Στο Αίθριο του Μουσείου Μπενάκη στην Πειραιώς η «Αντιγόνη» έρχεται από τον χρόνο της πρώτης της διδασκαλίας στον πιο ρευστό χρόνο της ανθρωπότητας. Με την τύχη της συνεχούς επαλήθευσης μιας κρυφοφανερής πραγματικότητας, το κείμενο ξεπερνάει όλα τα δείγματα που θέλουν τη θεώρηση του κόσμου μέσα από συγχρονοποιημένα πρίσματα.
Σ’ έναν χώρο χωρίς σκηνικά μόνο με του φωτισμούς για επισήμανση και οριοθέτηση και με κανονικό ουρανό να ενισχύει τις μεγάλες στιγμές η ιστορία της Αντιγόνης βρήκε συμπαραστάτες και ενθουσιώδεις, ορκισμένους αρνητές. Μια μουσική συνοδεύει τη σκέψη και τον λόγο. Συνέχεια. Της Μόνικας. Μια μουσική πιο γρήγορη από το τραγικό τέλος. Μουσική ικανή να περιγράψει τη διαδικασία της ζωής και της ανθρώπινης δράσης. Της αντίστασης και της ανυπακοής. Με το ρυθμό που λαμβάνει χώρα στο σώμα και το μυαλό οποιουδήποτε νέου ανθρώπου. Του νέου εκείνου ανθρώπου που θέλει να βαδίσει στο δρόμο με τα δικά του σχήματα, τις δικές του απαραίτητες έννοιες.
Η Αντιγόνη είναι πανάλαφρη σαν κορίτσι. Ανεπιτήδευτη και ελεύθερη. Φοράει ένα λιτό φουστάνι και παπούτσια που τις επιτρέπουν να κινηθεί όπως ένα γυμνό σώμα. Θυμωμένη και αποφασισμένη. Έτοιμη. Τρέχει χωρίς να μπορεί να την φτάσει κανείς. Ούτε καν το μακρύ χέρι του σκουριασμένου βασιλιά που νομίζει ότι το πρωτοφανές τσιμεντάρισμα θα στείλει στον Άδη μια συμπιεσμένη ελευθερία. Καημένε μου. Η Λένα Παπαληγούρα μου άρεσε. Για την απογύμνωση της ηρωίδας. Για τη γείωση.
Η Ισμήνη είναι δυσκίνητη. Μια συστημική πόζα. Συμφιλιωμένη με τις άνωθεν διαταγές. Δεν μπορεί να διευρύνει τα όρια της αγάπης, δεν μπορεί να ακολουθήσει την αδερφή της στα «απαγορεύεται» και τα «όχι». Η Ισμήνη, ισχνή. Μεγάλωσε με την αδερφή της στο απέναντι άκρο. Πώς να διαχειριστεί το ύψος και τις πελώριες διαστάσεις που παίρνει αυτός που δε φοβάται; Καταλήγει συμμορφωμένη. Ίσως λίγο αδικημένη από τους ανθρώπους. Γιατί δεν της λείπει η αγάπη. Της λείπουν τα γερά χέρια που κάνουν την αγάπη έμπρακτη ποίηση. Δεν τη θυμάμαι πλήρως τη Βίκυ Παπαδοπούλου (ούτε μια μέρα δεν πέρασε από την πρεμιέρα!). Θα ήθελα όμως να τη θυμάμαι..
Ο Κρέοντας, μια φιγούρα πάνω σε τεντωμένο σκοινί. Με όλες του τις αντιθέσεις. Τις καθολικά ευδιάκριτες. Στομφώδης και ταυτόχρονα λίγος, στην επίθεση διαρκώς, αλλά ταυτόχρονα και με τάση προς τα πίσω, αποφασισμένος, αλλά και θύμα της μεγαλόπνοης εξουσίας του. Νομοταγής, αλλά ανήθικος. Χυδαίος και τιποτένιος.
Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος μπόρεσε και έφτιαξε μια τεράστια βεντάλια αντιθέσεων και αληθινών εκρήξεων. Με βάδισμα εγωιστή, αλλά και κακομοίρη εξουσιολάγνου. Μου άρεσε. Μου άρεσε η φωνή του. Μου άρεσε η υπόγεια συνειδητοποίηση του οξύμωρου που υπήρχε στο μάτι του, στις άκρες των χειλιών του.
