Συνέντευξη στη Χρύσα Φωτοπούλου
Η Έφη Ρεύματα είναι ηθοποιός, θεατρολόγος, οικονομολόγος. Μιλάει άπταιστα τη φυσική γλώσσα των Γερμανών, μεταφράζει, παίζει, ονειρεύεται, δε σταματάει με τίποτα. Της ζήτησα έναν ισχυρό λόγο για να δει ο θεατής τον "Ιδομενέα". "Για να ακούσει μια ιστορία, να ταξιδέψει, να προβληματιστεί και στο τέλος να αναλογιστεί: «Τι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει ώστε να επιβιώσει;» «Η ζωή. Τι δώρο.»" Η απάντησή της. Μ' έπεισε.
Ο Ιδομενέας είναι ένα κείμενο τομή στην εξέλιξη της σύγχρονης δραματουργίας και μία πρόκληση για κάθε σκηνοθέτη.
Ο Ιδομενέας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο θέατρο του Μονάχου το 2008. Ο συγγραφέας του έργου Roland Schimmelpfennig, εκτός από δραματολόγος και σκηνοθέτης, είναι ένας απ’ τους πιο πολυπαιγμένους θεατρικούς συγγραφείς στη Γερμανία. Ο «Ιδομενέας» του μιλάει για τα πάντα: για τον πόλεμο, την εξουσία, την πίστη, την απιστία, τη λογική, τη δεισιδαιμονία, το θάνατο, την ευτυχία, τον έρωτα, για την ίδια τη ζωή: «Τι δώρο!», αναφωνεί μέσα στο έργο ο ήρωας. Το έργο βασίζεται στο γνωστό μύθο: Ο βασιλιάς της Κρήτης και ήρωας του Τρωικού πολέμου Ιδομενέας επιστρέφοντας νικητής απ’ τον Τρωικό πόλεμο, πέφτει σε μια θύελλα και υπόσχεται στο Θεό, αν τον βοηθήσει να σωθεί, να θυσιάσει το πρώτο ζωντανό πλάσμα, που θα συναντήσει στη ακτή της πατρίδας. Η θύελλα καταλαγιάζει, ο Ιδομενέας φτάνει στην Κρήτη, ο πρώτος που συναντάει είναι ο γιος του, που τον περιμένει δέκα χρόνια με λαχτάρα, να επιστρέψει απ’ τον πόλεμο. Θα θυσιάσει ο Ιδομενέας το παιδί του; Εννέα ηθοποιοί συστήνουν στο κοινό τον Ιδομενέα και τους υπόλοιπους ήρωες του έργου, αφηγούνται τις ιστορίες τους, σχολιάζουν τις αποφάσεις και τις πράξεις τους, δίνουν διαφορετικές εκδοχές για την εξέλιξη της ιστορίας, γίνονται οι ίδιοι οι ήρωες, ερμηνεύουν, αναρωτιούνται, φιλοσοφούν.. Ο σύγχρονός μας Roland Schimmelpfennig βρίσκει την αφορμή μέσα από έναν ελληνικό μύθο, -ίσως όχι απ’ τους πιο δημοφιλείς- να συνομιλήσει με το κοινό, για αξίες που σήμερα αμφισβητούμε, να καυτηριάσει συμπεριφορές που ακόμα και σήμερα μας τυραννάνε, να θέσει αιώνια ερωτήματα, που ίσως κάποια απ’ αυτά, σήμερα να μπορούν να απαντηθούν. Αυτή είναι η «μαγκιά» του έργου, και σίγουρα αποτελεί πρόκληση για ένα σκηνοθέτη.
Τι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει ώστε να επιβιώσει; (από το σχόλιο του συγγραφέα)
Ο Schimmelpfennig πολύ εύστοχα θέτει αυτό το ερώτημα. Πιστεύω πως ο κάθε θεατής ξεχωριστά, θα δώσει κι από μια διαφορετική απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση, φεύγοντας απ’ την παράσταση του «Ιδομενέα».
