ''Αν ήμουν ο Πενθέας'', ''Αν ήμουν ο Τειρεσίας'' κ.ο.κ. λένε κάθε φορά οι ηθοποιοί προτού ξεστομίσουν τις ατάκες τους, σα να αποστασιοποιούνται απ' τους ίδιους τους ρόλους τους, εν είδει μιας σκηνοθετικής προσέγγισης, η οποία, πέραν του χιούμορ της, μοιάζει να κατάγεται από την κινηματογραφική νουβέλ βαγκ. Κι ας επρόκειτο για μία παράσταση χωρίς κανένα φανερό κινηματογραφικό άλλο στοιχείο. Αρκετές παραστάσεις του Έκτορα Λυγίζου έχω παρακολουθήσει την τελευταία δεκαετία, αυτή τη φορά όμως θεωρώ ότι παρουσίασε την πλέον ώριμη της πορείας του. Άψογη οικονομία, αξιοποίηση των πιο λιτών θεατρικών μέσων και η πρόταξη του ίδιου του κειμένου - από τα πιο ανατρεπτικά κείμενα που μας κληροδότησε η αρχαιοελληνική τέχνη. Οι ''Βάκχες'' δεν είναι ένα απλό έργο απ' την άποψη της δομής τους: σατυρικό δράμα, κωμωδία, τραγωδία, ακόμη και στοιχεία...γκραν γκινιόλ (ο διαμελισμός του Πενθέα από τις Μαινάδες) αποτελούν τα ''συστατικά'' τους. Και μέσα απ' όλα αυτά ξεπροβάλλει ολόφωτο το μοντέλο του διονυσιασμού, του οργίου, της σωματικής και πνευματικής ηδονής, του ετεροφυλοφιλικού και ομοφυλοφιλικού έρωτα, ακόμη και της παρενδυσίας. Διότι παρενδυτικός είναι ο Πενθέας που ντύνεται γυναίκα για να γνωρίσει ιδίοις όμμασι τις ακατονόμαστες πράξεις των Μαινάδων, παρενδυτικός είναι και ο θεός Διόνυσος που παίρνει ανθρώπινη μορφή για να επιβάλλει τη νέα αναρχική θρησκεία του στους ανθρώπους. Χωρίς να διαλέγει την εύκολη λύση, ο Λυγίζος αξιοποίησε το κωμικό χαρακτηριολογικό πλαίσιο του έργου και μόνο στο τέλος, όταν ο Κάδμος ωθεί τη σαλεμένη Αγαύη να συνειδητοποιήσει τη φρικαλέα παιδοκτονία της, του έδωσε τη δέουσα δραματική τροπή. Παραδόξως πετυχημένη σκηνοθετικά τροπή, αφού το γέλιο του θεατή κόβεται απότομα. Στα τελευταία 15 λεπτά της παράστασης δεν υπάρχουν πια οι εναλλασόμενοι αντρικοί χαρακτήρες που παίζουν έως και με τα κοστούμια τους, εκφέροντας στυλιζαρισμένα το κείμενο τους, αλλά η Αγαύη που μοιάζει να βγήκε από τη ντόπα του διονυσιασμού και της μέθης, κρατώντας το κεφάλι του παιδιού της.
Και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μου: Στους ιδιαίτερα ύποπτους καιρούς που ζούμε, ο Έκτορας Λυγίζος φανέρωσε μ' αυτή την αποψάτη βερσιόν του αθάνατου έργου του Ευριπίδη πως μόνο έτσι η αρχαιοελληνική τέχνη παραμένει παγκόσμια, μετεξελίσσεται και εφαρμόζεται σε όλες τις εποχές. Ο διονυσιασμός, άλλωστε, είναι ένα στοιχείο συχνά καταπιεσμένο μεσ' στις ανθρώπινες σύγχρονες κοινωνίες. Όλα τα άλλα που ακούμε τελευταία περί αρχαίας Ελλάδας εν είδει πατριωτικών εξάρσεων και εθνικιστικής υστερίας το μόνο που καταφέρνουν είναι να κάνουν την τέχνη να σήπεται και τους ανθρώπους να φεύγουν μακριά της.
Αισθάνομαι τυχερός που πρόλαβα αυτή την τελευταία παράσταση κι εύχομαι να επαναληφθεί σύντομα.
Τους επτά συνολικά ρόλους της τραγωδίας του Ευριπίδη ενσάρκωσαν ο Δημήτρης Μοθωναίος, ο Άρης Μπαλής και ο Έκτορας Λυγίζος.
