Σε θέλω. Θέλω να νιώθω την ανάσα σου, να ρουφάω τη μυρωδιά σου,
νάχω τη γεύση σου στο στόμα μου, να υπάρχεις. Σε θέλω πολύ.
Δεν της τόπα ποτέ. Κανένας δεν της τόπε. Κι όμως έτρεμα μην τη χάσω. Ευχόμουνα με όλη μου τη δύναμη να μη μου πει ποτέ αυτό που γύρευα. Γιατί μετά τι θάκανα; Τι λόγο θάχα να πηγαίνω να τη βλέπω;
Εκείνη πόρνη πολυτελείας λιγάκι ξεπεσμένη και γω ένας ντετέκτιβ σε κρίσιμη καμπή. Ανάμεσά μας ένας αθώος που του φορτώσαν ένα φόνο. Εκείνη μάλλον ξέρει τι συνέβη. Εγώ το ψάχνω. Εμένα ψάχνω, κατά βάθος. Ποιος είμαι, πού πάω. Γιατί δεν διεκδικώ αυτό που θέλω πραγματικά. Εκείνη θέλω. Αυτή είναι η αλήθεια που σέρνει στο κατώφλι της τα βήματά μου.
΄΄Κάτι σαν ερωτική ιστορία΄΄, μονόπρακτο του Αρθουρ Μίλλερ. Ο Τομ, ένας αποκαμωμένος ιδιωτικός ντετέκτιβ, μπλέκεται με μια πόρνη διαταραγμένη και παρακμάζουσα, την Αντζελα, πιστεύοντας πως κρύβει ένα μυστικό που απεγνωσμένα αναζητάει εκείνος, χρόνια ολόκληρα, για να μπορέσει να ξεκαθαρίσει μια υπόθεση δολοφονίας που έχει αναλάβει. Ο Τομ, σκληρό καρύδι, διαμελίζεται από τον έρωτά του για την Αντζελα και την ανάγκη του να βγάλει από τη φυλακή έναν αθώο, τον πελάτη του, να βρει την άκρη σε μια υπόθεση διαφθοράς, σε επίπεδο εξουσίας, όπου εμπλέκονται πρόσωπα ισχυρά. Η Αντζελα, από την άλλη, βυθίζεται, ανυπεράσπιστη, όλο και πιο βαθιά στην ανασφάλεια, τον τρόμο και τις παραισθήσεις.
Ματαιώσεις, ευνουχισμοί, οργή και πάθος κρατάνε και τους δυο σφιχτά δεμένους. Και η ανάγκη να πιστέψουνε σε κάτι που να μοιάζει με αλήθεια.
Το πιο αυτοβιογραφικό έργο του Μίλλερ, λένε. Γραμμένο το 1982, είκοσι χρόνια μετά το θάνατο της Μαίρυλιν, κλείνει το μάτι μελαγχολικά στο παρελθόν, σε μια εποχή που σημαδεύτηκε από δολοπλοκίες κι ανεξιχνίαστες δολοφονίες όπως του Κέννεντυ. Και της Μονρόε, ενδεχομένως. Ανοιχτοί λογαριασμοί.
Ο Μίλλερ, ο σπουδαίος αυτός Αμερικάνος συγγραφέας, έγινε παγκοσμίως πρώτο θέμα δυό φορές. Αρνήθηκε να καταθέσει στην περιβόητη Επιτροπή Ελέγχου Αντιαμερικανικών δραστηριοτήτων του Μακκάρθι. Αρνήθηκε να καταδώσει ανθρώπους που κινδύνευαν να καταδικαστούν για τις ιδέες τους. Αναμέτρηση εξαιρετικά υψηλού κινδύνου την εποχή εκείνη. Ελάχιστοι το τόλμησαν. Και παντρεύτηκε τη Μαίρυλιν Μονρόε, σύμβολο ερωτικό και φαντασίωση του απανταχού της γης ανδρικού πληθυσμού. Αναμέτρηση εξ ίσου υψηλού κινδύνου.
Το φάντασμα της Μαίρυλιν στοιχειώνει την ατμόσφαιρα του έργου. Τίποτε δεν είναι ξεκάθαρο. Ποτέ δε μαθαίνουμε αν εκείνη πράγματι έχει την πληροφορία που χρειάζεται εκείνος. Ούτε αν ο Τομ θα καταφέρει ποτέ να την εγκαταλείψει κι ας απειλεί διαρκώς πως θα το κάνει. Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι. Σε εναλλασσόμενους ρόλους. Κάθε συνάντησή τους και μια ανολοκλήρωτη ερωτική συνεύρεση.
