Τι να σχολιάσει κανείς για μια ρατσιστική επίθεση. τα χουμε διαβάσει και τα έχουμε πει τόσες φορές.
Θέλω να πω για τον φόβο.
Θέλω να πω για μας - εμάς αυτούς που καταλαβαίνουμε, τους καλλιτέχνες.
Θέλω να πω ότι ο ρατσισμός περπατάει χέρι χέρι με τον φασισμό. Και ποιος δεν γνωρίζει τα αποτελέσματα της επικράτησης του φασισμού στον Δυτικό κόσμο και την απόλυτη εξώθηση των ανθρώπινων ορίων στην πιο κτηνώδη εκδοχή τους. Θέλω να πω ας ξεπεράσουμε τα κομματικά κλισέ κι ας ριχτούμε με όρεξη σε αγώνα κατά του φασισμού και του ρατσισμού, με όλη μας την πίστη για την κοινωνία που φανταζόμαστε, κι όλη την χαρά της ζωής που θέλουμε να επικοινωνήσουμε και να μοιραστούμε ελεύθερα - χωρίς σύνορα και διακρίσεις. Ακούω πολύ κόσμο να αντιδρά με δυσαρέσκεια κι ελαφρό σνομπισμό απέναντι στην «αισθητική» του αντιρατσιστικού κι αντιφασιστικού κινήματος, θεωρώντας ότι δεν υπάρχουν κοινά σημεία αλλά περισσότερο μια πολιτικοκοινωνική άβυσσος που στέκεται ανάμεσα τους και τους χωρίζει. Την βλέπω κι εγώ αυτή την άβυσσο, κάθε μέρα, σε κάθε έναν που επιλέγει να ζει διαφορετικά από μένα, η ουσία των πραγμάτων που μας ενώνουν όμως στέκεται κάπου αλλού και συχνά μας περιφρονεί για τα στεγανά μάτια με την οποία την κοιτάζουμε.
Συχνά επίσης μέσα στην πεποίθηση πως «όλα είναι κατευθυνόμενα από πολιτικά συμφέροντα», σαν σε μύλο αλέθονται και χάνονται προσπάθειες ανθρώπων που δίνουν τον εαυτό τους σε έναν σκοπό ανεξάρτητο, κι αυτό το ντόμινο οφείλουμε να το σταματήσουμε. Στην Αντιφασιστική Πρωτοβουλία Παραστατικών Τεχνών κάναμε δύο Φεστιβάλ - ένα δεκαήμερο τον Μάρτιο στο Εμπρός που παρακολούθησαν πάνω από 10.000 άνθρωποι κι ένα τριήμερο τον Ιούνιο στα Προσφυγικά της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Η συμμετοχή του κοινού ήταν τεράστια, όπως και των καλλιτεχνών, παρ όλα αυτά βρεθήκαμε συχνά αντιμέτωποι με την άγνοια, την δυσπιστία και -κυρίως- τον φόβο. Δεν φτάνει σήμερα, δεν αρκεί να ήμαστε στις σκέψεις μας κατά του φασισμού και του ρατσισμού, η εποχή είναι τώρα για να ενωθούμε σε μια φωνή υπεράσπισης του αυτονόητου, υπεράσπισης της κοινής μας ζωής, υπεράσπισης της διαφορετικότητας - να βουτήξουμε γεμάτοι περιέργεια κι ενθουσιασμό στο άγνωστο κι ανοίκειο. Η εποχή είναι τώρα να μαλακώσουν οι καρδιές μας και όχι να θωρακιστούν, τώρα σαν παιδιά που δεν έχουν άλλη διάκριση από την χαρά της συνύπαρξης.
Γιατί πότε η τέχνη έγινε πιο σημαντική από τον πολιτισμό;
Πότε ξεκινήσαμε να θεωρούμε ότι οι επιθέσεις και οι δολοφονίες σε μετανάστες, σε πρόσφυγες, σε ΑμεΑ, σε μειονότητες, σε ομοφυλόφιλους, σε καλλιτέχνες, συμβαίνουν μόνο στην διπλανή πόρτα και δεν μας αφορούν. Πότε ο ρατσισμός σταμάτησε να είναι ο απόλυτος παραλογισμός της ανθρώπινης ύπαρξης. Πότε και γιατί, μέσα στον δαίδαλο της μεταπολίτευσης και στον στιγματισμό κάθε πολιτικής άποψης αποφασίσαμε να ήμαστε απλά «Απολιτίκ» ;
Ρωτάω γιατί παρά τις δεκάδες επιθέσεις και δολοφονίες των φασιστών ακούω παρατεταμένες σιωπές. Βλέπω τα ίδια πολιτικά και κοινωνικά κλισέ να αναπαράγονται και δράσεις να σκοντάφτουν πάνω σε αισθητικά κριτήρια. Σε λίγες μέρες είναι η επέτειος της δολοφονίας ενός καλλιτέχνη που μαχόταν κατά του φασισμού, του Παύλου Φύσσα. Δολοφονήθηκε εξ αιτίας των πεποιθήσεων και της δράσης του. Αυτός ο άντρας είμαι εγώ , είναι εσύ και θα είμαι εκεί. Γιατί αυτός ο καλλιτέχνης δολοφονήθηκε, και είναι εκατοντάδες άλλα νέα παιδιά που δολοφονήθηκαν και κανενός το αυτί δεν ίδρωσε, κανένας δεν το άκουσε ποτέ. Θα είμαι εκεί γιατί ο φόβος τυφλώνει.
Το «Απολιτίκ» μας φαίνεται πιο ασφαλές αλλά η ιστορία μιλάει πολύ διαφορετική γλώσσα. Αλλοίμονο μας γι αυτούς που δεν πήραν θέση την στιγμή που έπρεπε. Και η απάντηση σε αυτούς που εμμέσως χρησιμοποιούν την τέχνη και τους καλλιτέχνες για τις πολιτικές τους φιλοδοξίες δεν είναι η αποχή και η αδράνεια - είναι ο ανοιχτός διάλογος, είναι οι ανεξάρτητες δράσεις και η δίψα για ζωή.
Και τότε ίσως να μην φοβούνται οι ξένοι στην Ελλάδα, να μην φοβούνται άνθρωποι που γεννήθηκαν εδώ να κυκλοφορήσουν ελεύθερα και να αποκαλούν αυτό το μέρος - πατρίδα. Τότε ίσως να μην φοβόμαστε τόσο πολύ κι εμείς «οι γηγενείς» να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, ίσως να μην φοβόμαστε τόσο πολύ ο ένας τον άλλον.
Όλοι στο Κερατσίνι στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου για τον Παύλο Φύσσα.
*Η Στέλλα Χριστοδουλοπούλου είναι ηθοποιός και πιστεύει πολύ ότι οι καλύτερες μέρες είναι αυτές που δε ζήσαμε ακόμη.
