Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΟΥΖΙΩΤΗ
Το επίκαιρο Μεφίστο, το δικό μας Αυγό του Φιδιού, η απούσα Αριστερά, η χρεοκοπημένη πολιτική, το Ποτάμι που είναι ένα σύμπτωμα λαϊκίστικο, ο Υπουργός Πολιτισμού που δεν έχουμε, η ντροπή που δεν δίνονται επιχορηγήσεις, τα επόμενα σχέδια, τα πατώματα που κυλίστηκε για τον έρωτα και οι αποδράσεις στην Ασία. Ο Νίκος Μαστοράκης που θεωρείται και είναι, ο πιο χαρισματικός σκηνοθέτης της γενιάς του κι είναι αυτός που έκανε το καλύτερο ποδαρικό στην πρεμιέρα του onlytheater, μας παραχώρησε μια αποκλειστική συνέντευξη στην οποία μιλάει για όλα, άλλοτε οργισμένος και άλλοτε τρυφερός!
-Στην προηγούμενή μας συνέντευξη μου μιλούσες για την «Ιωάννα των σφαγείων» που ετοίμαζες, η οποία εκτυλισσόταν στην εποχή του Κραχ στην Αμερική κι ήταν τρομακτικά επίκαιρη και τώρα ετοιμάζεις το «Μεφίστο» που φωτίζει την άνοδο-έξαρση του Ναζισμού, η οποία είναι εξίσου επίκαιρη. Εφιαλτικά επίκαιρη. Συμφωνείς, έτσι;
-Εφιαλτικά επίκαιρη, όπως το λες! Σε όλη την Ευρώπη «πρωταγωνιστεί» μια έκρηξη-έξαρση της ακροδεξιάς και θεώρησα πως είναι αυτή η κατάλληλη εποχή για να ανεβάσω το έργο αυτό που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Κλάους Μαν και είναι μια γερή του διασκευή από την Αριάν Μνουσκίν. Στο έργο η άνοδος του ναζισμού στην Γερμανία του μεσοπολέμου δοκιμάζει τις αντοχές, την ιδεολογία αλλά και την ηθική των μελών ενός θιάσου. Μέσα στην δίνη καταιγιστικών ιστορικών εξελίξεων, κάποιοι από αυτούς θα αντισταθούν σθεναρά, κάποιοι άλλοι θα αιφνιδιαστούν κι άλλοι θα πληρώσουν με την ίδια τη ζωή τους, καθώς το αυγό του φιδιού σκάει και ο ναζισμός αποκτάει όλο και περισσότερη δύναμη. Ένας από τους ηθοποιούς του πολυπληθούς θιάσου, ο Χένρικ Χόφγκεν, μπροστά στην απόλυτη αβεβαιότητα και στον μεγάλο φόβο,θα επιλέξει να προτάξει την καριέρα του και να συμμαχήσει με τον «διάβολο»!
-Η διασκευή αυτή που επέλεξες να ανεβάσεις θυμίζει κάτι από την περίφημη ταινία που έγινε;
-Όχι…Στην ταινία έχει γίνει μια πιστή μεταφορά του μυθιστορήματος, ενώ η Μνουσκίν έχει πάρει το θέμα του κι έχει γράψει ένα εντελώς δικό της έργο το οποίο εκτυλίσσεται σε ένα θέατρο του Αμβούργου, όπου στο θίασο που παίζει εκεί εκπροσωπούνται όλες οι πολιτικές τάσεις της εποχής,δηλαδή ο κομμουνισμός, ο σοσιαλισμός, ο φασισμός. Μέσα από αυτό παρακολουθεί πως από το 1923 που έγινε το άκρως αποτυχημένο «πραξικόπημα της μπυραρίας» του Χίτλερ ως και το ’33 που έγινε καγκελάριος περνάει ο φασισμός μέσα στα πρόσωπα αυτά με τρόπο καταλυτικό μια κι ανάμεσά τους βρίσκονται ανάμεσα σε άλλους Εβραίοι,ομοφυλόφιλοι κ.α.
-Υπάρχει μια τρομερή έξαρση του φασισμού πανευρωπαϊκά αλλά και στην χώρα μας, με τη Χρυσή Αυγή να ασχημονεί,να δολοφονεί με τις κορώνες του Κασιδιάρη και της παρέας του… Σε τρομάζει όλο αυτό το «σκηνικό» που υπάρχει;
-Φυσικά και με τρομάζει-τρομοκρατεί, πέραν του ότι με αηδιάζει…Ξέρεις τι με τρομάζει πιο πολύ; Πάντα υπήρχαν κρούσματα ακροδεξιών αισχών, αλλά υπήρχε και ο αντίποδας, οι αριστερές ιδέες, η αντίδραση, η επανάσταση. Ζούμε σε ένα κόσμο καπιταλιστικό όπου η αριστερά υφίσταται πλέον στα χαρτιά,σαν ιδέα και δεν έχει καμιά ισχύ να πολεμήσει την ακροδεξιά και την δεξιά που πλασάρεται σαν κεντρώα. Τι κόσμος είναι αυτός λοιπόν; Μια αηδία! Για αυτό και υπάρχει αυτή η ασυδοσία, η αλητεία που δεν την πολεμά κανείς…
-Δεν υπάρχει Αριστερά; Ο Τσίπρας, ο ΣΥΡΙΖΑ;
-Δεν είναι αριστερά μωρέ αυτή!Ποιά Αριστερά;
-Δεν μπορεί κανείς να μας σώσει λες; Κανείς;
-Λυπάμαι που το λέω, αλλά όχι, δεν το πιστεύω. Κανείς! Η πολιτική είναι ένα πολύ χρεοκοπημένο πράγμα στην Ελλάδα πια…Με πιο πρόσφατο «σύμπτωμα» το «Ποτάμι» του Θεοδωράκη που κάθε άλλο από πολιτικό κόμμα είναι!Το θεωρώ τόσο «σύμπτωμα» της εποχής, που βαριέμαι και να ασχοληθώ με αυτό. Ένα «σύμπτωμα» γελοίο και λαϊκίστικο είναι! Πάμε σε άλλη ερώτηση!
