Της Σταυρούλας Κεντιέ
Μεσημέρι Παρασκευής, 12μ.μ. Θέατρο Μουσούρη.
Όλοι στην ώρα μας. Σε λίγο αρχίζει η πρώτη ανάγνωση του έργου του Δημήτρη Ψαθά «Φον Δημητράκης».
Ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, ο Δημήτρης Μαυρόπουλος, η Φαίη Ξυλά, η Μαρία Κατσανδρή, ο Μανώλης Χουρδάκης, η Γιάννα Παπαγεωργίου, ο Γιώργος Ψάλτου, η Χριστίνα Σπατιώτη, η Εύα Καλαποθάκη και ο Θανάσης Ισιδώρου, όλοι μία παρέα, γύρω από τρία ενωμένα τραπέζια, έτοιμοι να μπουν στο κλίμα της ομάδας και να δώσουν ψυχή στους ρόλους τους.
Η ατμόσφαιρα ευχάριστη, θετική η ενέργεια των ηθοποιών και εγώ να τους παρακολουθώ να διαβάζουν τους ρόλους τους και να σιγουρεύομαι εξ αρχής, πως πρόκειται για την παράσταση της χρονιάς. Ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο οποίος είναι και ο σκηνοθέτης της παράστασης, δίνει σύντομες συμβουλές στους ηθοποιούς, ενώ όσο διαβάζει και τους ακούει οραματίζεται πώς θα επιτύχει τον συνδυασμό του ρεαλιστικού αλλά και του σουρεαλιστικού στοιχείου στη δουλειά που πρόκειται να κάνει.
Από μία παράσταση που το κωμικό στοιχείο είναι τόσο κοντά με το τραγικό, δε θα μπορούσαν να λείπουν ατάκες με χιούμορ που μας έκαναν να γελάσουμε δυνατά, αλλά και μια θλίψη που πηγάζει από τη συμπεριφορά του Φον Δημητράκη.
Σε μία σύντομη συζήτηση που είχαμε με τον Πέτρο Φιλιππίδη, μάθαμε με ακρίβεια ποιος είναι ο …Δημητράκης Χαρίτος:
«Είναι ένας δειλός τύπος ο οποίος είναι προσκολλημένος στην εξουσία. Δηλαδή όλη του η ενέργεια σπαταλιέται στο πώς θα κερδίσει την εξουσία. Τόσο πολύ που τυφλώνεται και δεν αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να κάνει κακό με αυτό, γιατί γίνεται υπουργός, αλλά υπουργός για Γερμανό. Πρόκειται για μία κενή εξουσία, αλλά στον Φον Δημητράκη φτάνει να έχει τον τίτλο. Όλοι οι άλλοι βέβαια ξέρουν ότι αυτό που έχει είναι ένα τίποτα και μάλιστα είναι κάτι που θα του γυρίσει τελείως ανάποδα. Είναι εις βάρος του δηλαδή, γιατί στην πορεία χάνει την ανθρωπιά του».
Ο Πέτρος Φιλιππίδης, στη διάρκεια της ανάγνωσης, χαρακτήρισε «δύσκολο» το έργο και μας εξήγησε:
«Έχει έναν βαθμό δυσκολίας παραπάνω το έργο, γιατί υπάρχουν δύο καταστάσεις. Υπάρχει η κατάσταση η οποία επικρατεί και παίζεται- αυτά που λένε οι άνθρωποι - αλλά κάτι άλλο εννοούν ή υπονοούν και κάτι άλλο υπάρχει από κάτω. Υπάρχει αυτό το συναίσθημα του φόβου, το οποίο κάνει τους ηθοποιούς να ξεχνάνε ή το ένα ή το άλλο επίπεδο. Ή παίζουν την πρώτη κατάσταση, δηλαδή αυτά που λέγονται - τα οποία είναι πράγματα επιφανειακά υποτίθεται - αλλά από κάτω υποβόσκει αυτός ο φόβος και αυτό πρέπει να ισχύει. Καμιά φορά εξαιτίας αυτών που λέμε ξεχνάμε το ‘’από κάτω’’, και το αντίθετο βέβαια.. Το ότι πολλές φορές παίζουμε το δεύτερο και το τρίτο επίπεδο χωρίς να παίζουμε το πρώτο επίπεδο. Όλο αυτό λοιπόν δίνει μία επιπλέον δυσκολία μέσα στο έργο και στους ρόλους αλλά όσον αφορά και το σκηνοθετικό κομμάτι. Δηλαδή ότι μιλάνε οι άνθρωποι , επικοινωνούν, λένε αυτά που λένε, αλλά ‘’από κάτω’’ υποβόσκει μία ακόμη κατάσταση.»
- Κύριε Φιλιππίδη, πιστεύετε πως γέμισε Φον Δημητράκηδες η σύγχρονη Ελλάδα;
- Ο Δημήτρης Ψαθάς έγραψε ένα έργο γνωρίζοντας ότι αυτό είναι κάτι που χρόνια
βασανίζει τους λαούς γενικότερα, αλλά πολύ περισσότερο τους Έλληνες. Πολύ
φοβάμαι ότι οι Έλληνες έχουν μάθει να αντιδράνε όταν υπάρχει πίεση, όταν
υπάρχει κάτι πάνω από το κεφάλι τους, όταν κάτι τους κάθεται στο σβέρκο.
