Ο Δ. Παπαχρήστος, την περασμένη Παρασκευή, παρακολούθησε την επίσημη πρεμιέρα της παράστασης "Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ", στο θέατρο Χυτήριο. Έγραψε ένα κείμενο σε χαρτί, μου το έδωσε σήμερα χέρι με χέρι και εκεί στο "γεια" μου είπε και ένα "μη μασάτε, ρε! Απάνω τους". Τον είδα για πρώτη φορά, μικρή, στην τηλεόραση, σε μια υπέροχη εκπομπή-αφιέρωμα της Σεμίνας στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Του αφιερώνω, από εδώ, ένα τραγούδι, που σ' εκείνη την εκπομπή, τραγούδησε με πάθος. Δε μασάμε.
Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ αναδεικνύει τη θέληση και την πίστη, που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος για την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, την αγάπη και την ειρήνη. Η μικρή εβραιοπούλα έκανε τη σοφίτα παγκόσμιο φάρο ανθρωπιάς. Ήθελε να συνεχίσει να ζει και να υπάρχει και μετά το θανατό της και το κατάφερε.
Όλοι οι συντελεστές, από τον Φράνσις Γκούντριχ και Άλμπερτ Χάκετ που δραματοποίησαν το Ημερολόγιο και την Γουέντι Κέσσελμαν που το αναθεώρησε, μέχρι τη σημερινή παραγωγή και εκτέλεση στο θεάτρο Χυτήριο, είναι μια προσφορά στην ανθρωπότητα, γιατί το έργο είναι εμβληματικό και συμβολικό, πέρα από την ιστορικότητά του, που έγινε προσπάθεια να αμφισβητηθεί.
Όλοι οι συντελεστές στο θέατρο Χυτήριο δίνουν τον εαυτό τους, την ψυχή τους, την τέχνη τους. Βιώνουν τον ρόλο τους σαν να έζησαν κυνηγημένοι και κρυμμένοι σ' εκείνο το σπίτι, που η μικρή Άννα Φρανκ ζούσε και σημείωνε με αγάπη και τρυφερότητα τις συμπεριφορές των φοβισμένων ενοίκων του, που περίμεναν την απελευθέρωση για να γλιτώσουν από τα κρεματόρια και τα στρατόπεδα εξόντωσης, πράγμα που δεν το απέφυγαν.
Σήμερα, που η οικονομική κρίση προκαλεί παρακρούσεις και ο μικρός ή μεγάλος φασισμός σηκώνει κεφάλι στην Ενωμένη Ευρώπη της Γερμανίας, το έργο παίζει καταλυτικό ρόλο.
Στη χώρα μας, που έχει δεινοπαθήσει από τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο και από την επτάχρονη δικτατορία, που οι νεότεροι δε γνωρίζουν και οι μεγαλύτεροι τείνουν να ξεχάσουν, χρειάζεται η καλλιέργεια της μνήμης, γιατί διαφορετικά το μυαλό μας θα καταντήσει χέρσο χωράφι όπου θα φυτρώσουν γομαράγκαθα.
Η μνήμη είναι η ίδια η ύπαρξή μας. Αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου και σε κάθε μορφή εξουσίας. Χρειάζεται η συνέχιση του αγώνα και το θέατρο είναι όπλο σ' αυτόν τον αγώνα για κοινωνική, πολιτική και προσωπική απελευθέρωση. Για τον σεβασμό στον άλλον, τον διαφορετικό, που ζει την τρέλα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Είναι ντροπή για τον ανθρωπιστικό και οικουμενικό πολιτισμό της χώρας μας, που γέννησε το θέατρο και τη Δημοκρατία, να γεννάει και τα εξαμβλώματα των ναζιστών χρυσαυγιτών..
Πάνω από 90 ολοκαυτώματα μετράει ο τόπος μας. Έχει ζήσει τη φρίκη του πολέμου και της Κατοχής. Η σημερινή Γερμανία οφείλει να πληρώσει τις καταστροφές που προκάλεσε (για τις ζωές που χάθηκαν δεν υπάρχει τίμημα) για να μην ξανασυμβούν αυτά τα ακαταλόγιστα, που έγιναν.
Ο πολιτισμός της ταχύτητας, της επιτάχυνσης και της βαρβαρότητας, που γεννάει το καταναλωτικό σύστημα, όπου ο καπιταλισμός μας αφαιρεί το όνομα και μας καθιστά αριθμούς (όπως τους Εβραίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης) στους λογαριασμούς του και καλλιεργεί τον φόβο και την τρομοκρατία της υποταγής, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός. Ο πολιτισμός δεν είναι το μέρος της πολιτικής, είναι το όλον της ύπαρξής μας. Στο Χυτήριο έχει ανάψει η φωτιά που μας ζεσταίνει στους παγωμένους καιρούς που ζούμε.
Και επειδή με πολλούς τρόπους εκδηλώνεται η απογοήτευση και η απάθεια γίνεται "βόλεμα" είναι προτιμότερο να αγωνίζεται κανείς ακόμη και μάταια παρά να ζει μάταια. Είναι θέμα αξιοπρέπειας και τιμής.
Όσο για το ολοκάυτωμα, ας το λάβουν υπόψη τους οι Ισραηλινοί που κάνουν τα ίδια στους Παλαιστίνιους. Η ιστορία θα πρέπει να διδάσκει, δεν είναι εξιλέωση για να συμβαίνουν τα χειρότερα.
Χρύσα Φωτοπούλου
