Την έχουν χαρακτηρίσει ιέρεια της performance, σπουδαία καλλιτέχνη, αλλά και μεγάλη απάτη. Το ζήτημα όμως είναι γιατί η σέρβικης καταγωγής Μαρίνα – η ίδια στην ερώτηση για την καταγωγή της απαντάει «ότι έρχεται από μια χώρα που δεν υπάρχει πια» - είναι σημαντική και τι πρόσφερε με το έργο της.
Αυτό που πάντα προσπάθησε και πραγμάτωσε η Αμπράμοβιτς μέσα από τα έργα της ήταν, όπως η ίδια λέει «να μεταφέρει την αλήθεια επί σκηνής» και όχι να κάνει μια παράσταση, αφού θεωρεί το θέατρο ψεύτικο. Για την τέχνη της performance έχει πει τα εξής: «Για να είσαι ένας performance artist πρέπει να μισείς το θέατρο. Το θέατρο είναι ψεύτικο. Το μαχαίρι δεν είναι αληθινό, το αίμα δεν είναι αληθινό και τα συναισθήματα δεν είναι αληθινά. Η performance είναι ακριβώς το αντίθετο: το μαχαίρι είναι αληθινό, το αίμα είναι αληθινό και τα συναισθήματα είναι αληθινά». Προσφέρει λοιπόν ένα κομμάτι της δικής της ζωής στους θεατές, καθιστώντας του αυτόπτες μάρτυρες, όχι σε μια λογική Big Brother, αλλά κατ' ουσία εξερευνώντας τα όρια και τον πυρήνα των όσων της συμβαίνουν. Για παράδειγμα, δεν παίρνει απλώς ουσίες και αφήνεται στο χρόνο, αλλά κατασκευάζει μια δομημένη performance που έχει συγκεκριμένη πρόθεση και στόχο και παίρνει ουσίες μόνο όταν φτάνει στην εκτέλεσή της. Αυτό που κάνει η Αμπράμοβιτς δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο, όπως κάποιοι πιστεύουν. Δε σημαίνει πως όποιος αυτοτραυματιστεί μπροστά σε μια κάμερα δημιουργεί τέχνη, αν δεν εντάξει αυτή του την πράξη μέσα σε ένα συγκεκριμένο εννοιολογικό πλαίσιο και σε μια συγκεκριμένη κοινωνικά ,αλλά και προσωπικά χρονική στιγμή, εφόσον το έργο δε λειτουργεί ερήμην του κοινωνικού και ιδιωτικού χρόνου του εκάστοτε καλλιτέχνη.
Οι παραστάσεις της εξερευνούν τον ανθρώπινο πόνο, το σώμα και τη σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό, σε μια προσπάθεια να απελευθερωθούν και οι δύο. Το ανθρώπινο σώμα είναι για εκείνη ταυτόχρονα το θέμα και το μέσο. Η Αμπράμοβιτς έχει και τεχνική και συγκεκριμένο σύστημα, σε αντίθεση με αυτό που πολλοί πιστεύουν. Δε λειτουργεί σπασμωδικά, αλλά ξέρει πολύ καλά τι κάνει και πώς το κάνει κάθε φορά. Δεν παράγει απλώς ένα έργο, κατασκευάζει ένα έργο και η κατασκευή είναι το βασικό χαρακτηριστικό της τέχνης.
Όταν για παράδειγμα με τον Ουλάι χώρισαν στο Σινικό Τείχος, στην πιο γνωστή ίσως κοινή τους performance, προφανώς και η όλη η ιστορία ήταν μια κατασκευή, την οποία δεν απέκρυψαν και ποτέ. Δηλαδή όταν πήραν την απόφαση να χωρίσουν, δόμησαν ένα συγκεκριμένο «σενάριο», προσπαθώντας στην πραγματικότητα να δώσουν μια εικόνα του χωρισμού και της απώλειας γενικά και όχι του δικού τους χωρισμού ειδικά. Όμως με θάρρος και χωρίς προκαλύψεις έδωσαν ένα πολύ προσωπικό τους κομμάτι στο κοινό, όχι για να σκανδαλίσουν , αλλά για να μιλήσουν γι’ αυτό που σε εκείνους συνέβη, αλλά όχι με αυτοαναφορικό τρόπο. Η τέχνη είναι πάντα προσωπική, το θέμα είναι να μη γίνεται αυτιστική και να αναλώνεται σε μελό αυτοβιογραφίες, αλλά το προσωπικό να επικοινωνείται, γιατί έτσι γίνεται οικουμενικό και πανανθρώπινο.
Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς δεν ξέπεσε ποτέ στα όρια του κιτρινισμού, αλλά με περίσσια γενναιότητα έκανε την ίδια της ζωή τέχνη και την εξέθεσε στα μάτια του κόσμου, προσπαθώντας πάντα να ενεργοποιήσει το κοινό της να συν-κινηθεί, κι όχι εκβιάζοντας του το συναίσθημα.
Αγγελική Καρυστινού