Είναι πολύ δύσκολο να διαχειριστεί κανείς την ελευθερία. Είναι δύσκολο να διαχειριστεί
την ειρήνη. Είναι δύσκολο να διαχειριστεί τα μεγάλα καλά πράγματα! Είναι πιο
εύκολο αυτά να τα κάνει υπό πίεση. Κι εμείς δυστυχώς κακομάθαμε σ’ αυτό το
πράγμα. Το έργο έχει πολλούς παραλληλισμούς! Κι επειδή είναι διαχρονικό,
δυστυχώς όλα αυτά που γίνονται εκεί μέσα - το κυνήγι για την ελευθερία, το πώς
σκοτώνονται οι άνθρωποι μεταξύ τους, ειδικά ο ίδιος ο λαός - είναι όλα αυτά που
βλέπουμε σήμερα. Και όλο αυτό το κυνήγι των πολιτικών για μια κενή ουσιαστικά
εξουσία… Λέμε ας πούμε "Η κυβέρνηση κλπ’’… Δεν φταίει σε κάτι η κυβέρνηση
απαραίτητα ή οι πολιτικοί γιατί οι μοίρες είναι προδιαγεγραμμένες. Το ίδιο ζει
και ο Δημητράκης στην εποχή του. Και δυστυχώς το πράγμα συνεχίζεται και πολύ
φοβάμαι ότι θα συνεχίζεται.»
-Τελικά είναι τιμητικό να έχει κάποιος πολιτικό αξίωμα στις μέρες μας;
-Εξαρτάται ποιων υπουργός γίνεσαι, πώς ασκείς την εξουσία αυτή και πώς είσαι μέσα στο όποιο αξίωμα. Όπως λέει και ο Φον Δημητράκης μέσα στο έργο, όλα είναι θέμα χαρακτήρος. Κάτι το οποίο θεωρεί καλό για τον εαυτό του, του βγαίνει όμως σε κακό τελικά. Γιατί όταν είσαι ένας κακός χαρακτήρας, ή ακόμα κι αν είσαι καλός χαρακτήρας, όταν οι καταστάσεις σε οδηγούν σε λάθη και σε σφάλματα, τότε που είναι ο χαρακτήρας σου; Ένα από τα πράγματα που πρέπει να πάρει κάποιος από το έργο, είναι αυτό: ότι στις δύσκολες καταστάσεις φαίνεται ο χαρακτήρας του ανθρώπου.
Στην εξάπλωση του φαινομένου «Φον Δημητράκης», τις ημέρες της κρίσης, αναφέρθηκαν και η Μαρία Κατσανδρή, η Φαίη Ξυλά και η Γιάννα Παπαγεωργίου:
ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΑΝΔΡΗ (υποδύεται τη Μαρία, σύζυγο του Φον Δημητράκη): Πιστεύω ότι είμαστε γεμάτοι Φον Δημητράκηδες. Η Ελλάδα ολόκληρη! Και αυτό είναι ένα αποτέλεσμα μιας ολόκληρης συμπεριφοράς των τελευταίων χρόνων .Της συνθήκης της ευκολίας και του πλαστικού - όχι μόνο χρήματος - του πλαστικού οτιδήποτε.
ΦΑΙΗ ΞΥΛΑ (στον ρόλο της Άννας, κόρης του Φον Δημητράκη): «Δυστυχώς όλο και πληθαίνουν. Νομίζω ότι το έργο είναι αρκετά σύγχρονο. Δηλαδή βρίσκεις πάρα πολλές αναφορές με την τότε εποχή. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι ζούσαν με βάση το φαίνεσθαι και ζούσαν σε μία φούσκα, η οποία ξαφνικά μπορεί να σκάσει και να βρεθείς στο κενό.
ΓΙΑΝΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (υποδύεται τη Φωφώ): Η ίδια η Ελλάδα έχει βοηθήσει στο να πληθύνουν οι Φον Δημητράκηδες. Έτσι λειτουργούμε όλοι μας. Ο Έλληνας ενδιαφέρεται τόσο πολύ και θέλγεται από την εξουσία - οποιαδήποτε κι αν είναι αυτή - αρκεί να την έχει στα χέρια του. Γκρινιάζει και δεν του αρέσει η εξουσία που υφίσταται, αλλά θέλει να την ασκήσει. Αυτό βέβαια είναι κι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό... Και δεν αφορά μόνο όσους είναι μέσα στην πολιτική, Φον Δημητράκηδες συναντάμε και μέσα στα σπίτια μας. Τους υφιστάμεθα, αυτή την αίσθηση έχω.
Πρόκειται για μία εξαιρετικά προσεγμένη παραγωγή του έμπειρου Κάρολου Παυλάκη, που μας έχει συνηθίσει σε σπουδαίες θεατρικές δουλειές.
(© φωτογραφιών: Χρήστος Κοτσιρέας)
