Ο Γιάννης Λεοντάρης, η ψυχή της ομάδας Κανιγκούντα που τα τελευταία χρόνια μας έχει προσφέρει σημαντικές παραστάσεις, ανεβαίνει στη Θεσσαλονίκη στο Κ.Β.Θ.Ε και ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει ένα από τους πιο αγαπητούς ήρωες της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τον ιππότη που κυνήγαγε ανεμόμυλους, τον Δον Κιχώτη σε μια διασκευή ενός άλλου μεγάλου συγγραφέα του Μ. Μπουλγκάκωφ.
Φέτος ανεβάζετε τον " Δον Κιχώτη"σε μια θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος του Θερβάντες από τον Ρώσο συγγραφέα Μ. Μπουλγκάκωφ. Πόσο κοντά είναι στο αρχικό μυθιστόρημα και γιατί επιλέξατε αυτή τη διασκευή ;
Αυτό το κείμενο γράφτηκε 1938, δεν έχει μεταφραστεί ποτέ ξανά κι είναι η πρώτη φορά που παίζεται εκτός Ρωσίας. Μεταφράστηκε από την Τ. Κουλιέβα από τα ρώσικα. Ωστόσο ο Μπουλκάγκωφ μέσα από τον Δον Κιχώτη θέλει να μιλήσει για τη δική του κατάσταση, σε μια εποχή που ο σταλινισμός είναι στο απόγειό του. Ο ίδιος είναι εγκλωβισμένος και ταυτίζεται στην πραγματικότητα με τον Δον Κιχώτη. Το έργο μιλάει για τη στέρηση της ελευθέριας του λόγου, τη διεκδίκηση του δικαιώματος στην ουτοπία και για τη βία της όποιας εξουσίας απέναντι στην έννοια της ουτοπίας. Αυτή η ουτοπία μπορεί να είναι φιλοσοφική, να έχει να κάνει με το αίτημα της δικαιοσύνης. Μπορεί να είναι πολίτικη, δηλαδή με το αίτημα για έναν κόσμο όπου οι νόμοι θα διέπονται από δικαιοσύνη, ή μια ουτοπία ποιητική, καθώς ο Δον Κιχώτης είναι ερωτευμένος με ένα όραμα, μια γυναίκα που δεν υπάρχει. Ο ορθολογισμός επιχειρεί να ακυρώσει τη σκέψη του και τελικά επιτυγχάνει και τη φυσική του εξόντωση. Αυτός όμως μέχρι το τέλος ως άλλος Γαλιλαίος υποστηρίζει και υπερασπίζεται τη δική του ουτοπία, λέγοντας «μπορεί η δική μου γυναίκα να μην υπάρχει, αλλά είναι πιο όμορφη από τη δική σας».
Τι συμβολίζει για εσάς ο Δον Κιχώτης;
Την έννοια της ουτοπίας και στην παράσταση εστιάζουμε και στα τρία επίπεδα: το φιλοσοφικό, το πολιτικό και το ποιητικό. Ο Δον Κιχώτης μάς θυμίζει ότι σήμερα το μόνο που έχει ισχύ είναι ο υποτιθέμενος ορθός λόγος που τελικά μας έχει οδηγήσει σε μια κοινωνία παραλογισμού, κι ίσως τελικά η ουτοπία του Δον Κιχώτη να είναι κατά βάση πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα.
Κι αν είναι πιο κοντά στον άνθρωπο αυτή η ουτοπία γιατί δεν μπορεί να υπάρξει;
Η εκάστοτε εξουσία χρησιμοποιεί τα επιχειρήματα του ορθού λόγου για να καταπνίξει την υπέρβαση του ορίου. Ο Δον Κιχώτης ζητάει το αυτονόητο, το δικαίωμα στο όνειρο, κι αυτό σήμερα δεν επιτρέπεται. Ο ορθολογισμός μας οδήγησε σε κοινωνίες με κρίσει , αυτοκτονίες και όλα όσα ζούμε σήμερα. Γι’ αυτό και μας ενδιαφέρει αυτό το έργο σήμερα, γι’ αυτή του την αντιστοιχία με τα όσα ζούμε
Έχετε μεταφέρει την παράσταση στο σήμερα;
Η παράσταση αναφέρεται στην εποχή του 1938. Ο Μπουλγκάκωφ εμφανίζεται και μετατρέπεται σε Δον Κιχώτη, άρα τοποθετείται στο παρόν του συγγραφέα- διασκευαστή. Είναι γέννημα του μυαλού του όσα συμβαίνουν επί σκηνής, ωστόσο δεν πρόκειται για μια κριτική στο σταλινισμό. Αλλά ανάμεσα στο σταλινικό ολοκληρωτισμό και σε έναν ιδιότυπο ολοκληρωτισμό του σήμερα υπάρχουν όμως αντιστοιχίες. Βλέπετε και σήμερα, το όνειρο έχει απαγορευτεί και τα ταξίδια πια γίνονται μόνο για μεταναστευτικούς λόγους σε αναζήτηση ενός καλύτερου αύριο.
Χρησιμοποιείτε και το αυθεντικό κείμενο του Θερβάντες με τεχνικές αφήγησης;
Χρησιμοποιούμε εμβόλιμα κείμενα από την αλληλογραφία του Μπουλγκάκωφ με τον Στάλιν και κείμενα Ελλήνων ποιητών που διαπραγματεύονται το θέμα της ουτοπίας και της ήττας της. Όλος ο θίασος βρίσκεται επί σκηνής καθ' όλη τη διάρκεια (10 ηθοποιοί και ένας μουσικός που υποδύονται 40 ρόλους) για να δώσουμε την αίσθηση ότι όσα συμβαίνουν είναι αυτά που γράφει ο Μπουλγκάκωφ. Στο τέλος της παράστασης ταυτίζεται το σώμα του συγγραφέα με το σώμα του Δον Κιχώτη.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ
Η παράσταση « Δον Κιχώτης» θα κάνει πρεμιέρα αύριο, 19 Δεκεμβρίου, στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και παίζουν οι: Γιώργος Καύκας, ο Παναγιώτης Παπαϊωάννου. Νικόλας Μαραγκόπουλςο, Αιμίλια Βάλβη, Μόμω Βλάχου, Χάρης Πεχλιβανίδης, Θάνος Φερετζέλης, Μίλτος Σαμαράς, Νατάσσα Διαλιάκα και Σίμος Πακχερίδης. Μαζί τους και ο συνθέτης και μουσικός Κώστας Βόμβολος.
Α.Κ.
