Τα κείμενα της Ζατέλη είναι γεμάτα εικόνες. Αν έχεις εκπαιδευτεί, μεταξύ ανάγνωσης και παράστασης μεσολαβεί 1,5 λεπτό. Και πολύ λέω. Θυμάμαι καλοκαίρι με ζέστη που σκότωνε να διαβάζω τον ορισμό του πλατωνικού έρωτα με το μέλι και το τσεκούρι και να εικονοποιώ και να μην μπορώ να υποστώ το μέγεθος του δίκιου.
Στη μικρή σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου με το κανονικό παράθυρο (σε όσες παραστάσεις έχω πάει έχει χρησιμοποιηθεί) ανεβαίνει η "Περσινή αρραβωνιαστικιά", το πρώτο διήγημα του πρώτου βιβλίου της Ζατέλη. Σε ένα σκηνικό που θυμίζει κομμάτι καλού καιρού με διάχυτο λευκό και φροντισμένες γλαστρούλες τρία κορίτσια με κοινό σώμα και ψυχή εξομολογούνται την ιστορία του πρώτου έρωτα και πώς αυτός εξελίχθηκε καθώς περνούσε ο χρόνος και η πρώτη, πρώτη καθαρή, τακτοποιημένη διαύγεια.
"Ένα κορίτσι αρραβωνιάζεται τον Μάρκο το βράδυ της Πρωτοχρονιάς του 1961. Γυναίκα πια, ανοίγει τα φύλλα της μνήμης της και αναβιώνει το γεγονός που επικυρώνει την είσοδό της στην περίοδο που η ίδια αποκαλεί «πρώτη μοναξιά της ζωής της». Ο πρώτος έρωτας για το παιδί θα γίνει ένας παλιός πόνος για τον ενήλικα."
Το παράξενο αυτό διήγημα είναι στην ουσία το πιο οικείο, εσωστρεφές παραλήρημα. Ο στόχος και της συγγραφέα και των ανθρώπων που επέλεξαν να το κάνουν παράσταση είναι κοινός και ξεκάθαρος. Δεν είναι δηλαδή άλλος από την κατάδειξη του καθοριστικού ρόλου που παίζουν στη ζωή του καθένα η μνήμη και τα πρώτα χρόνια της ζωής. Η παιδική ηλικία. Θα έλεγα πιο ρομαντικά: ο καθοριστικός ρόλος όλων των πρώτων εικόνων, σκέψεων, φορών. Η πρώτη λειτουργία των αισθήσεων. Μια παιδική ηλικία που δεν τυραννιέται από έλλειψη και αποστροφή είναι αυτή που θα εντείνει τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Και αν τη δεις σαν αναγκαία, μόνιμη πατρίδα δεν την αφήνεις να απομακρυνθεί. Να γίνει κουκιδίτσα στο μακρινό βάθος. Την κρατάς και συνεχίζεις το περπάτημα χωρίς να ξεμένεις από δρόμο και κατάφαση.
Η βουτιά προς τα μέσα γίνεται με αθωότητα. Ποίηση και χιούμορ. Κάνουν θόρυβο οι ανατροπές. Ειδικά, όταν μας έχει προφτάσει ο οδοστρωτήρας της λογικής. Όταν η καταπίεση είναι μια εξευγενισμένη επιβολή.
Η Τατιάνα, η Σύρμω και η Ξένια μοιάζουν με εικόνες πάνω σε θάλασσα -καθρέφτη. Γίνονται μονάδα με τρόπο που ερεθίζει την περιέργεια. Ο Κωστής Ζουλιάτης και οι νότες του. Απαραίτητος.
Και λίγα λεπτά προς το τέλος ένα κανονικό τσεκούρι βουτηγμένο στο μέλι. Το κρατούσε ένα από τα κορίτσια. Λέρωσε το φουστάνι της, το στόμα της, τα μαλλιά της. Και το μέλι να συνεχίζει να τρέχει.
Έκανα αυτό που ξέρω καλά. Έκλεψα την εικόνα. Δεν έχω βρει καμία άλλη τόσο κοντά στην έννοια του ασύλληπτου.
Να ' χει θεατές, πολλούς θεατές αυτή η παράσταση. Το αξίζει για το πάθος και την ομορφιά της.
Για το διάλογο που κάνεις με τον εαυτό σου. Για το συμπέρασμα που θέλει την πρώτη αφύπνιση να είναι και η πρώτη, σφιχτή χειραψία με τη ζωή.
Αν τολμάς, ξέχνα την.
Δεν μπορείς.
