Η επιτυχημένη επίσημη πρεμιέρα του "Σοκολατόδεντρου", με τα δεκάδες ευτυχισμένα παιδικά πρόσωπα, δείχνει ότι έχεις τις πιθανότητες με το μέρος σου, αν αγαπάς ισόποσα και την αλήθεια και τα παραμύθια. Συνομιλητές μου στις παρακάτω, σύντομες συζητήσεις ήταν ο σκηνοθέτης της παράστασης, Σταύρος Στάγκος και η συγγραφέας, Έρση Νιαώτη. Μια αυτονόητη ερώτηση ήθελε να κάνω, αλλά δεν την έκανα. "Πόσο το αγαπάτε όλο αυτό;". Κατάλαβα, πριν ακόμη μιλήσουμε.
Σταύρος Στάγκος, σκηνοθέτης
Αγαπάτε τα παραμύθια;
Τα παραμύθια μου αρέσουν πολύ και λέω και εγώ ο ίδιος παραμύθια. Στα παιδιά μου, δηλαδή, λέω παραμύθια που φτιάχνω εκείνη τη στιγμή. Μου αρέσουν τα παραμύθια να έχουν μια εξέλιξη και μια πλοκή την οποία δεν περιμένεις. Τα παιδιά ακούνε το παραμύθι και ζουν στην πραγματικότητα αυτή. Εμείς που είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε αλλού είναι ωραίο να μεταφερόμαστε στην πραγματικότητα τη δική τους.
Ποια είναι η θέση της σοκολάτας στην παράσταση; Εκτός από το πρώτο συνθετικό του τίτλου.
Το "Σοκολατόδεντρο" συμβολίζει την απόλαυση. Και το μήνυμα του έργου είναι ότι την απόλαυση δεν μπορείς να την βρεις μέσα από συνταγές που να είναι με ακρίβεια υλικών. Αλλά μπορείς να την βρεις μέσα από την αλληλεπίδραση των ανθρώπων και μέσα από την αναζήτηση. Αυτή είναι η θέση της σοκολάτας μέσα στο έργο. Και αυτό είναι που ψάχνουν να βρουν οι δύο πρωταγωνιστές, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, τη μυστική συνταγή του "Σοκολατόδεντρου". Το δρόμο, δηλαδή, για την απόλαυση.
Πώς βλέπετε την εξέλιξη του παιδικού θεάτρου;
Με ευχαριστεί πολύ που το παιδικό θέατρο έχει μια άνθιση. Γίνονται πολύ περισσότερες παραστάσεις απ' όσες γίνονταν, στο παρελθόν. Εντάξει, μπορεί να μη γίνονται υπό τις κατάλληλες συνθήκες και λόγω της εποχής που ζούμε. Νομίζω, όμως, ότι το παιδικό θέατρο ανεβαίνει στην Ελλάδα. Όλο και περισσότερες προσεγμένες παραστάσεις γίνοντα,ι με πολύ καλές επιλογές κειμένων και καλούς ηθοποιούς. Στο παρελθόν, ήταν πιο περιθωριακό, σε εισαγωγικά. Πια, όμως αρχίζει και μπαίνει στην κεντρική σκηνή και αυτό μόνο καλό μπορεί είναι.
Με ποια αίσθηση το παιδί θα φύγει από το θέατρο; Ποια φράση θα θυμάται τις επόμενες μέρες;
Εγώ ήθελα, στήνοντας την παράσταση, να καταφέρω να φτιάξω ένα μικρό σύμπαν μέσα στο οποίο θα ταξιδεύουν τα παιδιά. Και αυτό είναι ένα σύμπαν το οποίο έχει γέλιο, ίντριγκες, αγωνία, χαρά, τραγούδι, χορό, ταχυδακτυλουργικά κόλπα, μυρωδιές, πολλά χρώματα. Όλα αυτά μαζί φτιάχνουν ένα σύμπαν. Υπάρχει μια φράση που σίγουρα θα θυμάται μετά, ένα παιδί:
Είμαστε μέσα στις κλωστές που φτιάχνουν ιστορίες
Μες στο συρτάρι με τις πιο παλιες φωτογραφίες
Είμαστε αναμεσα στα βοτσαλα στις ιδιες παραλιες
Είμαστε πάντα κάπου εδώ
Κάπου καλά κρυμμένοι
στις πρώτες μνημες, μυρωδιές, στις λέξεις μπερδεμένοι
Έρση Νιαώτη, συγγραφέας
Ερώτηση κλασική. Γράφεις από πάντα;
Γενικά, γράφω από πολύ μικρή. Ανακαλύπτω συνεχώς στο σπίτι της μαμάς μου διάφορα κείμενα, κειμενάκια, χαρτιά, σημειώσεις, ποιήματα, πεζά. Νομίζω, τελικά, ότι από όλες τις σπουδες μου (Θεατρολογία, Υποκριτική) αυτό είναι που μου ταιριάζει περισσότερο. Δεν αντιλαμβάνομαι πώς περνούν οι ώρες μπροστά στην οθόνη, με καφέ και τσιγάρα, πάντα. Δε μου λείπει το κομμάτι της υποκριτικής. Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη που τα παιδιά παίζουν στο έργο μου. Έχω βρει το εαυτό μου στο γράψιμο. Κάτι που δεν πέτυχα όσο ήμουν πάνω στη σκηνή. Μου αρέσουν πάρα πολύ τα παιχνίδια με τις λέξεις, οι αναγραμματισμοί, πολλές φράσεις υπάρχουν στο μυαλό μου με συγκεκριμένο ρυθμό. Αγαπώ αυτά τα παιχνίδια και όλη αυτή η τάση μου βγαίνει αυθόρμητα.
Πώς γεννήθηκε το "Σοκολατόδεντρο";
Το "Σοκολατόδεντρο" προέκυψε ύστερα από ατελείωτες συζητήσεις με τον Σταύρο (Στάγκο). Έχει ως βάση το βιβλίο «9 Παραμύθια και Μια Ξύλινη Κουτάλα». Ψάχνοντας να βρούμε τον κορμό της όλης παράστασης αποφασίσαμε να είναι πρωταγωνιστές ο Χάνσελ και η Γκρέτελ. Όπως και στο βιβλίο έχουν ένα ζαχαροπλαστείο. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, ότι πρέπει να έχουν έναν βασικό στόχο, έναν βασικό κορμό καθόλη τη διάρκεια του έργου. Οπότε, μέσα από τις συζητήσεις -μας αρέσει και λίγο το μυστήριο, το πείραμα, οι μαγικές συνταγές- αποφασίσαμε ότι ψάχνουμε να βρούμε το μυστικό του Σοκολατόδεντρου. Στην αρχή σκεφτήκαμε ότι πρέπει να έχει κάποιες ιδιότητες, π.χ να κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Στη συνέχεια, όμως, απομακρυνθήκαμε από αυτό το κλισέ. Συυμβολικά, καταλήξαμε να είναι το δέντρο που βγάζει έτοιμες σοκολάτες, οι οποίες σοκολάτες συμβολίζουν, πάνω απ' όλα, όλη την προσπάθεια, τα πειράματα, τις αποτυχίες μέχρι να βρει κανείς, τουλάχιστον, την απόλαυση. Αν όχι την ευτυχία, τουλάχιστον την απόλαυση.
* "Χάνσελ και Γκρέτελ: Το μυστικό του Σοκολατόδεντρου", στο Μικρό Παλλάς.