΄΄Are you decent?’’ ρωτάει την Αντζελα ο Τομ, μπαίνοντας στη σκηνή. Αμφίσημη η πρώτη φράση. Η ίδια φράση ακριβώς με την οποία μπαίνει ορμητικά και καταλυτικά στην ιστορία ως Γκίλντα η Ρίτα Χέιγουωρθ στην ομώνυμη ταινία που την καθιέρωσε ως αντικείμενο του πόθου μέχρι να εκθρονιστεί από τη Μαίριλυν.
Όχι, δεν είναι ΄΄καθώς πρέπει΄΄ η Γκίλντα. Καθόλου καθώς πρέπει. Γι αυτό σπέρνει τον όλεθρο και την καταστροφή. Θύμα και η ίδια. Ο Μίλλερ κλείνει πειρακτικά το μάτι στο παρελθόν της Μαίρυλιν. Ποιος είναι καθώς πρέπει;
΄΄Και γω σε μισώ. Μέχρι θανάτου… αγάπη μου΄΄ λέει στον Τζώννυ, σε κατάσταση ερωτικής διέγερσης, η Γκίλντα. ΄΄Τελειώνω΄΄ λέει αμφίσημα στην Αντζελα ο Τομ, έχοντας μείνει μόνος στη σκηνή, στο τέλος της παράστασης.
Ο πόθος πρωταγωνιστής. Μια εξάρτηση ερωτική, ενάντια στο νόμο των λογικών πιθανοτήτων. Όπως του Μίλλερ και της Μαίρυλιν. Μια ερωτική συνάντηση σε σταυροδρόμι σκοτεινό, ένα ερωτικό στιγμιότυπο που αναπαράγεται ατέρμονα. Κάτι σαν τις χίλιες και μια νύχτες της Σεχραζάντ που για να σώσει τη ζωή της επινοεί ανεξάντλητα ιστορίες, τις αφηγείται στον Πέρση Βασιλιά μα δεν ολοκληρώνει ποτέ την ίδια νύχτα για να ξανασυναντηθούνε την επόμενη. Και δω ο χώρος δράσης είναι μια κρεββατοκάμαρα.
Play it again,Sam.
Ποτέ δε θα μάθουμε την αλήθεια για το θάνατο της Μαίρυλιν. Τα μυστικά που ήξερε για τη Μαφία και τους Κέννεντυ. Ποιους κράταγε στο χέρι. Η ενδημική διαφθορά της εξουσίας διαθέτει πανίσχυρους μηχανισμούς εξολόθρευσης των αντιπάλων.
Ο Μίλλερ μετατοπίζει, με μια πλάγια ματιά, το κέντρο βάρους στο ανικανοποίητο, στα απωθημένα των δυο πρωταγωνιστών. Στις πολλαπλές πτυχές της προσωπικότητάς τους. Στον κίνδυνο που όλοι διατρέχουμε, για άλλους λόγους ο καθένας.
Κανένας δεν μπορεί να ξέρει που οδηγεί ένα νήμα μόνο και μόνο επειδή βρήκε μιαν άκρη.
Μια τελετή μύησης είναι το έργο σε ένα σύμπαν φόβου και διέγερσης όπου οι αξίες είναι συχνά ανεστραμμένες. Ένα ταξίδι στον άγνωστο κόσμο των σκοτεινών μας επιθυμιών, που ανατρέπει κάθε βεβαιότητα.
Εδώ ο έρωτας, εκεί ο έρωτας, σύνθετος και περίπλοκος, μείγμα εγωισμού και γενναιοδωρίας, κτητικός και δοτικός, ακατανόητος και ανεξήγητος εν τέλει. Ολοι το στόμα του λύκου αποζητάμε, με λαχτάρα. Τρέμοντας από φόβο και διέγερση. Να συναντηθούμε με τον βαθύτερο εαυτό μας. Εναγώνιοι οι χειρισμοί, μάταιοι συνήθως. Πάντα θα διαφεύγει κάτι. Ενδεχομένως, η αλήθεια …
Καημένε Τομ, πώς να τα βγάλεις πέρα ; Καημένε Αρθουρ !
Σε ήθελα ακατανόητα πολύ, λέει ο Μίλλερ στη νεκρή πια Μαίριλυν. Τους έφερε κοντά ΄΄κάτι σαν ερωτική ιστορία΄΄… Τι ερωτική ιστορία κι αυτή!
Πολλές οι νύχτες με τη Μαίριλυν ή μάλλον μία, επαναλαμβανόμενη. Επαιζα τον Τομ έναν ολόκληρο χειμώνα. Πλανιόταν στη ζωή μου ένα άρωμα θανάτου και διέγερσης. Μια αίσθηση εγκλωβισμού γλυκιά και επικίνδυνη. Μια διάχυτη ερωτική θερμοκρασία και υγρασία. Πυράκτωση.