-Απέναντι ακριβώς από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά που θα ανέβει η παράστασή σας είναι τα γραφεία της Χρυσής Αυγής.Του φασισμού… απέναντι, ένα πράγμα [γέλια]. Φοβάσαι μην έχετε πρόβλημα λόγω της θεματολογίας του έργου;
-Σιγά μην ξέρει η Χρυσή Αυγή τι είναι Μεφίστο!
-«Κατεβάζεις» μεγάλη και ισχυρή ομάδα στην παράσταση, έχοντας φτιάξει ένα ζηλευτό «παζλ» από άξιους έμπειρους πρωταγωνιστές αλλά και ικανούς νέους ηθοποιούς. Σε απασχολεί πάντα η διανομή-από την Ασία που ήσουν δούλευες το παζλ αυτό!
-Από την Ασία και για αρκετούς μήνες.Φυσικά και με απασχολεί ιδιαίτερα η ομάδα που στήνω κάθε φορά για την κάθε μου παράσταση κι έχω καταφέρει μια ισχυρή σύνθεση για το Μεφίστο.
-Στο ίδιο θέατρο θα ανεβάσεις το φθινόπωρο τα «Κόκκινα φανάρια» κι έχει το δικό του ενδιαφέρον αυτό…
-Με είχε συγκινήσει πολύ η ταινία, μου είχε αρέσει πολύ. Θα κάνω όμως μια πολύ γερή διασκευή του έργου που ωραιοποιούσε τα πράγματα και που εξιδανίκευε τα πάντα: οι πόρνες ήταν όλες καλές και ψυχοπονιάρες. Δεν είναι έτσι. Θα φωτίσει τα σκληρά στοιχεία του έργου το ανέβασμά μου,θα ρίξει φως και σε άλλες παραμέτρους. Ήταν στην επταετία που έκλεισε τα μπουρδέλα στον Πειραιά ο Σκυλίτσης…Δεν έχουμε να κάνουμε φυσικά με πολιτικό θέατρο,αλλά ήταν ένα σύμπτωμα της άγριας εποχής ότι έκλεισαν έτσι τα μπουρδέλα…
-Έχει πέσει στα πατώματα για έναν έρωτα; Έχεις συρθεί σ’αυτά όπως η Κατερίνα Χέλμη στα «Κόκκινα φανάρια»;
-Έχω συρθεί κι έχω χτυπηθεί, αυτό έχω να σου καταθέσω [γέλια], αλλά ποιόν αφορούν αυτά;
-Πολλούς κι εμένα πρωτίστως [γέλια]
-Δεν νομίζω ότι έχει κανένα νόημα να ειπωθεί πόσο και γιατί σύρθηκα στα πατώματα για ένα ή περισσότερους έρωτες; Σε ποιόν δεν έχει συμβεί; Τα ιδιωτικά δεν έχει νόημα να τα μοιράζομαι με κανέναν και γενικά δεν πιστεύω ότι αφορούν οι απόψεις-θέσεις μου,για αυτό και σκέφτομαι να πάψω να δίνω συνεντεύξεις πια. Θα μιλάω απ’ τα έργα μου, από σκηνής και μόνο. Βλέπω όλους να μιλάνε για όλα, επί παντός του επιστητού και πλήττω φρικτά. Για αυτό θα επιλέξω τη σιωπή…
-Πάμε στα επαγγελματικά σου και πάλι λοιπόν. Έχεις κλείσει να κάνεις και την «Φιλουμένα Μαρτουράνο» στο Εθνικό με την Ελένη Ράντου.
-Ναι, που όλα τα ξέρεις πια[γέλια]. Συναντάω και πάλι την Ελένη μετά το «Με δύναμη από την Κηφισιά» που είχαμε κάνει παλαιότερο και το χαίρομαι πολύ που γίνεται με αυτό το έργο του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο. Είναι πολύ νωρίς να μιλήσουμε όμως για αυτό…Προς το παρόν έχω τον «Σταυρό» του «Μεφίστο» που κουβαλώ [γέλια]
-Πως σχολιάζεις το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πλέον επιχορηγήσεις και δεν δίνεται φιλί-ζωής σε δημιουργούς που έχω να καταθέσουν έργο;
-Άθλιο το θεωρώ,αληθινά άθλιο και φρικτό! Όπως άθλιο θεωρώ ότι δεν έχουμε Υπουργό Πολιτισμού…
-Ο Πάνος Παναγιωτόπουλος είναι Υπουργός.
