Είναι πολύ αργά, οι περισσότεροι έχουν τελειώσει τις δουλειές τους, όχι όμως και ο Γιάννης Βούρος που ξενυχτάει πάνω από ένα κείμενο του «Γλάρου». Μοιραία λοιπόν η συζήτησή μας ξεκινάει από αυτό, μια συζήτηση γεμάτη ειλικρίνεια καθώς ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε δε φοβάται να μιλήσει για τα προβλήματα, αλλά παραμένει πάντα στις επάλξεις μαχητικός.
Θα σκηνοθετήσετε λοιπόν τον «Γλάρο» του Τσέχωφ. Πέρα από το ό,τι φέτος είναι έτος αφιερωμένο στο Ρώσο δραματουργό, γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Είναι ένα από τα πιο δύσκολα έργα του Τσέχωφ, πρέπει να ανακαλύψεις τι συμβαίνει εκτός σκηνής και όχι εντός, και αν το ανακαλύψεις αυτό, έχεις λύσει πολλά θέματα πιστεύω. Πρέπει να ανακαλύψεις τη διαδρομή των ηρώων. Επίσης υπάρχουν κρυφά ερωτικά τρίγωνα που δημιουργούν ενδιαφέρουσες εντάσεις πάνω στη σκηνή.
Το πιο σημαντικό είναι ότι εδώ και 17 μήνες που ανέλαβα δουλεύω με θεματικούς άξονες και ο ένας από τους δυο για φέτος είναι η υποστήριξη της διαφορετικότητας. Μα θα μου πείτε είναι ο «Γλάρος» ένα έργο για τη διαφορετικότητα; Ναι, κατά τη γνώμη μου, γιατί όλοι οι ήρωες θέλουν να είναι κάτι άλλο από αυτό είναι.
Και γιατί αποτυγχάνουν στο τέλος;
Είναι εγωιστές, μοιραία οδηγούνται στην αποτυχία γιατί το πρόβλημά τους είναι η έλλειψη συνεργασίας και η μη εξωτερίκευση του εσωτερικού εγώ τους, ένα εγώ που αποδεικνύεται καταστροφικό. Δε μιλούν, μόνο φλυαρούν και τις φλυαρίες τους τις ακολουθούν τεράστιες σιωπές. Αν μιλούσαν, θα ήταν διαφορετική η κατάληξή τους.
Είναι τελικά αυτό το έργο κωμωδία, όπως έλεγε ο Τσέχωφ;
Νομίζω ότι αυτό που εννοούσε ο Τσέχωφ είναι ότι ο κόσμος αναγνωρίζει τον εαυτό του μέσα στο έργο. Ως συνήθως γελάμε με όσα μας είναι αναγνωρίσιμα. Από αυτή την άποψη η παράσταση θα έχει αυτό το στοιχείο.
Είπατε ότι δουλεύετε με θεματικούς άξονες. Ποιοι είναι οι άξονες σας για φέτος και πώς καταλήξατε σε αυτούς;
Όταν λέω θεματικοί άξονες, εννοώ ένα κοινό νήμα που ενώνει τα έργα μας. Είναι σημαντικό αυτό, γιατί υπάρχουν πολλά ωραία έργα- μεγάλα, κλασικά, σύγχρονα- αλλά με τους θεματικούς άξονες ο θεατής αναγνωρίζει μια υποδόρια σχέση ανάμεσα στα έργα, μια συνένοχη. Πέρσι ο άξονάς μας ήταν η κριτική της εξουσίας και φέτος η υποστήριξη της διαφορετικότητας και η αλαζονεία της εξουσίας.
Διαλέγω έργα που θα ήθελα να δω να ανεβαίνουν σε μα κρατική σκηνή, έργα που υπαγορεύει η ίδια η εποχή. Για παράδειγμα, « Η φάρμα των ζώων» ασκεί μια τεράστια κριτική στο σύστημα. Θεωρώ χρέος μου να ανεβαίνουν αυτά τα έργα από ένα κρατικό θέατρο, όπου υπάρχει η δυνατότητα, η υλικοτεχνική υποδομή, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό για να τα υπηρετήσουν. Ατά τα έργα δεν μπορούν εύκολα να ανέβουν από ιδιώτες. Θέλω να αφουγκράζομαι την εποχή, προκειμένου να ανεβαίνουν έργα που έρχονται σε επαφή με την ψυχή του κοινού…
Πώς καταρτίζετε το πρόγραμμα; Κάνετε αναθέσεις ή δέχεστε προτάσεις;
Αναθέτω κυρίως, αλλά δεν είναι κλειστά τα αυτιά μου. Ακούω, διαβάζω, σκέφτομαι και συσκέφτομαι. Πέρσι σκηνοθέτησα τους « Τρεις σωματοφύλακες» -δίνω μεγάλη σημασία στο παιδικό θέατρο- και φέτος μια ομάδα νέων συνεργατών, μου πρότεινε μια ιδέα για τον « Γύρο του κόσμου σε 80 μέρες» την όποια υιοθέτησα. Ξεκίνησαν τα παιδιά να δουλεύουν από το καλοκαίρι με εκπαιδευτικά προγράμματα με παιδιά από σχολεία. Σήμερα αυτά τα παιδιά έρχονται στο θέατρο πια και βλέπουν πράγματα που εκείνα πρωτοδημιούργησαν. Και η ιδέα για το cyberbulling για την εφηβική σκηνή ήταν των συνεργατών μου.
