Χιλιάδες θεατές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μια συγκινητική βραδιά στην Μακρόνησο. Η ιδιαίτερα αγαπημένη παράσταση θα συνεχίσει την πορεία της στο Θέατρο Badminton μέχρι τις 17 Νοεμβρίου 2013.
Στο δρόμο για το Γουδή- και λίγο πριν φτάσουμε με τον αδερφό μου στο Μπάντμιντον- ( έψαχνα μια ακόμη φορά το μνημείο για τον Μπελογιάννη στο σημείο της εκτέλεσής του. Πάλι τσίμα τσίμα ο χρόνος. Αναβολή.) πιάσαμε ξανά το θέμα της αντικατάστασης. Τι συμβαίνει και τα «τέρατα» του τότε δεν υπάρχουν ούτε σαν δειλή υπόσχεση στο σήμερα. Σ’ αυτόν τον τόπο, ας το δεχτούμε, δεν έχει κανείς τη δύναμη και τη διάθεση «να μάθει απ’ την πληγή του για την πληγή του κόσμου», άρα να γίνει τεράστιος. Περίοπτος και κατανοητός από όλους.
Και όλες αυτές οι σκέψεις γιατί πηγαίναμε κάπου που το θέμα ήταν ο Μίκης. Ψιλοφοβάμαι τις επιστροφές σε στιγμές του παρελθόντος, ειδικά στη σκηνή. Και εγώ μου απαντάει ο Β. Είναι δύσκολο εγχείρημα. Είναι πιθανοί οι λαϊκισμοί και μια μυστηριώδης αποξένωση από κάτι που ήδη θεωρείς οικείο.
Μέσα σε μια αχλή και με φόντο ένα σκηνικό λειτουργικό και με ευδιάκριτα εποχιακά στίγματα φωτίστηκαν αρκετά κομμάτια της ζωής ενός από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους. Του πανύψηλου «στοργικού γέροντα». Από την Μικρασιατική Καταστροφή το ’22 όπου η Μικρασιάτισσα Ασπασία, η μάνα του δε θα ξεπεράσει ποτέ, την πρώτη του σύλληψη σε πολύ μικρή ηλικία μέχρι την θηριώδη επιβίωσή του παρά τη διαρκή απειλή του θανάτου και την επικράτησή του στα μουσικά πράγματα τόσο μέσα όσο και έξω από τα σύνορα της πατρίδας του. Συνεχείς μετακινήσεις τις οικογένειας, λόγω της ιδιότητας του Γιώργου Θεοδωράκη, ο μικρός αδερφός, ο ποιητής, ο συχνά απομονωμένος Μίκης, η λατρεία για τη θάλασσα, η εμμονή στη συμπαντική αρμονία. Θα βρει τον τρόπο. Τον έχει τον τρόπο.
Μελοποιεί ποίηση. Συνδέει το όνομά του με μεγαλειώδεις ποιητές. Ελύτης, Ρίτσος, Σεφέρης, Λειβαδίτης. Και ο τελευταίος εργάτης εκείνης της Ελλάδας έχει στο στόμα του τραγουδισμένη ποίηση. Ο υπερρεαλισμός και η λυρικότητα σε φυσικό χιαστί με το μπουζούκι και το λαϊκό μέταλλο του Μπιθικώτση.
Πολλά τραγούδια. Κώστας Θωμαίδης, Γιώτα Νέγκα, Κώστας Μακεδόνας και Σωτηρία Λινάρδου και σε κάποιες στιγμές ο Γρηγόρης Βαλτινός. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κανέναν. Ίσως τη Γιώτα Νέγκα τη στιγμή της «Δραπετσώνας». Λόγω της απομακρυσμένης θέσης μου την έβλεπα σχεδόν εξαϋλωμένη και αναρωτιόμουν από πού βγαίνει αυτή η φωνή με την ψυχή στις άκρες και τους ανεπαίσθητους λυγμούς. Ο αδερφός μου σκύβει στ’ αυτί μου. «Η μουσική της Δραπετσώνας προηγήθηκε των στίχων. Ο Μίκης απαίτησε απ’ τον Τάσο Λειβαδίτη λόγια ειδικά γι’αυτή την μουσική». Δεν το ήξερα. Ή το ήξερα και δεν το θυμόμουν;
Ανατριχιάζω. Ακούω τα τραγούδια , που ξέρω και τα σημεία στίξης τους απ’ έξω, ενώ παράλληλα κάποιες στιγμές προβάλλονται διάφορες εικόνες στο βάθος. Αυτή η ζωή είναι εκατομμυρίων ετών, σκέφτομαι. Δε χωρούν τόσα πράγματα στα 88 του χρόνια. Κοιμάται και ξυπνάει με το χαμόγελου αυτού που μόχθησε και μετά το αρμονικό σύμπαν του αντιγύρισε τρόπαια. Χιλιάδες τρόπαια.