-Τυπικά! Ουσιαστικά είναι; Λυπάμαι πάρα πολύ αλλά ο κύριος Παναγιωτόπουλος δεν είναι Υπουργός Πολιτισμού…Δεν ασχολείται. Τον έχεις δει εσύ να ασχολείται με τον πολιτισμό, δεν σου λέω μόνο με το θέατρο, με τον πολιτισμό! Που; Πότε; Ας έρθει να μου πει κάποιος πότε και που!
-Σε βλέπω έξαλλο κι έτοιμο να «αποδράσεις» και πάλι στην Ασία που αγαπάς να μένεις και μήνες.
-Είμαι πραγματικά έξαλλος με πολλά από όσα ζω εδώ, από όσα άθλια συμβαίνουν και στο θέατρο και στον πολιτισμό και στην χώρα μου και ναι,δεν βλέπω την ώρα να «αποδράσω» όπως λες κι εσύ...
-Θα μπορούσες να φύγεις και να μην επιστρέψεις;
-Το ιδανικό είναι να μπορώ να περνάω στην Ασία την μισή χρονιά μου και να γυρίζω να ετοιμάζω παραστάσεις και να ξαναφεύγω…Στα εξήντα μου, το όνειρό μου είναι αυτό. Να μπορώ να φεύγω για καιρό και να γυρίζω μόνο όταν συντρέχει λόγος…
-Λίγο πριν την πρεμιέρα και ο χρόνος σε πιέζει…
-Ο χρόνος είναι πάντα λίγος όταν θέλεις να κάνεις θέατρο, όταν θέλεις να ασχολείσαι με την τέχνη. Ο Λευτέρης Βογιατζής είναι που μας το έμαθε αυτό κι έχει-δεν μου αρέσει ο αόριστος για να σου πω είχε!-τόσο δίκιο… Απόλυτο δίκιο. Ποτέ δεν αρκεί ο χρόνος-χρειάζεσαι όσο περισσότερος γίνεται…
-Πως διαχειρίζεσαι την απουσία του Λευτέρη;
-Τον ξέρω από όταν ήμουν δεκαοκτώ χρονών και νιώθω μια συγγένεια, μια εγγύτητα μαζί του. Θα σου φανεί περίεργο,αλλά θεωρώ ότι δεν έχει χαθεί ότι είναι σε ένα ταξίδι στο εξωτερικό κι έχει αργήσει να γυρίσει…Σκέφτομαι πολλές φορές «α, να τον πάρω την επόμενη εβδομάδα για αυτό»και φτάνω στο τηλέφωνο,έτοιμος να το κάνω… Δεν ξέρω πώς να στο εκφράσω.Είναι τόσο σπουδαίος και σημαντικός στην ζωή μου, που δεν θέλω να το αποδεχτώ ότι έφυγε.Λείπει στο εξωτερικό μωρέ. Λείπει κι αργεί να έρθει. Αυτό. Τίποτα παραπάνω...
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Το «Μεφίστο» των Αριάν Μνουσκίν-Κλάους Μαν είναι μια παραγωγή του Εθνικού και θα ανέβει στις 24 Μαΐου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά για να επαναληφθεί το φθινόπωρο στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.Σκηνοθεσία - Διασκευή- Σκηνικά -Κοστούμια Νίκος ΜαστοράκηςΜουσική Σταύρος Γασπαράτος. Φωτισμοί Σάκης Μπιρμπίλης. Κίνηση Φωκάς Ευαγγελινός, μουσική διδασκαλία Μελίνα Παιονίδου.Βοηθός σκηνοθέτη Τόμυ Σκλάβος. Βοηθός σκηνογράφου Αμαλία Θεοδωροπούλου.
Διανομή:
• Μαρίνα Ασλάνογλου
• Βίκυ Βολιώτη
• Μαρία Ζορμπά
• Δανάη Κατσαμένη
• Θύμιος Κούκιος
• Αλέξανδρος Λογοθέτης
• Υβόνη Μαλτέζου
• Στέφανος Μουαγκιέ
• Άλκης Παναγιωτίδης
• Γιώργος Παπαπαύλου
• Τάσος Πυργιέρης
• Γιούλικα Σκαφιδά
• Γιάννης Στόλλας
• Κωνσταντίνα Τάκαλου
• Χάρης Τζωρτζάκης
• Θάνος Τοκάκης
• Ένκε Φεζολάρι
• Χάρης Φραγκούλης
• Μηνάς Χατζησάββας
• Νίκος Ψαρράς
Υ.Γ. Στις φωτογραφίες που τράβηξα με το κινητό μου, ο Νίκος Μαστοράκης ποζάρει με τον νέο του...έρωτα, τον πανέμορφο και άτακτο Μήτσο!