Ένας φύλακας, ο Χρήστος Σαπουτζής, είναι ολόιδιος με όλους τους φύλακες της ιστορίας. Με γνώση της ντροπής του, αλλά εντελώς αδύναμος να γίνει άνθρωπος. Υποκοριστικός πλάι σε μια εξουσία που την τρέφει με υποταγή και τύφλωση. Σάλια και σούρσιμο.
Ο Αίμων είναι στα όρια μιας πεισμωμένης και αναλλοίωτης ηλικίας. Συγκρούεται και χάνεται. Ο Ορφέας Αυγουστίδης σ’ αυτά τα όρια, δυναμικός και άθικτος από κάθε περιττή επισήμανση.
Ο πολυπρόσωπος χορός, ο Τειρεσίας και η τραγική Ευρυδίκη είναι συγκεντρωμένοι στην ψυχή και το σώμα της Λυδίας Φωτοπούλου, αυτής της ταλαντούχας μικρόσωμης γυναίκας που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά και επίκαιρα όλες της τις δυνάμεις. Φορώντας ένα κοστούμι που την έθετε εκτός επίγειου πλάνου και με πρόσωπο φωσφορούχο και απόκοσμο η Λυδία Φωτοπούλου έγινε με ακρίβεια η συμπονετική φωνή των σοφών γερόντων. Καταδίκασε, ύμνησε, απέτρεψε, εξισορρόπησε, μίλησε για τη φρόνηση και την έλλειψή της που είναι η αιτία όλων των κακών. Ο τυφλός Τειρεσίας. Η τραγική Ευρυδίκη που αυτοκτονεί. Πολύς θάνατος, η ζωή δίχως νόημα.
Η σκηνοθέτις, Νατάσα Τριανταφύλλη, θα ακούσει πολλές καλές κουβέντες. Γιατί το έψαξε και εργάστηκε επί της ουσίας.
Το προσκήνιο σε μια παράλληλη δράση με ένα απεγνωσμένο παρασκήνιο. Οι ανάσες των πρωταγωνιστών, οι σιωπές τους, η καταβύθιση, ορατά από τον θεατή. Με το σωστό «φως». Χωρίς να ξεπερνιέται κανένα μέτρο.
Βοηθούσαν και τα άπειρα φυσικά επίπεδα του εσωτερικού χώρου. Ο θεατής γνωρίζει τις «κρυψώνες» των πρωταγωνιστών.. Τους ακολουθεί.
Μην ξεχάσω τη μετάφραση του αρχαίου κειμένου από τον Νίκο Παναγιωτόπουλο. Με σεβασμό και ευλάβεια στη ροή της γλώσσας και το δεδομένο του σήμερα.
Εκείνα τα μικρόφωνα αν έλειπαν…
Η Αντιγόνη δεν είναι κανένα χθες. Η Αντιγόνη είναι όλα τα αύριο των αιώνων. Γιατί κανένας νόμος δεν μπορεί να είναι πάνω από το ύψος εκείνων που χτίζουν τη ζωή ψηφίδα ψηφίδα..
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Μετάφραση: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη
Πρωτότυπη μουσική: Monika
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Hair Styling: Γιώργος Καμπούρης
Σχεδιασμός Μακιγιάζ: Πάνος Κονδύλης 134FxLabo...
Bοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Ίτο
Φωτισμοί: Scott Bolman
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Σκηνικός χώρος: Ιωάννα Τσάμη, Νατάσα Τριανταφύλλη
Παίζουν: Λένα Παπαληγούρα (Αντιγόνη), Λάζαρος Γεωργακόπουλος (Κρέων), Βίκυ Παπαδοπούλου (Ισμήνη), Χρήστος Σαπουντζής (Φύλακας), Ορφέας Αυγουστίδης (Αίμονας), Λυδία Φωτοπούλου (Χορός, Τειρεσίας, Ευρυδίκη).
Μουσείο Μπενάκη-Κτήριο της οδού Πειραιώς
Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου 11854 Αθήνα, 210 3453111, http://www.benaki.gr/
1ος κύκλος 19-30 Ιουνίου (εκτός Δετ.-Τρ.) στις 22:00,
2ος κύκλος 3-7 Ιουλίου στις 22:00