Γιατί είπατε πως θεωρείτε σημαντικό το παιδικό θέατρο;
Νομίζω ότι ένα μέσο διαπαιδαγώγησης των αυριανών καλών θεατών, αλλά και συνεργατών μας. Πολλοί συνάδερφοι αγάπησαν το θέατρο μέσα από μια παιδική παράσταση, ξέρετε…
Διευθύνετε έναν τεράστιο μηχανισμό με προβλήματα σίγουρα. Ποιο είναι το μεγαλύτερο;
Έχω εξαιρετική σχέση με τη διοίκηση και τα σωματεία και αυτό έχει διευκολύνει τη δουλειά μου. Τα χέρια μου είναι λυμένα και το μυαλό μου ελεύθερο να σκέπτεται χωρίς περιορισμούς. Έχω ήσυχη τη συνείδησή μου ότι εδώ έχουν συμβεί πράγματα αυτούς τους μήνες και δε θέλω να ακουστεί αλαζονικό αυτό.
Αλλά ένας κρατικός οργανισμός επιζεί από τα έσοδά του, αλλά και από την επιχορήγηση, γι’ αυτό λέγεται και κρατικός. Το 2009 η επιχορήγηση ήταν 9 εκατομμύρια. Σήμερα με πέντε σκηνές, με πολλές παραστάσεις και πέντε θέατρα παίρνουμε 5.800.000. Πρέπει να είσαι μάγος για να τα βγάζεις πέρα. Αυτό που με διαλύει είναι ότι από αυτά τα χρήματα, τα 2.350.00 έχουν πάει σε παρελθοντικά χρέη. Πέρσι κάναμε 1.145.000 εισπράξεις με μέση τιμή εισιτήριου 9.70 ευρώ. Αν είχαμε μηδενίσει τα χρέη από τα προηγούμενα χρόνια, θα ήμασταν πολύ καλά. Αυτό με κάνει να ξυπνάω στις πέντε τα ξημερώματα.
Χρέη για τα οποία μάλιστα συλληφθήκατε…
Ναι. Το ότι με συνέλαβαν στο πέρασα στο ντούκου, δεν το έβγαλα στα κανάλια να το κάνω θέμα. Έκανα απλώς μια δήλωση, γιατί νιώθω ότι μετά από τόσα χρόνια γνωριζόμαστε. Ποτέ δεν ξεπούλησα την προσωπική μου ζωή. Δεν ήθελα να το κάνω σημαία, συνελήφθην για τα προηγούμενα χρέη και όχι δικά μου. Με το που αναλάβαμε βάλαμε ορκωτούς λογιστές και έκαναν ελέγχους, δεν είναι αποκυήματα της φαντασίας μας όλα αυτά, δε λέω ποιος φταίει, αλλά λέω ότι έρχονται από προηγούμενα χρόνια. Εμένα με πήγαν αυτόφωρο, μου έβαλαν και ταμπέλα, σαν κατάδικος σε ταινία ήμουν, αλά δε βγήκα να κάνω τον ήρωα.
Τελικά σας αρέσει αυτή η θέση;
Ναι, κάνω αυτό που έκανα ως παραγωγός ή σκηνοθέτης στο πολλαπλάσιο. Είναι δημιουργικό. Ξέρετε με τον καινούργιο νόμο ο καλλιτεχνικός διευθυντής πρέπει να είναι τα πάντα: λογιστής, οικονομικός σύμβουλος, γραφίστας, υπεύθυνος δημοσιών σχέσεων, τεχνικός, διοικητικός, εικαστικός, σκηνοθέτης, δραματολόγος, παιδοψυχολόγος, τα πάντα .Έχει μια σχιζοφρένεια αυτή η θέση, αλλά κάνεις μακροβούτι και όπου σε βγάλει… Όπως και στις σχέσεις.