Και μια εξομολόγηση προσωπική. Πρώτη φορά που η ψυχική μου εξουθένωση ταυτιζόταν σε τέτοιο βαθμό με την εξουθένωση του ήρωα. Τάχασα. Ενοιωθα εύθραυστος και σε άγγιγμα ανάσας. Αντιστάθηκα. Νικήθηκα. Δεν πιστεύω σε ταυτίσεις ηθοποιού και ρόλου. Τις σαρκάζω κιόλας. Το θέατρο δεν είναι καταφύγιο για ψυχικές εκκρεμότητες. Δεν είναι ψυχοθεραπεία. Παιχνίδι είναι. Τρόπος έκφρασης. Ανάγκη. Μια λειτουργία ιερή μα παιγνιώδης. Τέχνη και τεχνική. Με έμπνευση. Διονυσιακή και Απολλώνια συνάμα. Δε χάνεσαι. Θύμωνα μ΄αυτό που μου συνέβαινε. Αλλά μου άρεσε. Πολύ. Αυτό το χάσιμο, για μια στιγμή που παραιτείσαι από κάθε αντίσταση, μεθάει. Αυτή η πλήρης έκθεση είναι παιχνίδι υψηλού κινδύνου, γοητευτικό όταν κρατάει μια στιγμή. Σημείωσα σε μια ατζέντα…΄΄Εγινα ηθοποιός΄΄. Ο θάνατος του εγώ για να υπάρξει ένας άλλος. Αυτοθυσία; Κάτι σαν πράξη αγάπης. Δεν άλλαξα απόψεις, όχι. Σαρκάζω τις ταυτίσεις και πλήττω με τη δήθεν φυσικότητα στην τέχνη. Μόνο τη γενναιοδωρία εκτιμώ. Την πλήρη έκθεση χωρίς οικονομία δυνάμεων. Αλλά ως έντεχνη μετάλλαξη. Τις δεξιότητες και τις επιλογές του άλλου θέλω να βλέπω επί σκηνής. Κανένα χάσιμο… αδιευκρίνιστων κινήτρων και θολής αιτιολογίας. Χαίρομαι όμως που συμβαίνει που και που. Για μια στιγμή μονάχα. Αμετουσίωτο το χάσιμο, ανεπεξέργαστο, αυτοκαταναλώνεται αυτάρεσκα. Τελετουργία χωρίς μετάληψη που μετατρέπει το θεατή αθέλητα σε ηδονοβλεψία. Σφάγιο περιττό. Υπάρχουν άλλοι τρόποι μετουσίωσης της ζωικής ενέργειας σε τέχνη. Υπάρχουν άλλα μονοπάτια να αποχτάς τα αντανακλαστικά ενός άλλου, το σώμα και το πνεύμα του, χωρίς ποτέ να χάνεις ολοσχερώς τον έλεγχο.
Ας επανέλθουμε στη Μαίριλυν. Στον αισθησιασμό, την αθωότητά, την παιδικότητά της, την πολλαπλή προσωπικότητα, τη γοητεία της. Στοιχεία που ο Μίλλερ δάνεισε στην Αντζελα. Εδώ η αλήθεια, εκεί η αλήθεια, που είναι η αλήθεια; Κινούμενη άμμος. Κίνδυνος να χαθείς αν μάθεις. Να σε ρουφήξει σε μιαν άβυσσο, στα έγκατά σου.
Διαδικασία αυτογνωσίας. Με απαγορευτικά. Ολεθρος ή σανίδα σωτηρίας; Καυτή και δηλητηριώδης η ερωτική επιθυμία. Θολή. Τόλμησε ο Οιδίποδας τυφλά. Και έμαθε. Σκοτάδι.
Καληνύχτα, Μαίριλυν. Νάνι, τώρα, μωρό μου. Αύριο πάλι.
Υ.Γ. Αφιερωμένο, είκοσι χρόνια μετά, στη Μαίη Σεβαστοπούλου, την Αντζελα του έργου, που όχι μονάχα μου εμπιστεύτηκε το ρόλο, ως σκηνοθέτης, αλλά επιπλέον έπλεξε γύρω μου ένα δίχτυ πίστης και προσδοκίας, χωρίς το οποίο δε θάχα οδηγηθεί εκεί που οδηγήθηκα, δε θάχα νιώσει όσα ένιωσα. Της το οφείλω. Αυτό χρειάζονται οι ηθοποιοί για να ανθίσουν.
Και στη συνάδελφο και φίλη Αλεξάνδρα Παντελάκη για την τότε συγκίνησή της.
Πενήντα χρόνια πέρασαν από το θάνατο της Μαίρυλιν. Περνάει ο καιρός… Καλή χρονιά!
