O Augusto Boal ήταν Βραζιλιανός σκηνοθέτης, συγγραφέας και ιδρυτής του «Θεάτρου του καταπιεσμένου», ο οποίος τιμήθηκε το 2008 με το Νόμπελ Ειρήνης. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία του θεάτρου, καθώς η πολιτική του στάση και ο τρόπος ζωής του ήταν απόλυτα συνυφασμένα με την τέχνη του, πράγμα το οποίο πλήρωσε ακριβά πολλές φορές.
Ο Boal ήθελε ένα θέατρο που θα αφυπνίζει συνειδήσεις και θα προτείνει λύσεις. Όπως έλεγε ο ίδιος «το θέατρο δεν είναι επανάσταση, είναι μια πρόβα για την επανάσταση». Πίστευε ότι το παραδοσιακό θέατρο είναι μια μορφή καταπίεσης, γιατί δεν επιτρέπει στο κοινό να ανοίξει πραγματικά διάλογο με αυτό που συμβαίνει στη σκηνή. Εκείνος ήθελε να ενεργοποιήσει τους θεατές, να τους δώσει χώρο να εκφραστούν, να μιλήσουν, ακόμα και να ανέβουν στη σκηνή και να παίξουν. Κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα για το Forum Theatre. Στο Forum theatre το κοινό μπορεί να διακόψει τη δράση όποτε θέλει, να προτείνει μια εναλλακτική λύση που θα άλλαζε την κατάσταση, ή ακόμα και να ανέβει στη σκηνή για να την πραγματώσει. Ο Boal έλεγε ότι "μόνο οι καταπιεσμένοι μπορούν να ελευθερώσουν τους καταπιεσμένους" και πίστευε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να αλλάξουν παρά μόνο οι σχέσεις με το σύστημα, γι’ αυτό ενθάρρυνε τους θεατές να προτείνουν λύσεις εφικτές που δεν εξαρτώνται από την καλή πρόθεση του όντος. Ήταν δεκτικός απέναντι σε κάθε πρόταση. Καταδίκαζε όμως ως λύση τη βία. Μάλιστα έφερε βαρέως το γεγονός ότι κάποτε μια δική του παράσταση σε ένα χωρίο στάθηκε η αφορμή μιας αιματηρής εξέργεσης, γεγονός που τον έκανε να αναθεωρήσει και να αναδιαμορφώσει τον τρόπο δουλειάς του.
Δούλεψε πολύ με καταπιεσμένες ομάδες, ταξίδευε στις περιοχές τους, ζούσε μαζί τους για καιρό προκειμένου να γνωρίσει από κοντά τα προβλήματά τους και έφτιαχνε τις παραστάσεις του με τη συμμετοχή πολλές φορές ακόμα και μιας ολόκληρης κοινότητας . Συχνά βρέθηκε σε κίνδυνο, όπως για παράδειγμα όταν πήγε σε ένα Σικελικό χωρίο που το εξουσίαζε η Μαφία, αλλά αυτό ποτέ δεν τον σταμάτησε. Ο Boal μέχρι το τέλος παρέμεινε ανθρωπιστής και ειρηνιστής, όχι μόνο στη θεωρία, αλλά κάνοντας πράξη την ιδεολογία του.
Δεν τον ενδιέφερε το αποτέλεσμα, αλλά η διαδικασία και το αν αυτή εγείρει και ξυπνάει στους θεατές την επιθυμία να δράσουν. Παρόλο αυτά το θέατρο του είναι άρτιο καλλιτεχνικά, ακολουθεί συγκεκριμένη φόρμα και τεχνική, ο ίδιος πάντα αδιαφορούσε για την παράσταση, για το αν θα είναι καλή ή κακή, αν αυτή δεν ήταν ένας συναγερμός συνείδησης.
Ο Boal ήταν ένας πολύ χαρούμενος άνθρωπος, γεμάτος αισιοδοξία, πραγματικός καλλιτέχνης και ουσιαστικά ουμανιστής, που καλό είναι να έχουν κατά νου όσοι μιλούν για προθέσεις και στόχους στο θέατρο, ακόμα κι αν διαφωνούν με τη μέθοδό του. Γιατί αυτός απέδειξε εμπράκτως ότι το πολιτικό θέατρο δεν είναι μια γενική ιδέα, αλλά μια πολύ συγκεκριμένη πράξη.
Aγγελική Καρυστινού