Ο "Ιδομενέας" ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε δική σας μετάφραση. Σας αγχώνει αυτό;
Το άγχος έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Είναι τόσο μεγάλη η χαρά μου, που αυτό το έργο, που με συνεπήρε απ’ την πρώτη στιγμή που το διάβασα, ανεβαίνει στο φεστιβάλ Αθηνών σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου, με τόσο σημαντικούς ηθοποιούς και συντελεστές, που οποιοδήποτε συναίσθημα αποπειραθεί αυτή τη στιγμή να καλύψει τη χαρά μου, του δίνω δευτερεύουσα σημασία. Το άγχος της μετάφρασης υπήρξε για μένα δημιουργικό μέσο, τον καιρό που δούλευα το έργο. Τώρα περιμένω με χαρά και ανυπομονησία, να το δω να παίρνει σάρκα και οστά πάνω στη σκηνή.
Τι αποκομίσατε; Τι σας δυσκόλεψε; Τι δε θα ξεχάσετε ποτέ;
Το έργο άρχισα να το μεταφράζω πριν ένα χρόνο περίπου στα πλαίσια της διπλωματικής μου για το τμήμα θεατρικών σπουδών του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Δε θα ξεχάσω ποτέ το τηλέφωνο της Κατερίνας Ευαγγελάτου, όταν το διάβασε και μου ανακοίνωσε πώς την ενδιαφέρει. Μέσα από τη διαδικασία της επεξεργασίας, με την Κατερίνα σε πρώτο στάδιο και με τους ηθοποιούς σε δεύτερο στάδιο, ανακάλυψα πολλά σημεία που ήθελαν αλλαγή, για να είναι πιο κατανόητα στον προφορικό λόγο. Κι αυτό μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, γιατί και γω η ίδια είμαι ηθοποιός και εκ των υστέρων έλεγα στον εαυτό μου: «πώς δεν το σκέφτηκα αυτό;». Φαντάζομαι έχει να κάνει με την εμπειρία. Τη δεύτερη φορά σίγουρα θα είναι πιο εύκολο, αλλά και πάλι ένα κείμενο χρειάζεται την τριβή με τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς του, για να κατακτήσει την πραγματική ουσία του.
Πού κρύβεται η γοητεία της μετάφρασης;
Στην προσπάθεια να αποτυπώσεις με τον πιο ελκυστικό τρόπο και όσο πιο σωστά γίνεται, τις σκέψεις και το μήνυμα του συγγραφέα, σα να έχεις μιλήσει ώρες μαζί του, σα να τον έχεις συναναστραφεί άπειρες φορές, κι όλο αυτό να το κάνεις να δείχνει εύκολο και βατό, και όχι περίτεχνο και επιτηδευμένο.
Πώς είναι να συνεργάζεται κανείς με την Κατερίνα Ευαγγελάτου;
Την Κατερίνα τη γνωρίζω από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και είναι μεγάλη η χαρά μου, που δουλεύω δίπλα της και σα βοηθός της στη συγκεκριμένη δουλειά. Είναι καταξιωμένη σκηνοθέτης, εξαιρετική ηθοποιός και αυτό βοηθάει πολύ την επαφή της με τους ηθοποιούς, ένας νέος άνθρωπος με γνώσεις και εμπειρία γύρω απ’ το θέατρο, ξέρει πολύ καλά τι ζητάει, είναι πάντα ένα βήμα μπροστά, διαισθάνεται και οσμίζεται χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια τις ανάγκες του έργου και των ηθοποιών. Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που μοιράζεται το πάθος της για την παράσταση με όλους εμάς τους συντελεστές, αλλά και ο τρόπος που μεταδίδει στους ηθοποιούς τις σκέψεις της πάνω στο έργο και στους ρόλους. Σε αυτή τη διαδικασία της πρόβας κάθομαι και τη χαζεύω.
Η υποκριτική πόσο σας ενδιαφέρει;
Η υποκριτική με ενδιαφέρει πάρα πολύ, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Έχω μεγαλώσει μέσα στο θέατρο, γνωρίζω πολύ καλά πως δεν κάνουν όλοι για όλα. Αν σε κάποιο έργο, υπάρχει κάποιος ρόλος που ξέρω πώς μπορώ να το κάνω και το ίδιο πιστεύει και ο σκηνοθέτης μου, θα το κάνω με μεγάλη χαρά. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλά πράγματα που με ενδιαφέρουν και έχουν να κάνουν με το θέατρο. Θέλω να μεταφράσω, ίσως αργότερα να σκηνοθετήσω, μου αρέσει η διαδικασία της δημιουργίας, με γοητεύει η διαδικασία του κειμένου που μετουσιώνεται σε παράσταση, μέσα απ’ το όραμα κάποιου ανθρώπου. Είναι κάτι που μελλοντικά θέλω να το τολμήσω. Μέχρι τότε όμως, υπάρχουν και άλλα πράγματα που μπορώ να κάνω και σίγουρα μέσα σε αυτά, αν μου δοθεί η δυνατότητα, είναι να παίξω κάποιους ωραίους ρόλους.