Ανατριχιάζει και ο κόσμος. Και τραγουδά. Πότε ψιθυριστά πότε βροντόφωνα. Κάπου κάπου, στα αποφθεγματικά διαμάντια του Ρίτσου ξεσπάει σε χειροκροτήματα. «Δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει. Τούτο το χώμα…». Κώστας Θ. και Κώστας Μ. αποθεώνονται.
Ο Γρηγόρης Βαλτινός σε εξαίσιο ρυθμό. Με φωνή, κίνηση, υποκριτική σε απόλυτη αρμονία. Φιλαρέτη Κομνηνού με ελεγχόμενη ποσότητα συναισθήματος εξέφρασε μια λιτή, αλλά συνάμα ουσιαστική μάνα. Ο Άρης Λεμπεσόπουλος, ο Μίκης της ώριμης ηλικίας, είχε νομίζω έναν ανεπίκαιρο στόμφο αποξένωσης και αντίθεσης με το παρόν της σκηνής και με τον ίδιο τον Θεοδωράκη όπως τον ξέρουμε.
Το κείμενο είχε ορισμένες απότομες διακοπές και ενδιάμεσα κενά. Προβληματάκια στη συνοχή και τη σύνδεση με τα τραγούδια. Μου έκανε εντύπωση που τη φράση «Σκότωσαν τον Μπελογιάννη» τη διαδέχθηκε –μετά το «Έχε το νου σου στο παιδί»- ένα χορευτικότατο «Αν θυμηθείς τ’όνειρό μου».
Αλλά πιστέψτε με, όποια ελλειμματικότητα, αν υπάρχει, δεν έχει σημασία σ’ αυτή την παράσταση. Είναι τόση η συγκίνηση και τόσο έντονη η παρουσία του ίδιου του συνθέτη που τον «βλέπεις» μπροστά σου θεόρατο, 1,95 μέτρα, να διευθύνει τα αριστουργηματικά του τραγούδια με εκείνα τα διάπλατα χέρια του, τα φτερά του.
Φεύγεις περήφανος.
Θέλω να μείνει γερός ο Μίκης για τα επόμενα 200 χρόνια.
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Σενάριο-Σκηνοθεσία: Θέμης Μουμουλίδης
Σκηνικό: Γιώργος Πατσάς
Κοστούμια: Παναγιώτα Κοκκόρου
Χορογραφίες: Αποστολία Παπαδαμάκη
Ενορχηστρώσεις: Γιάννης Παπαζαχαριάκης
Παραγωγή: Μιχάλης Αδάμ
Παίζουν οι: Άρης Λεμπεσόπουλος, Γρηγόρης Βαλτινός, Θέμης Πάνου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ελισάβετ Μουτάφη, Χρήστος Πλαΐνης, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Γιάννης Μαθές, Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου, Κώστας Βελέτζας, Νατάσα Ζαγκλή, Κωνσταντίνος Φάμης, Έρικα Μπίγιου, Ειρήνη Κυρμιζάκη, Πηνελόπη Σεργουνιώτη, Μαρία Γεροδήμου, Ευθύμης Μπαλαγιάννης, Νικορέστης Χανιωτάκης, Γιώργος Νούσης, Παναγιώτης Γουρζουλίδης, Νατάσα Σαραντοπούλου.
Τραγουδούν: Κώστας Μακεδόνας, Γιώτα Νέγκα, Κώστας Θωμαΐδης, Άννα Λινάρδου