Δε σας λείπει η υποκριτική;
Την ακούω συχνά αυτή την ερώτηση από το συμβούλιο, από τους συνάδελφους, τον κόσμο… Δεν καταργείται ένας καλλιτέχνης, δεν έχω λόγο να μην παίξω, αλλά πρέπει να βρω το χρόνο…
Είναι μια οικογένεια το Κρατικό. Τουλάχιστον αυτή την αίσθηση έχω μιλώντας με ηθοποιούς που δουλεύουν εκεί…
Το έχουμε καταφέρει αυτό νομίζω. Ξέρετε και σε όσες δουλειές συμμετείχα στον ιδιωτικό τομέα με ενδιέφερε να περνάμε καλά, ακόμα και στις αποτυχίες. Αυτό νομίζω ότι το ξέρουν όλοι όσοι δούλεψαν μαζί μου. Αισθάνομαι πλήρης, δεν αισθάνομαι ανασφαλής, δε χρησιμοποιώ το θέατρο για να καλύψω τις ανασφάλειές μου. Λέω πάντα τα πράγματα με το όνομά τους. Παραδέχομαι τα λάθη μου πολλές φορές και αυτό έχει δημιουργήσει μια σχέση εμπιστοσύνης. Και επίσης έχουμε μπει σε έναν αγώνα να δοθούν τα χρήματα που χρωστάει η πολιτεία στο Κρατικό. Έχουμε μια γραμμή κρούσης όλοι μαζί εδώ. Κι ως αθλητής παλιά δεν ήθελα να χάνω ούτε στις προπονήσεις. Σε καλλιτεχνικό επίπεδο δε νομίζω ότι είμαστε ηττημένοι, δε θα ήθελα να ηττηθώ σε αυτό τον αγώνα. Αν αυτό συμβεί, θα συμβεί λόγω συνθηκών, κοινωνικοοικονομικών εννοώ, και όχι επειδή έχουν γίνει λάθη ή επειδή υπάρχει κακοδιαχείριση. Όλοι είμαστε σαν γροθιά ενωμένοι. Μου αρέσει και με εκφράζει μια φράση του Χέμινγουεϊ που ταιριάζει στην περίσταση: « Μπορεί να καταστραφώ, αλλά δε θα ηττηθώ".
Κάνοντας έναν απολογισμό αυτών των 17 μηνών, ποια θα λέγατε ότι είναι η αποτυχία και ποια η επιτυχία σας σε καλλιτεχνικό επίπεδο;
Σαν αποτυχία μου θεωρώ « Την άνοδο και την πτώση του Αρτούρο Ούι» που ήταν και το πρώτο έργο της θητείας μου. Δεν ήταν καλή παράσταση, δεν ήταν αυτό που ήθελα. Δε φοβάμαι να παραδεχτώ τις αποτυχίες μου, ξέρετε… Όπως και το « Γκότσμπελ» δεν μας πήγε καλά, δε φταίνε οι συντελεστές, εγώ φταίω γιατί πίστεψα ότι θα είχε απήχηση αυτή η ιδέα. Τις επιτυχίες μου τώρα…. ας τις πουν οι άλλοι.
Θέλετε να μας πείτε κάτι για το θέμα για τη θεατρική ομάδα από τα Σκόπια που δήλωνε ως έδρα της τη Μακεδονία και ήθελε να μπει στην Ένωση θεάτρων Ευρώπης;
Μπήκαμε στη λογική συνεργασιών και κάποια στιγμή αναφέρεται ότι μια νέα ομάδα από τα Σκόπια έχει έδρα τη Μακεδονία. Αυτό δεν μπορούσα να το αφήσω να περάσει έτσι. Κάποιοι με κατηγόρησαν για εθνικισμό, δεν το έκανα γι’ αυτό, δεν είναι αυτή η ιδεολογία μου, η συνείδησή μου μου υπαγόρευε ότι έπρεπε να βάλω βέτο. Τελικά η πρόταση αποσύρθηκε .
Ένα μεγάλο σας όνειρο;
Δεν είχα όνειρα ποτέ για ρόλους και παραστάσεις, με ενδιέφερε να κάνω όσο μπορώ καλύτερα τη δουλειά μου και να μην υποτιμήσω τη νοημοσύνη του θεατή. Μου αρέσει που βρίσκομαι εδώ. Καθόμουν τις προάλλες και σκεφτόμουν ότι το 1981 ήρθα στο κρατικό και ζήτησα δουλειά. Ο Μπακόλας ήταν τότε διευθυντής, έδωσα βιογραφικό, φυσικά δεν έγινε τίποτα… Μερικά χρόνια αργότερα σε αυτό το γραφείο βρίσκομαι εγώ... Η ζωή έχει πολύ χιούμορ...
Σας ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ.
Α.Κ.