Οικονομικό Πανεπιστήμιο, Εθνικό, Φιλοσοφική Σχολή. "Όλα είναι δυνατά" το μότο σας, ε;
Όλα είναι δυνατά αρκεί να θέλεις και να αγαπάς αυτά που κάνεις. Και να μη σταματάς να πιστεύεις, πώς ό’ τι παλεύεις, ό’ τι προσπαθείς, ακόμα κι κάποιες στιγμές φαίνεται ανώφελο, πάντα στο τέλος σε ανταμείβει, σε προχωράει. Είναι πολύ σημαντικό να μη μένεις στάσιμος.. Σε όλα τα επίπεδα. Αυτό είναι το μότο μου.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τον χειμώνα;
Το χειμώνα θα βρίσκομαι πάλι στο Σύγχρονο Θέατρο. Ο Σταύρος Τσακίρης θα ανεβάσει ακόμα ένα πολύ σημαντικό μυθιστόρημα –ελληνικό αυτή τη φορά, ενός σπουδαίου ανθρώπου του θεάτρου, που χάσαμε πρόσφατα-, και ελπίζουμε να αγαπηθεί κι αυτή η παράσταση απ’ το κοινό, όπως «οι δαιμονισμένοι»
Πείτε μου έναν λόγο ισχυρό για να 'ρθει να δει κάποιος την παράσταση του "Ιδομενέα".
Για να ακούσει μια ιστορία, να ταξιδέψει, να προβληματιστεί και στο τέλος να αναλογιστεί: «Τι είναι κανείς έτοιμος να θυσιάσει ώστε να επιβιώσει;» «Η ζωή. Τι δώρο.» !?!
Στις 20, 21 και 22 Ιουλίου θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο Ιδομενέας του Ρόλαντ Σίμελπφενιχ (2008) σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου , στην πρώτη της συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών. Ένα σύνολο εξαιρετικών ηθοποιών (Λευτέρης Βενιάδης, Παντελής Δεντάκης, Κλήμης Εμπέογλου, Ακύλλας Καραζήσης , Σοφία Κόκκαλη, Ηρώ Μπέζου, Αμαλία Νίνου, Γιάννης Νταλιάνης, Αλεξάνδρα Παντελάκη) βαδίζει στο αμμώδες τοπίο που εισβάλει στο Κτίριο Δ της Πειραιώς 260 για να παρουσιάσει το αριστουργηματικό ονειρικό ταξίδι του σύγχρονου γερμανού συγγραφέα στην ελληνική μυθολογία και τη συναρπαστική ιστορία του βασιλιά της Κρήτης Ιδομενέα.
"IΔΟΜΕΝΕΑΣ"
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Συγγραφέας: Ρόλαντ Σίμελπφενιγκ
Έργο: Ιδομενέας (Idomeneus)
Χρονολογία έργου: 2008
Μετάφραση: Έφη Ρευματά
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Κουρμπέλα
Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Ηχητικός σχεδιασμός: Μιχόπουλος Κώστας
Βοηθός σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά
Βοηθός σκηνογράφου: Δάφνη Αηδόνη
Εκτέλεση παραγωγής: Highway Productions – Γιώργος
Λυκιαρδόπουλος
Οργάνωση παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
ΔΙΑΝΟΜΗ (με αλφαβητική σειρά)
Λευτέρης Βενιάδης
Παντελής Δεντάκης
Κλήμης Εμπέογλου
Ακύλλας Καραζήσης
Σοφία Κόκκαλη
Ηρώ Μπέζου
Αμαλία Νίνου
Γιάννης Νταλιάνης
Αλεξάνδρα Παντελάκη
Συμμετέχει πλήθος 100 ατόμων
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Η Έφη Ρευματά και ο Παντελής Δεντάκης σε στιγμή πρόβας.
Η Έφη Ρευματά στους "Δαιμονισμένους" που σκηνοθέτησε ο Στ. Τσακίρης στο Σύγχρονο Θέατρο
τον χειμώνα του 2014.
