Η μνήμη είναι μια σκύλα που ξαπλώνει όπου της καπνίσει.
Όχι, όχι, η μνήμη είναι μια Τροία, μια Κωνσταντινούπολη, όπου τα πάντα χτίζονται επάνω σε ήδη προϋπάρχοντα. Στα 3-4 μέτρα κάτω από την επιφάνεια υπάρχει μια άλλη ζωή, κραταιή μέσα στο χρόνο. Το βράσιμο στη σιγανή φωτιά, η ακινησία, η ραστώνη του καλοκαιριού ξεκλειδώνουν περάσματα σ' εκείνες τις παλιές επικράτειες.
Το μεγάλο σπίτι στο ορεινό, ιρανικό Αζερμπαϊτζάν περιτριγυριζόταν από λάσπη και ξερολιθιά, και πολιορκούνταν μόνιμα από μουλάρια και σκυλιά, κότες, αγελάδες και παγώνια. Ψηλά στη στέγη, η φωλιά των πελαργών. Μέσα δεν είχε σχεδόν έπιπλα, μόνο χαλιά και μαξιλάρες, και στη γωνία το τεράστιο σαμοβάρι που για μένα, στα 7, απέπνεε ένα είδος ιερότητας. Στο μοναδικό επιπλωμένο δωμάτιο, υπήρχε και τηλεόραση!, μια ασπρόμαυρη Saba, στην οποία ο 70χρονος παππούς, όταν πίστευε πως δεν τον έβλεπε κανείς, μιλούσε. Τον κατασκόπευα σε κάθε ευκαιρία, μέσα από τα κάστρα με μαξιλάρες που έκτιζα. Τον θυμάμαι στο πρωινό ναμάζι, με το σαμοβάρι να σφυρίζει δαιμονισμένα και τη γιαγιά άφαντη κάπου στην αυλή, να σηκώνεται με τα πολλά για να το κλείσει, χωρίς να διακόψει στιγμή τις σούρες του.
Στην άλλη άκρη της διαδρομής, στο Ηράκλειο Κρήτης, το ίδιο εκείνο καλοκαίρι, μας περιμένουν οι Ελληνες παππούδες, και όλα όσα η παντοτεινή μας αγάπη τα προστατεύει από το να εκπέσουν σε κλισέ : ο Bud Spencer και ο Terence Hill, πνιγμένοι στη μυρωδιά από αγιόκλημα (δυο και τρείς και τέσσερεις φορές η ίδια ταινία με τα συγκλονιστικά εκείνα μπουνίδια). Το παγωτό γρανίτα. Η Τούλα-τουλούμπα που μας κοίταζε και την κοιτάζαμε, αλλά δεν μας μιλούσε. Οι απαγορευμένες βουτιές από το μόλο.
“Πάλι βουτήξατε;” ρωτούσε αυστηρά η γιαγιά και μας έγλειφε απροειδοποίητα στον ώμο ψάχνοντας για τεκμήρια ανυπακοής.
Να τι είναι η μνήμη! Εκείνο το τατουάζ αλατιού επάνω στον αριστερό ώμο, που στη γλώσσα των προγόνων σημαίνει αγάπη.
*Ο Βασίλης Κουκαλάνι είναι ηθοποιός και σκηνοθέτης. Σπούδασε Θέατρο στο Βερολίνο και στη Νέα Υόρκη στο American Academy of Dramatic Arts, από όπου αποφοίτησε το 1995. Συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις στη Ν. Υόρκη και στη Γερμανία. Από το 2002 εργάζεται στην Αθήνα. "Τι σημαίνει για σένα «κάνω θέατρο»; Σημαίνει έρχομαι αντιμέτωπος με τον εαυτό μου, κερδίζω τις μάχες απέναντι στον εαυτό μου και μετά την συλλογική εμπειρία της παράστασης δεν είμαι πια ποτέ αυτός που υπήρξα πριν."
Με συγκίνησες πολύ, Βασίλη. Και ο δικός μου παππούς "μιλούσε στην τηλεόραση". Σε μια παλιά, με λυχνίες.
Χ.Φ
21/8/2014
